|
Beyannamede indirilebilecek harcamalar
Gelir Vergisinin konusuna giren
kazanç ve iratların safi tutarlarının nasıl saptanacağı,
hangi giderlerin gayri safi irattan indirilebileceği,
her bir gelir unsuru itibariyle Kanunda ayrıntılı olarak
belirlenmiştir.
Ancak Gelir Vergisi Kanunu 89. maddesinde bazı harcama
veya indirim kalemleri belirlemiştir ki, bunlar sadece
yıllık beyanname ile beyan edilen toplam gelirden
indirilebilir. Eğer her hangi bir sebeple yıllık
beyanname verilmiyorsa veya verilmesine rağmen gelir
çıkmıyorsa bu kalemlerin düşülme olanağı da yoktur.
Ayrıca maddede belirtilen bu harcama veya indirimlerin
düşülmesi açısından da, gelir unsurları itibariyle de
bir sınırlama yoktur. Dolayısıyla bu harcama veya
indirimleri, beyanname veren ve beyannamesinde vergiye
tabi gelir çıkan tüm kazanç ve irat sahipleri
düşebilirler. Maddede sayılan ve yıllık beyannamede
indirim konusu yapılabilecek olan harcama veya
indirimleri daha önce de yazı konusu yapmıştık. Ancak
beyan döneminde olmamız dolayısıyla bir kez daha
hatırlatalım istedik.
1. Özel Sigorta Primi İndirimi : Beyan edilen gelirin
yüzde 10'unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs
sigorta primleri için, beyan edilen gelirin yüzde 5'ini)
ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla
mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait
hayat, ölüm, kaza, hastalık sakatlık, analık, doğum ve
tahsil gibi şahıs sigorta primleri ile bireysel
emeklilik sistemine ödenen katkı payları, yıllık gelir
vergisi beyannamesi ile bildirilen gelirlerden
indirilebilir.
Bu indirimin yapılabilmesi için; sigortanın veya
emeklilik sözleşmesinin Türkiye'de mevcut ve merkezi
Türkiye'de bulunan bir sigorta veya emeklilik şirketi
ile imzalanmış olması, prim ve katkı paylarının gelirin
elde edilmiş olduğu yılda ödenmiş olması, ücret geliri
elde edenlerin ücretlerinin safi tutarının hesaplanması
sırasında, ayrıca indirilmemiş olması gerekmektedir.
Yukarıda belirttiğimiz şartların mevcudiyeti halinde,
eşlerin veya çocukların ayrı beyanname vermeleri
halinde, bunlara ait katkı payları ve primleri kendi
gelirlerinden indirilir.
2. Bağış ve Yardımlar : Gelir Vergisi Kanununun 89.
maddesinde indirimi kabul edilen bağış ve yardımlar
özetle şunlardır.
a. Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel
idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan
dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan
vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin yüzde
5'ini (kalkınmada öncelikli yöreler için yüzde 10'unu)
aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve
yardımlar.
b. Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel
idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul,
sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli
yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere
öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu,
huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası
dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası
için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar
ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam
ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni
bağış ve yardımların tamamı.
c. Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı
faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda
maddelerinin maliyet bedelinin tamamı.
d. Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel
idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararına çalışan
dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan
vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan
kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan bazı kültürel
faaliyetlere ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca
desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen konulardaki
faaliyetler için yapılan çeşitli bağışlar
e. sportif amaçlı sponsorluk harcamalarının; amatör spor
dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için yüzde
50'si.
f. Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde
gerçekleştirdikleri araştırma ve geliştirme harcamaları
tutarının yüzde 40'ı
3.Özürlü İndirimi : Serbest meslekfaaliyeti icra eden
veya basit usulde vergilendirilen özürlülerin gelir
vergisi matrahına GVK'nun 31. maddesinde yer alan
esaslara göre hesaplanan yıllık özürlü indirimi
uygulanır.
Bu indirim, bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan
serbest meslek erbabı ve ücret geliri elde edenler için
de uygulanmaktadır.
Bu uygulamada çalışma gücünün yüzde 80'ini kaybetmiş
bulunanlar birinci derece, yüzde 60'ını kaybetmiş
bulunanlar ikinci derece, yüzde 40'ını kaybetmiş
bulunanlar ise üçüncü derece özürlü kabul edilmekte ve
derecelere göre farklılaştırılmış tutarlarda indirim
uygulanmaktadır. Ancak burada indirim, beyan edilecek
serbest meslek kazancı ve basit usulde vergilendirilen
kazanç tutarı ile sınırlıdır. Kazancın yetersiz kalması
halinde bakiye tutar sonraki yıla devredilemez.
4. Eğitim Ve Sağlık Harcamaları : mükellefin kendisi,
eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim
ve sağlık harcamaları yıllık beyannamede beyan edilen
gelirlerden indirim konusu yapılabilir. Bu indirimin
yapılabilmesi için, eğitim sağlık harcamalarının
Türkiye'de yapılması ve harcamaların gelir ve kurumlar
vergisi mükellefi olanlardan alınacak belgelerle tevsik
edilmesi gerekir. Ancak bu kapsamda yapılacak indirim
tutarı, beyan edilen gelirin yüzde 10'u ile
sınırlandırılmıştır.
Bumin Doğrusöz
Referans/16.03.2009 |
