|
İşverenlerin istihdam yükümlülüğü
Türkiye İş Kurumu Yurtiçinde
İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmelik 25 Nisan
2009 tarih ve 27210 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı.
İşverenler;
a) 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları, özel sektör
işyerlerinde yüzde üç özürlü, kamu işyerlerinde ise
yüzde dört özürlü ile yüzde iki eski hükümlü işçiyi,
b) Tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde 51
veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör
işyerlerinde yüzde üç özürlü, kamu işyerlerinde ise
yüzde dört özürlü ile yüzde iki eski hükümlü işçiyi,
meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde
çalıştırmakla yükümlüdürler.
Doğuştan ya da sonradan herhangi bir nedenle bedensel,
zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini
çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal
yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini
karşılamada güçlükleri olan ve korunma, bakım,
rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine
ihtiyaç duyan kişilerden çalışma gücünün en az %
40'ından yoksun olduğu sağlık kurulu raporu ile
belgelenenler özürlü kabul edilmektedir.
Bir yıldan uzun süreli bir cezadan veya devlet memuru
olmaya engel bir suçtan hüküm giyenleri, cezasını infaz
kurumlarında tamamlayanları, cezası ertelenenleri,
koşullu salıverilenleri, özel kanunlarda belirtilen
şartlardan dolayı istihdam olanağı bulunmayanları ve
ömür boyu kamu hizmetlerinden yasaklı bulunanlar ise
eski hükümlü sayılmaktadır.
Zorunlu çalıştırılacak özürlü ve eski hükümlü işçi
sayısının tespitinde belirli veya belirsiz süreli iş
sözleşmesine göre çalıştırılan tüm işçiler esas alınır.
Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar çalışma
süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya
dönüştürülür ve işyerindeki tam süreli çalışan işçi
sayısına ilave edilir. İşyerinde kısmi süreli olarak
çalıştırılan özürlü ve eski hükümlü işçi bulunması
halinde bunlar da çalışma süreleri dikkate alınarak tam
süreli çalışmaya dönüştürülür ve toplam işçi sayısından
düşülür. Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler
dikkate alınmaz. Yarım ve daha fazla olan kesirler tama
dönüştürülür. İşyerlerindeki işçi sayısının tespitinde
yer altı ve su altı işlerinde çalışanlar hesaba
katılmaz.
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun'a göre
kurulan özel güvenlik şirketleri ile kurumların kendi
ihtiyacı için kurduğu güvenlik birimlerinde güvenlik
elemanı olarak çalışan işçiler özürlü ve eski hükümlü
işçi sayısının tespitinde dikkate alınmaz.
Özürlü ve eski hükümlünün talebi halinde, işyerlerinde
kısmi süreli çalışma yapan işveren tarafından özürlü ve
eski hükümlüler kısmi süreli iş sözleşmesiyle de
istihdam edilebilir. Zorunlu çalıştırma yükümlülüğü,
kısmi süreli çalıştırma ile karşılanmak istendiğinde,
kısmi süreli işçi sayısı süreleri dikkate alınarak tam
süreli çalışmaya dönüştürülür.
Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan
işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi
sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır.
Çalıştırılan özürlü ve eski hükümlü işçiler, toplam işçi
sayısının hesabında dikkate alınmaz. Kurum aracılığı
olmadan özürlü istihdam eden özel sektör işvereni,
özürlünün işe başlama tarihinden itibaren bu durumu en
geç onbeş iş günü içinde kuruma bildirmesi ve tescil
ettirmesi zorunludur. Kurum tarafından tescili
yapılmayan işçi özürlü statüsünde değerlendirilmez.
Kamu ve özel sektör işverenleri, çalıştırmakla yükümlü
bulundukları işçileri, yükümlülüğün doğmasından itibaren
beş iş günü içinde niteliklerini de belirterek kurumdan
talep eder. Taleplerde, işyerinde yapılan işin
gerektirdiği ağırlıklı vasıfların üstünde istihdamı
zorlaştırıcı şartlar öne sürülemez. Özürlü statüsündeki
işçi taleplerinde, işin niteliği gerektirmediği sürece,
özürlülük oranına üst sınır getirilemez ve özür grupları
arasında ayrım yapılamaz. Özel sektör işvereni, özürlü
açığını yükümlülüğün doğduğu andan itibaren otuz gün
içinde karşılamak zorundadır. Yer altı ve su altı
işlerinde özürlü işçi çalıştırılamaz. Özürlüler, sağlık
kurulu raporunda çalıştırılamayacakları belirtilen
işlerde çalıştırılamaz.
İş Kanunu'na aykırı davranarak, yükümlü olduğu halde
özürlü ve eski hükümlü çalıştırmayan işveren veya
işveren vekiline çalıştırmadığı her özürlü ve eski
hükümlü ve çalıştırmadığı her ay için 2009 yılı için
1.519 TL idari para cezası verilecek kamu kuruluşları da
bu para cezasından hiçbir şekilde muaf tutulmayacaktır.
İbrahim IŞIKLI /
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
29.04.2009 |
