Muhasebe  

Maliye

Vergi

Sigorta

İletişim

  MUHASEBE GÜNCEL BÜLTEN :   17.02.2008
    

  Ana Sayfa 

  Muhasebe Forum 

  2008 Çalışmaları

  Asgari Geçim İndirimi Rehberi

  Transfer Fiyatlandırması Reh.

  Staj-Stajyer Rehberi

  2008 Pratik Bilgiler

 MuhasebeNet Yasal Uyarı

 

 

 


 

Emeklilikte 18 yaş öncesi sigortalılık
 

A.Mert- 18 yaşından önce tüm sigorta kollarına tabi (eğer doğru biliyorsam 01. 04. 1981 tarihinden önceki tüm sigorta kollarına tabi hizmete başlamalarda yaş sınırlaması yok, bu tarihten sonraki hizmete başlamalarda 18 yaş sınırlaması var) ilk işe giriş tarihi olan personelin kademeli sisteme göre emekliliğe tabi hizmet süresi (hangi maddeye tabi olunacağının bulunması için) bu tarih mi yoksa, 18 yaşını doldurduğu tarih mi alınarak hesaplanacaktır. Dolayısıyla emeklilik şartlarına tabi hizmet süresi (kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl) yukarıda belirtilen hangi tarihten itibaren geçerlidir...

Bildiğiniz üzere, 4447 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce Sosyal Sigortalar Kanunu uygulamasında 1 Nisan 1981 tarihi 18 yaş ile ilgili olarak önem arz etmekteydi. Çünkü, 4447 sayılı Kanun öncesinde kadınlar en az 20 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödemesiyle, erkekler ise, en az 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödemesiyle yaş haddine bakılmaksızın emekli olabiliyorlardı. Ancak, kadınlarda 20 yıl ve erkeklerde 25 yılın başlangıcı 18 yaşını ikmal ettikleri tarih esas alınarak hesaplanıyordu.
Örnek vererek açıklayacak olursak, 16 yaşında çalışmaya başlayan bir kadın sigortalının sigortalılık süresi 18 yaşını tamamladığı tarih esas alınarak başlatılıp, 38 yaşını tamamladığında 5000 gün prim ödemesi varsa emekli olabiliyordu. Bu sigortalı aslında 16 yaşında çalışmaya başladığı için 20 yılını 36 yaşında tamamladığı halde başlangıç 18 yaş sayıldığı için emekli olmak için 38 yaşını beklemek durumundaydı. Hemen ilave edelim ki, 18 yaşından önceki çalışmalara ait prim gün sayıları emeklilik hesabında dikkate alınmaktaydı.
Genellikle söylediğimiz gibi, 8 Eylül 1999 tarihi ve 4447 sayılı Kanun Sosyal Güvenlik Sistemimiz için yeni bir başlangıç olmuştur. İşte bu başlangıç noktalarından birisi de, bu tarihten sonra 18 yaş öncesi ile ilgili uygulamanın önemini yitirmesidir. Sosyal Sigortalar Kurumunun o tarihte çıkardığı 16-194 sayılı genelgede bu konuyu bulabilirsiniz.
4447 sayılı Kanun emeklilik sistemine kademeli olarak yaş haddi uygulamasını getirdiği için, gerçekten bu konunun önemi kalmadı. Bu kanuna ve sonrasında çıkan Kanuna göre kadınlar en erken 40, erkeklerde 45 yaşını tamamlayarak emekli olabilmektedirler. Örneğimizdeki kadın sigortalı 1981 yılından sonra sigortalı olsa bile, en erken 40 yaşını beklemek zorundadır. Yani 18 yaşından önce sigortalı olması ve sigortalılık süresinin hesabı emekliliğini etkilemektedir.
Sorunuz ile birlikte gönderdiğiniz örnekte, 20 Mart 1970 doğumlu bir kişi yaş haddi uygulamasına göre 11 Ocak 1986 sigorta girişi olduğundan dolayı 25 yıl 49 yaş ve 5300 gün ile emekli olur. İkinci alternatif olarak yazdığınız gibi, sigorta başlangıcı 1986 olduğu için 18 yaş uygulaması hesabı ile, sigorta başlangıcı değiştirilip emekli tarihi 50 yaşına kalmaz. Tekrar ediyorum, artık 18 yaş öncesi sigortalılık ile ilgili 1 Nisan 1981 öncesi ve sonrasının önemi kalmamıştır.

