KIDEM TAZMİNATINI
ALABİLME ŞARTLARININ ANLAMSIZLAŞMASI
Kıdem tazminatı, 1475 sayılı Kanunun 14. maddesinde
düzenlenmiştir. 22.05.2003 tarihinde resmi gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren 4857 sayılı yeni İş
Kanunuyla 1475 sayılı Kanunun tüm maddeleri
değiştirildiği halde sadece 14. maddesi yani kıdem
tazminatını düzenleyen madde yürürlükte kalmıştır.
Bu maddeye göre,Kıdem tazminatı alabilmek için;
1. İşveren tarafından 4857 sayılı Kanunun 25
nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler
dışında,
2. İşçi tarafından aynı Kanunun 24 ncı
maddesi uyarınca,
3. Muvazzaf askerlik hizmeti
dolayısıyla,
4. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum
veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük
aylığı yahut toptan ödeme almak
amacıyla;
5. 506
Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A)
bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar
dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81
inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için
öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün
sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten
ayrılmaları nedeniyle,
Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten
itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona
erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması
hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren
hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için
işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem
tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı
oran üzerinden ödeme yapılır.denilerek kıdem tazminatı
alabilmek için gerekli olan şartlar kanun koyucu
tarafından sayılmıştır.
Söz konusu 1475 sayılı Kanunun 14. maddesine
4447 sayılı Kanunla eklenen 5.fıkraya göre işçi,
yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık
süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi
isteği ile işten ayrılması nedeniyle,yani
emekli olabilmek için gerekli diğer bir şart olan yaş
şartını yerine getirmeyip bu şartın oluşmasını beklemek
için işten kendi isteğiyle ayrılmış olsa bile kıdem
tazminatına hak kazanmaktadır.İşveren bu durumda olup ta
işten ayrılan işçisine bunu SSK dan alacağı yazıyla
ispatlaması durumunda kıdem tazminatını ödemektedir.
Kanun koyucu,
yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık
süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi
istekleri ile işten ayrılmaları
halini düzenleyen şartını
506 Sayılı Kanunun 60 ıncı
maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b)
alt bentlerine atıfta
bulunarak hem normal emeklilik şartları hem de kısmi
emeklilik şartları için aramıştır.Yine maddenin
devamında aynı Yasanın geçici 81 nci maddesine atıfta
bulunarak her iki emeklilik durumundaki kademeli geçişe
göre yaşlılık aylığı
bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim
ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile,işçilerin
işten ayrılmaları halinde kıdem tazminatı almaya hak
kazanacakları belirtilmektedir.
Normal emeklilik için şu aşamada bir sorun
gözükmemekle beraber örmeğin 01.01.1990 tarihinde işe
giren 01.01.1970 doğumlu olan bir erkek işçi, kısmi
emeklilik şartları yönünden sigorta günü ve sigortalılık
süresi şartının her ikisini, devamlı çalışması halinde
01.01.2005 tarihinde tamamlayacaktır.İşçi bu tarih
itibariyle 35 yaşındadır ve emekli olabilmesi için 52
yaşını beklemesi gerekmektedir.
İşçi bu kanuni hakkını 01.01.2005 tarihinden
sonra girdiği ve bir yıldan fazla çalıştığı her
işyerinde kullanarak kıdem tazminatı almaya hak
kazanacaktır.Bu da hakkın kötüye kullanımını beraberinde
getirecek ve kıdemi 15 yıldan fazla olan işçiler
üzerinde işverenin yönetim görevi zaafa uğrayacaktır.
1475 sayılı iş Kanununun 14.maddesinin 5 inci
fıkrasının yaş şartının doldurulmasına makul bir süre(3
yıl olabilir) kalıncaya kadar bu hakkın
kullanılamayacağı belirtilerek fıkra yeniden
düzenlenmelidir.
MUSTAFA KESKİN
SGK Başmüfettişi
mustafakeskin@muhasebenet.net
25.09.2007
