Başbakan ve hükümet
üyelerinin "krizi kabullenmeyen" benzer
tutumlarından da bu anlaşılıyor. Ya bir "panik"
yaratmamak ya da böyle bir krizi büyütmemek
amacıyla "politik" gerekçelerle yayınlanmadığı
anlaşılan böyle bir deklarasyona rağmen,
Çalışma Bakanlığı nezdinde esas itibarıyla "kısa
çalışma" uygulamasına münferiden de olsa
başlandığını sayın iş sahiplerine duyurmak
isterim.
Nitekim bu yazarın bilgileri dahilinde bugüne
kadar iki işletmede böyle bir karar alındığını
ve Çalışma Bakanlığı'nın oluru ile biri dört
haftalık diğeri üç aylık süreler için kısa
çalışma uygulaması yapıldığını belirtmek
isterim.
www.muhasebenet.net
*****
Bu amaçla, iki hafta önce yazdığımız yazılarda
da belirttiğimiz gibi, işyerinin öncelikle
bulundukları bölgedeki İş-Kur'a başvuruda
bulunmaları gerekmektedir. İş-Kur bu
başvuruyu Ankara'da Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığına
göndermektedir. Kurul dosya üzerinde yaptığı
incelemeyi müteakip işyerinin bağlı olduğu Bölge
Müdürlüğü nezdindeki teftiş heyetine talimatla,
iki iş müfettişi görevlendirmesi yaparak talebin
uygun olup olmadığı konusunda inceleme
yaptırıyor.
Bu iki müfettişin hazırladığı raporlar Ankara'ya
İş Teftiş Kurulu Başkanlığına gönderilerek
olumlu veya olumsuz bir karar alınması yolunda
bir tavsiyede bulunulmaktadır. İş Teftiş Kurulu
Başkanlığı elindeki dosyadaki bilgiler ile iki
müfettişin verdiği raporu karşılaştırmak
suretiyle bir karara varmakta ve kararını
bölgedeki İş Kur'a göndermektedir. İş-Kur'un
işyerine verdiği İş Teftiş Kurulu Başkanlığının
"oluru" üzerine işyeri daha önce yaptığı talebe
uygun olarak dört hafta ile üç ay arasında
bir "kısa çalışma" dönemine girmektedir.
Bir başka deyişle, işyeri talep
ettiği ve olurunu aldığı dört hafta ile üç aylık
bir süre için işçilerini ücretsiz izne
çıkarabilmektedir.
İşverenin hiçbir ücret ödemediği bu dönem içinde
işçiler İş-Kur'a başvurmak suretiyle onlardan
alacağı belge ile İşsizlik Sigortasından
"kısa çalışma ödeneği" alma hakkına sahip
olmaktadır. Ancak, bu hakka sahip olmak için
işçilerin son 120 günü kesintisiz olmak üzere en
az 600 gün İşsizlik Sigortası primlerinin
ödenmiş olması gerekmektedir. Kısa çalışma
ödeneğinin miktarı "işsizlik sigortası
ödeneği" miktarı kadardır.
www.muhasebenet.net
Ekleyelim ki, normal olarak belirtilen süreler
için dahi olsa ücretsiz izne çıkarılan işçilerin
bunu kabul etme mecburiyetleri yoktur. Bir başka
deyişle, ücretsiz izne çıkarılan işçi bunu kabul
etmeyerek İş Kanunu'nun 24/II. Maddesine göre iş
sözleşmesini feshederek "kıdem tazminatını"
talep edebilir. Fakat, "kısa çalışma" oluru
alarak işyerinde ücretsiz izne çıkarılan
işçilerin "ben bunu kabul etmiyorum, ver bana
tazminatımı" deme hakkı yoktur. İşçiler
İşsizlik Sigortası'ndan "kısa çalışma
ödeneklerini" alarak belirtilen süre içinde
geçimlerini sürdürmek zorundadırlar. Bu
bakımdan, İş Kanunu ile getirilen ve İşsizlik
Sigortası Kanunu'na eklenen yeni "kısa çalışma"
hükümlerinin yararı, işverene işçilerini
kaybetmeden işyerinde kısa süre için üretimi
durdurma hakkını tanıması, işçilere de yine bu
süre içinde "kısa çalışma ödeneği"
desteğinde işini kaybetmeme hakkını vermesidir.
*****
Nihayet, belirtilen süre sonunda işverenin
işçilerini yeniden işe alarak işe başlatma
zorunda olduğunu söylemekte yarar var.
İşçilerini işe almayan işverenin bu süre sonunda
işyerini faaliyete geçirememe ve bunun sonucu
işyerini kapatma gibi bir sıkıntısının olması
halinde, bu defa işçilerin "ihbar ve kıdem
tazminatlarını" ödemesi söz konusu olur. Kısa
çalışma dönemi dört hafta ile üç aylık dönem
için bir defaya mahsus kabul edildiği için, bu
süre içinde faaliyete geçmeyen ve işyerinde bir
süre daha üretimi durdurmayı uzatmak isteyen
işveren, işçiye yeni bir belirli süreli ücretsiz
izin teklifi yaptığı takdirde, işçi bunu kabul
etmeyebilir. Bu durumda, işçi "ihbar ve kıdem
tazminatları" ödenerek işveren tarafından işten
çıkarılabileceği gibi, işçi isterse "ücretsiz
izin" teklifini kabul etmeyerek ve iş
sözleşmesini yine İş Kanununun 24/II. maddesine
göre feshederek "kıdem tazminatını" almak
hakkına sahip olur. Her iki halde de, yukarıda
belirtilen şartlarda "işsizlik sigortası
primleri" ödenen işçi, "işsizlik sigortası
ödeneğini" alarak yeni bir iş aramaya
koyulur.
Prof. Dr. Fevzi DEMİR
profdrfevzidemir@hotmail.com
Gözlem/16.01.2009
-Çırakların
çalışma koşullarına dikkat
(02.01.2009)
-1
Ocak 2009 mesleki eğitimde yeni başlangıç
(31.12.2008)
-Alt
İşveren Yönetmeliğine dikkat!
29.12.2008) |
