Muhasebe  

Maliye

Vergi

Sigorta

İletişim

  MAKALE :   11.12.2007
    

                                           Ana Sayfa 

                             Muhasebe Forum 

                                      SSK Mevzuat

                                    Danışma Hattı 

                      2007 Yılı Uygulamaları

                         Staj-Stajyer Rehberi

                     2007 Yılı Pratik Bilgiler

 

 

 

 


İbrahim BALCIOĞLU

S.Muhasebeci Mali Müşavir

ibalcim@gmail.com

 

Dernekler Kanunu ve Tutulması

 Zorunlu Defterler

 

Dernekler Kanuna göre “kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi toplulukları” dernek olarak tarif edilmiştir. Dernekler Kanunu ve uygulamaları her zaman çok kişiyi ilgilendirmekle beraber çokça ihmal edilen bir konudur. Dernekler Mevzuatı öyle çok sık değişmemekle beraber son yıllarda AB uyum mevzuatı çerçevesinde olumlu yönde gelişmeler göstermekle birlikte tutulması zorunlu defterler yönünden bir çok sıkıntıyı da beraberinde taşımaya devam etmektedir. Çok gerilere gitmeye gerek yok ama 1983 tarihli 2908 sayılı Dernekler Kanunu uzun yıllar uygulamada kalmış yerine ancak 2004 tarihli 5253 sayılı yeni Dernekler Kanunu kabul edilerek yürürlüğe konmuştur. Bu arada 2002 yılında 4771 sayılı kanunla 2908 sayılı Dernekler Kanununda esaslı değişikliklere gidilmiştir. Bu kanunla derneklerin tutması gereken defterler kanundan çıkarılarak yönetmelikle düzenlenmesi esasına geçilmiştir. Ayrıca her yıl verilmesine başlanan Yıllık Dernek Beyannamesi de bu kanunla ihdas edilmiştir.

 

2908 sayılı Dernekler Kanunu tutulması zorunlu defterleri kanun maddesinde tek tek sayarak zikrederken Yeni Dernekler Kanunu tutulacak defterler ile ilgili düzenlemeyi “Dernekler tarafından tutulacak defter ve kayıtlar ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikte düzenlenir. Bu defterlerin dernekler biriminden ya da noterden onaylı olması zorunludur.” diyerek  yönetmeliğe bırakmıştır. Bununla günün  koşullarına daha uygun düzenlemelerin yapılmasını öngörmüştür. Dernekler Yönetmeliği ise bu konuda eski kanun hükümlerini aratmayarak eski kanunda bulunan ve zikredilen bütün defterleri yeniden ihdas etmiştir. Bir yenilik olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine paralel olarak işletme ve bilanço usulüne göre iki esasta defter tutulmasına cevaz vermiştir. İşletme usulünde eski kanunda gelir gider defteri yerine işletme defteri, bütçe kesin hesap ve bilanço defteri yerine de önceleri envanter defteri ikame edilmiş ise de sonradan kaldırılmıştır. Diğer defterler aynen konurken bilanço usulünde işletme defteri yerine yevmiye, büyük defter ve envanter defteri getirilmiş, demirbaş defteri ise istenmemiştir.

 

Dernekler Daire Başkanlığı verilerine göre kurulan toplam dernek sayısı 194934 iken halen faaliyetine devam eden dernek sayısı 77811’dir. 117123 adet dernek de çeşitli sebeplerle faaliyetini sona erdirmiştir. Halen faal olan derneklerden ise  %90’dan fazlasının işletme esasında defter tuttuğu ise bilinen bir gerçektir. İşletme esasına göre defter tutan derneklerden üye kayıt defteri, karar defteri ve işletme defteri yanında hiç de gereği olmayan alındı belgesi kayıt defteri, demirbaş defteri ve evrak kayıt defteri de istemektedir. Oysa kısa süre yürürlükte bulunan ve 4771 sayılı kanuna göre çıkarılan Eski Dernekler Yönetmeliği bu konuda daha liberal düzenleme getirmişti. Bu yönetmeliğe göre basit usul defter tutan dernekler sadece üye kayıt defteri, karar defteri, envanter defteri ve işletme defteri tutarak defter tutma zorunluluklarını yerine getirebilecekti. Ne olduysa oldu bu yönetmelik kaldırılarak eski kanunda zikredilen bütün defterler tekrar istendi. Bu derneklerin standart ihtiyaçlara cevap verebilen bir merkezinin olmadığını ise bilmeyen yok gibidir. Bir merkez ofise sahip olmayan derneklerden müstakil bir muhasebe ve yönetim ofisinde yapılabilecek bir yazışma ve evrak kaydı beklemek ise nafiledir.

Yeni yönetmelikle getirilen bilanço usulünde defter tutan dernekler açısından bir sakınca her yıl defter tastik ettirilme zorunluluğudur. Yevmiye, büyük defter ve envanter defterinin her yıl yeniden tastik ettirilmesi, hesaplarını daha detaylı görmek, borç ve alacakları ile varlıklarını daha iyi takip edebilmek açısından bilanço esasında defter tutan dernekleri zor durumda bırakmaktadır. Bu konudaki yönetmelik hükmü 36. maddede düzenlenmiş olup “Bu Yönetmelikte yazılı defterleri kullanacak dernekler, bunları kullanmaya başlamadan önce İl Dernekler Müdürlüğüne veya notere tasdik ettirirler. Bu defterlerin kullanılmasına sayfaları bitene kadar devam edilir ve defterlerin ara tasdiki yapılmaz. Ancak, bilanço esasına göre tutulan defterler ile form veya sürekli form yapraklı defterlerin, kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda, her yıl yeniden tasdik ettirilmesi zorunludur.” denilmektedir. Bilanço usulünde defter tutmayı özendirmek açısından bu usulde de defter bitene kadar tutulmalıdır. Ancak defterlerden biri biterse kullanmaya başlamadan önce tastik ettirilmesi gereği unutulmamalıdır.

 

Bilindiği gibi Dernekler Kanununda defter esasını seçmekte bir serbestiyet vardır.  Dernekler Yönetmeliğinin 31. maddesi “yıllık brüt gelirleri 2007 yılı için 591.822 YTL’ yi aşan dernekler takip eden hesap döneminden başlayarak bilanço esasına göre defter tutarlar.” şeklinde düzenlenmiştir. Buna göre yıllık brüt gelirleri bu rakamı aşan derneklerimizin de şimdiden gelirlerini kontrol etmeleri ve buna göre hazırlık yapmaları gerekmektedir.

 

Sonsöz olarak bilanço usulünde defter tutanlar veya yeni yılda bu usule geçmesi zorunlu hale gelenler ile kendi iradesi ile bu usule geçmeye karar verenler aralık ayı içinde defter tastikletmeyi unutmasınlar.

 

 

 


Copyrıght © 2005 -2008  www.muhasebenet.net- www.muhasebenet.com - Türkiye'nin muhasebe rehberi. Her hakkı saklıdır.