|
Vergi İncelenmesine Sebep Olan Faktörler
Vergi Usul Kanunu"nun
134.maddesine göre, vergi incelemesi, ödenmesi gereken
vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve
sağlamak amacıyla yapılır. İncelemeye yetkili olanlar
tarafından gerek görüldüğü takdirde inceleme, işletmeye
dahil iktisadi kıymetlerin fiili envanterinin
yapılmasına ve beyannamelerde gösterilmesi gereken
unsurların tetkikine de teşmil edilebilir. Fiili
envanterin yapılmasının gerektirdiği ve incelemeyi yapan
tarafından tasdik edilen giderler Hazinece mükellefe
ödenir.
Madde hükmünden anlaşılacağı üzere, vergi incelemesi
yalnızca, vergi kayıp ve kaçağını tespit etmeye yönelik
değildir. İncelemede, ödenmesi gereken vergilerin
doğruluğu araştırılıp, tespit edilmekle birlikte, vergi
mükellef ve sorumlularının doğru vergi ödemeleri de
sağlanır. Vergi incelemesi yapmaya yetkili elemanlar,
inceleme konusu vergiyle ilgili gerçek matrahı; defter,
belge, kayıt ve hesapların incelenmesinin yanısıra,
fiili durumları araştırıp incelemek suretiyle de
yapabilirler.
Ülkemizde vergi inceleme oranının %2'lerde olduğu tahmin
ediliyor.Ortalama her yüz mükelleften sadece ikisi
inceleniyor diyebiliriz ama son yıllarda inceleme
oranının arttığını görüyoruz.Ve incelemeler sonucunda
mükelleflerin çok ciddi maddi yüklerle
karşılaşabildiğini söyleyebiliriz. Hangi sebeplerden
dolayı vergi incelemesine tabi tutuluruz sorusuna ise şu
maddeleri sayarak cevap verebiliriz.
1- İhbar: Öncelikle
bir mükellef hakkında ciddi ve somut belgelere dayalı
bir ihbar varsa bu ihbarın konusuyla sınırlı olarak bir
vergi incelemesi yapılabilir.
2- Sahte belge düzenleme veya
kullanma: Sahte belge, yani halk diliyle
naylon fatura, düzenleyen veya kullananlar Gelir
İdaresi'nin kullanmış olduğu teknolojik altyapısı
sayesinde elektronik ortamda rahatlıkla tespit
edilebiliyor. Örneğin sahte belge düzenleyen bir
mükelleften mal veya hizmet satın alırsanız bu sahte
alış teknolojik imkanlarla tespit ediliyor ve incelemeye
alınıyorsunuz.
3- Düşük kar oranları:
Mali tablolarınızda, faaliyette bulunduğunuz sektördeki
diğer mükelleflere göre bariz derecede daha düşük oranda
bir karlılık oranı gözüküyorsa vergi incelemesi
geçirebilirsiniz. Düşük kar oranı haklı sebeplere
dayanıyorsa korkacak bir şey yok demektir.
4- Karşıt inceleme:
Mal veya hizmet alışverişinde bulunduğunuz mükelleflerin
vergi incelemesi geçirmesi durumunda vergi inceleme
elemanı gerek görürse sizin kayıtlarınızı diğer
mükellefin kayıtları ile karşılıklı mutabakat
çerçevesinde denetleyebilir.
5- Yüksek rakamlı indirim ve
istisnalar: Beyannameniz üzerinde ticari
bilanço karından düştüğünüz istisna veya bağış gibi
indirimler çok yüksek rakamlarda ise bu rakamın
doğruluğu açısından inceleme yapılabilir.
6- Diğer kurumlardan gelen
bilgiler ışığında inceleme: Gelir İdaresi hem
kamu kurum ve kuruluşları ile hem de başta bankalar
olmak üzere özel sektör kuruluşları ile oldukça önemli
bilgi paylaşımı yapmakta. Bu kapsamda, gelen verilerin
değerlendirilmesi neticesinde banka hesap hareketleriniz
riskli görülebilir. Ya da örneğin tapu kayıtlarından
yapmış olduğunuz gayrimenkul alım satım işlemleri tespit
edilebilir ve bu işlemler sebebiyle incelemeye
alınabilirsiniz.
7- Sektör incelemeleri:
Faaliyette bulunduğunuz sektörde vergi kaybı yaratan bir
husus tespit edildiğinde tüm sektör firmaları bu hususla
sınırlı olarak incelenebilir.
Vergi incelemesine alınma sebepleri bu saydığımız 7
madde ile sınırlı değildir elbette.Bilanço veya gelir
tablosundaki bir kalemin dikkat çekmesi veya tamamen
tesadüfi olarak da incelemeye alınabilirsiniz. Korkulu
rüya görmek istemeyen mükelleflerin yukarıda saydığımız
sebepleri dikkate almaları ve işlemlerini
gerçekleştirirken bunları gözönünde bulundurmalarını
tavsiye ederim.
Nuran Kayagil
Serbest Muhasebeci
Mali Müşavir
adana.smmm@hotmail.com
www.muhasebenet.net
21.12.2009 |
