TOPLU ÇIKARMANIN TANIMI, NEDENLERİ VE BİLDİRİMİ
 

Toplu işten çıkarmanın tanımı, 4857 sayılı iş kanunda işçi çıkarılan işyerindeki işçi sayısına, işçi çıkarılan zaman aralığına ve işten çıkarılan işçi sayısına göre yapılmıştır.Buna göre bir işyerindeki işçi çıkarmanın toplu işçi çıkarma olabilmesi için o işyerinde en az yirmi işçi çalışması gerekmektedir.Yirmi işçiden az işçi çalıştıran işyerlerinde işçilerin tamamı işten çıkarılsa bile olay toplu işten çıkarılma olarak değerlendirilemez.Toplu işçi çıkarmanın olabilmesi için ikinci koşul çıkarılacak işçi sayısıdır.İşçi sayısının hesabı bir aylık zaman diliminde çıkarılan işçilerin toplamı göz önünde bulundurularak yapılır.Bu koşula göre;
1-20-100 arası işçi çalıştıran işyerlerinde en az 10 işçi,
2-101-300 arası işçi çalıştıran işyerlerinde en az %10 oranında işçi,
3-301 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az 30 işçi,
çıkaran işyerlerinde toplu işten çıkarmadan söz edilebilir.

İşveren yukarıdaki tanıma giren işçi çıkarmalarda mutlaka bir neden belirtmek zorundadır.
Kanun işten çıkarma nedenlerini beş kategoride değerlendirmiştir.
1-Ekonomik Nedenler;Ülkedeki genel yada sektörsel durum veya krizler.
2-Teknolojik Nedenler;İşyerindeki teknolojik yenilikler ve bu yeniliğin getirdiği sermaye yoğun teknolojinin kullanılmaya başlanması.
3-Yapısal Nedenler;İşyerinde yapılan işin yapısının daha az işçi çalıştırılan bir iş şeklinde değiştirilmesi.
4-İşyerinin Gereği;İşyerinin fiziki olarak küçülmesi.
5-İşin Gereği;İşyerinde yapılan işin çeşit yada miktar olarak daraltılması.

Toplu işten çıkarmalarda işten çıkarma yapılmadan en az 30 gün önce işçi çıkarmanın sebepleri,çıkarılan işçi sayısı,işçilerin hangi zaman aralığında işten çıkarılacaklarını belirtir bildirim işyeri sendika temsilcisine,çalışma bölge müdürlüğüne,Türkiye iş kurumuna yapılmalıdır.Bildirimden sonra işyeri sendika temsilcileri ile işveren arasında yapılacak görüşmelerde,toplu işçi çıkarmanın önlenmesi,çıkarılacak işçi sayısının azaltılması yada çıkarmanın işçiler açısından olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi konuları ele alınır ve toplantı sonunda,toplantının yapıldığını gösteren bir belge düzenlenir.

Fesih bildirimleri,işverenin toplu işçi çıkarma isteğini çalışma bölge müdürlüğüne bildirmesinden otuz gün sonra hüküm doğurur.
İşyerinin bütünüyle kapatılması halinde,işveren sadece durumu 30 gün önceden çalışma bölge müdürlüğüne ve Türkiye iş kurumuna bildirmek ve işyerinde ilan etmekle yükümlüdür.İşveren toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden itibaren altı ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istediği takdirde nitelikleri uygun olanları tercihen işe çağırır.
Geçici işyerlerinde çalışan işçilerin işten çıkarılmaları bu işlerin niteliğine bağlı olarak yapılıyorsa,toplu işten çıkarılmaya ilişkin hükümler uygulanmaz.
İşveren şekil ve içerik olarak 4857 sayılı yasanın 29.maddesindeki hükümlere aykırı davranırsa işveren veya işveren vekili işten çıkardığı her işçi için iki yüz milyon lira para cezasına çarptırılır.

MUSTAFA KESKİN
SSK SİGORTA TEFTİŞ KURULU
ADANA GRUP BAŞKANI