Emeklilik hesabında çıraklık dönemi


A.Mert-Meslek hastalığı primi ve hastalık sigortası primini kapsadığından ve anılan yasanın 3. maddesinin H fıkrasına göre, sigortalılık süresinden sayılmamaktadır. Dolayısıyla bu şekilde sigorta başlangıcı olanların 506 sayılı kanuna göre sigortalılık başlangıcı tüm sigorta kollarına tabi işbaşı yaptığı tarih sayılmaktadır. Ancak devredilen SSK internet sitesindeki “Tüm Sigortalı Hizmet Dökümü” bölümünde yapılan sorgulamada, “İlk İşe Giriş Tarihi” okul nedeniyle sigortalı olunan tarih görülmektedir. Kademeli sisteme göre, emeklilik hesabı yapılırken (hangi maddeye tabi olunacağının bulunması için) 23.05.2002 tarihinden SSK internet sitesinden görünen okul yılından alınan (zaten o tarihlerde yatmış prim görünmüyor) ilk sigortalı olunan tarih mi, yoksa tüm sigorta kollarına tabi ilk çalışmaya başladığı tarih mi alınarak hizmet süresi hesaplanacaktır. Dolayısıyla emeklilik şartlarına tabi hizmet süresi (kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl) yukarıda belirtilen hangi tarihten itibaren geçerlidir.
İkinci sorunuzun içinde belirttiğiniz üzere, emeklilik için sigorta başlangıcı, kanun uzun vadeli sigorta kolları olarak adlandırdığı malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına prim ödenen tarihte başlamaktadır. Hastalık, analık, iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kolları kısa vadeli olarak adlandırılmaktadır. Sadece bu sigorta kollarına prim ödenen süreler emeklilik hesabında değerlendirilmez.
Genellikle uygulamada, çıraklar için kısa vadeli sigorta kollarından iş kazası-meslek hastalığı ve hastalık sigorta kollarına prim ödenmektedir. Malullük, yaşlılık ve ölüm primleri ödenmediği için bu kişilerin sigorta başlangıcı çıraklık sonrasında ilk defa çalışmaya başladıkları tarih esas alınarak emeklilik işlemleri hesap edilir.
Sosyal Sigortalar Kurumunun internet sitesinde sigorta başlangıcının çıraklığın başladığı tarih olarak görülmesi doğru bir uygulamadır ancak bu sizleri yanıltmasın. Şöyle ki;
Sosyal Sigortalar Kurumuna tabi olarak çalışmaya başlayan her kişiye bir sosyal sigorta sicil numarası verilir. Çıraklar da çalışmaya başladıklarında bir numara alırlar ve çalıştıkları süre içinde bu numara üzerinden prim ödemeye devam ederler. SSK internet sitesine baktığınızda şunu görebilirsiniz ki, prim ödenen ilk tarih emeklilik işlemlerinde sigorta başlangıcınız sayılacak. Yani, sigorta numarası alınan tarih değil, ilk defa prim ödenen tarih emeklilik işlemlerinde esas alınacaktır.
Emekli aylığı bağlama oranı ile ilgili sorunuza; halen TBMM’de görüşülen kanun tasarısı için ileriki günlerde, tasarının daha net bir hale gelmesiyle ayrıntılı görüş vermeyi planlıyoruz. www.muhasebenet.net

Şerif Akcan
17 Şubat 2008 Pazar

Türkiye

 


Copyrıght © 2005 -2008  www.muhasebenet.net- www.muhasebenet.com - Türkiye'nin muhasebe rehberi. Her hakkı saklıdır.