|
300 gün içinde doğum
yapan kadın borçlanabilecek
1 Ekim'de yürürlüğe giren yeni sosyal güvenlik yasasının
sigortalı kadınlar lehine getirdiği en önemli
kazanımlardan biri doğum borçlanması...
Kapsamı Tebliğ ile daraltılmaya çalışılsa da doğum
borçlanması, doğum nedeniyle sigortalı çalışması bölünen
ve eksik kalan, bu nedenle emeklilik için prim gününe
ihtiyaç duyan kadın sigortalılara önemli avantaj
sağlıyor...
Prim ödeme gün sayısını tamamlayamadığı için emeklilik
süresi uzayan kadın, doğum borçlanmasıyla sağlayacağı
prim günü kazanımıyla daha erken emekli olabilecek...
KİM DOĞUM BORÇLANMASI YAPABİLECEK?
Öncelikle, doğum borçlanmasının sadece 4/a (SSK)
kapsamındaki kadınlar için getirilen bir borçlanma hakkı
olduğunu belirtelim. 4/b (Bağ-Kur) ve 4/c (Emekli
Sandığı) kapsamında çalışan kadınların doğum borçlanması
hakkı yok. Bunlar ancak Kanunları gereği verilen
ücretsiz doğum ya da analık izin sürelerini
borçlanabilecek...
BORÇLANILABİLECEK SÜRELER
Yasa hükmüne göre 4/a kapsamında sigortalılığı tescil
edilmiş olan kadınlar, doğumdan sonraki çalışmadıkları
ve adlarına prim ödenmemiş olan iki yıllık süreyi
borçlanabilecekler. Borçlanma, en çok iki çocuk için
yapılabilecek.
www.muhasebenet.net
Borçlanılacak sürede çocuğun yaşaması, borçlanma için
aranan diğer bir koşul. Bebeğin doğumdan sonraki iki yıl
içinde ölümü halinde, doğum borçlanması bebeğin doğum
tarihi ile ölüm tarihi arasındaki süre için
yapılabilecek.
İlk doğumdan sonra iki yıllık süre dolmadan ve sigortalı
olarak tekrar çalışmaya başlamadan ikinci doğumunu yapan
kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen
süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık
sürenin toplamı kadar süreyi borçlanabilecek.
ÖNCE SİGORTALILIK, SONRA DOĞUM
Borçlanma Tebliği ve Genelgesi'ne göre, ilk defa
sigortalı olunan tarihten önce yapılan doğum için
borçlanma yapılamayacak. Oysa yasada böyle bir
kısıtlayıcı hüküm yok. Nitekim yasanın görüşülmesi
aşamasında ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk
Çelik tarafından yapılan açıklamalarda bunu doğruluyor.
Bakan yaptığı açıklamalarda, doğum borçlanmasının tıpkı
erkeklerin askerlik borçlanmasında olduğu gibi doğum
nedeniyle çalışmayan kadına borçlanarak bu süreleri
sigortalılık süresi olarak kazanma hakkı sağlayacağını
ifade etmişti.
Yasada olmamasına rağmen getirilen bu kısıtlama, ilk
defa sigortalı olduğu tarihten önce doğum yapan kadının,
sigortalılık süresinin borçlandığı süre kadar geri
götürülmesi imkanını ve buna göre de daha erken emekli
olabilme imkanını ortadan kaldırıyor.
DOĞUM NEDENİYLE İŞTEN AYRILMIŞ OLMAK
Yasada bulunmamakla birlikte, uygulama tebliği ile doğum
borçlanması için 'doğum nedeniyle işten ayrılmış olma ve
borçlanma başvuru belgesinin işverence onaylanması'
şartı getirilmişti. Borçlanma Genelgesi ile bu
zorunluluk biraz yumuşatıldı. Genelgeye göre, borçlanma
başvuru belgesinde işverenin onayı aranmayacak. İşten
ayrıldıktan sonra 300 gün (10 ay) içinde doğum yapan
kadın, doğum nedeniyle işten ayrılmış sayılacak ve doğum
borçlanması yapabilecek.
SÜRELER KURUM TARAFINDAN BELİRLENECEK
Borçlandırılacak süre, sigortalının işten ayrıldığı
tarih, doğum yaptığı tarih ve doğumdan sonra adına prim
ödenip ödenmediği hususları göz önünde bulundurularak
Kurum tarafından belirlenecek. Bu süreler için ayrıca
belge istenmeyecek.
BORÇLANMA TUTARI
Borçlanılan süreye ait prim tutarı, borçlanma talep
tarihindeki asgari ücret ile asgari ücretin 6,5 katı
arasında olmak üzere, sigortalının kendisince
belirlenecek günlük kazancın yüzde 32'si oranında
hesaplanacak.
Hesaplanan borç, tebliğ tarihinden itibaren bir ay
içerisinde ödenecek. Bir ay içinde ödenmeyen
borçlanmalar geçerli sayılmayacak. Bir ay içinde borcun
kısmen ödenmesi halinde, ödenen miktara karşılık gelen
süre sigortalılık süresi olarak değerlendirilecek. Kalan
süreleri borçlanmak için yeniden başvurmak gerekecek.
Şişmanlık vergisi
New York Eyaleti yöneticileri obeziteye (şişmanlığa)
neden olan kalorili gıdalara vergi koymayı
planlıyormuş... Uygulama kapsamında şekerli ve kalorili
gıdalardan alınan tüketim vergilerinin artırılması söz
konusu... Tahmin edileceği üzere öneriye kolacılardan
şiddetli tepki var...
Önerinin hayata geçip geçmeyeceğini zaman gösterecek...
Aslında
bu vergi bize de uyar... Kim bilir, belki de bu sayede
milliyetçi ve mukaddesatçı halkımız kendi öz içecekleri
olan ayran, şıra gibi ürünlerin sağlıkları açısından ne
kadar değerli olduğunun farkına varır...
Evrak trafiğinden başım döndü, ne yapayım?
25.03.2008 tarihinde Ek 19 işlemi için Kadıköy Bağ-Kur'a
başvurdum. 450 gün satın alıp (SSK için) kalan 5,5
seneyi sildirmek istedim. Evrak kayıt yaptırdım. İşlemin
sonucu hakkında (SGK Bilgi Edinme Biriminden) Bağ-Kur'a
çağrıldım. 'Biz dosya açmamışız veya kayboldu' dediler.
Dosya açıldı (bu sırada Ek 19 durdurulmuştu). 4.500 YTL
yatırmam istendi. Dosya Ankara Tescil Dairesi
Başkanlığı'na gönderildi. Bugüne kadar İstanbul-Ankara
arasında gidip geliyor. Bu arada Geçici 17 yayınlandı
ama benim durumuma çözüm olmadı. Benim durumum ne
olacak? S.Uğurer
Durumunuzdaki can alıcı nokta başvuru tarihi. 25.03.2008
tarihinde başvuru yapmış olduğunuzu belgeyle
kanıtlamanız halinde, başvuru tarihinde yürürlükte olan
1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu'nun Ek 19. maddesi
hükümlerinin uygulanması gerekiyor. Önemli olan başvuru
tarihini (başvurunuzun alındı belgesi veya kayıt
numarası ile) kanıtlamanız.
Yapmanız gereken SGK'ya başvurup durumunuzla ilgili
resmi bir yazının tebliğ edilmesini sağlamak. Bu noktada
Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında başvuru yapmanız
yerinde olacaktır. Size Kurum tarafından tebliğ
yapıldıktan sonra sorununuz çözülmemişse, bulunduğunuz
yerdeki İş Mahkemesi'ne dava açmanız gerekiyor. Dava
açma süresi tebliğin yapıldığı tarihten itibaren bir
yıl.
Metin Taş-Sezgin Özcan
Akşam/20.01.2009 |
