|
E-ticarette Kayıtdışılık
Önlenebilir mi ?
Bilişim teknolojilerinin
gelişmesiyle birlikte ticari faaliyetlerin yapısında
büyük değişimler yaşanmaya başlamıştır. Klasik ve
bilinen yapısıyla “Ticari Faaliyet”, üretilen mal ve
hizmetlerin tezgâh, dükkân, mağaza ve benzeri
işyerlerinde alım satımından ziyade artık sanal ortamda
yapılmaya başlanmıştır.
Sanal ortamlarda yapılan ticari faaliyetler herkesin
kolaylıkla ulaşabildiği “Sanal Pazarları” ortaya
çıkarmıştır. Alıcı ve satıcılar için büyük kolaylıklar
ve olanaklar sağlayan bu sanal pazarlar, “E-ticaret”
denen olguyu da beraberinde getirmiştir.
E-ticaret, üretilen mal ve hizmetlerin tanıtımı ve
satışı ile ödeme ve dağıtıma yönelik sayısallaştırılmış
yazılı metin, ses ve görüntünün internet üzerinden
firma, müşteri ve tedarikçilere iletilmesini sağlayan
her türlü ticari işlemleri ifade eder.
E-ticarette taraflar, sadece alıcı ve satıcılar değil
aynı zamanda üreticileri, bankaları, komisyoncuları,
sigorta şirketlerini, nakliye firmalarını ve bilişim
şirketlerini de kapsamaktadır.
E-ticaret, elde edilen kar bakımından satıcılar için
faydaları oldukça fazladır. Her şeyden önce alım satım
işlemlerinin sanal ortamda olması nedeniyle, malın
fiziki olarak bir yerde stoklanmasına gerek kalmaz.
Müşteri tarafından talep edilen mal çoğunlukla, ya
üretici firmalara sipariş verilerek ya da üreticinin
stoklarından temin edilerek müşteriye ulaştırılır.
Satıcı sattığı ürünü tezgâh üstünde veya herhangi bir
işyerinde sergilemek zorunda değildir. Bunu sanal
ortamda kendisine ait web sitesinde binlerce ürününü
aynı anda sayısallaştırılmış görüntüsünü sergiler, bunun
için ayrıca işyeri tutmak gibi bir maliyete katlanmak
zorunda kalmaz. Diğer yandan, ödemeler fiziki paraların
kullanılmasından ziyade daha güvenilir olan kredi
kartlarından dolayısıyla bankalar üzerinde tahsilât
yapılır. E-ticaret sayesinde günlük olarak binlerce
müşteriyle alış veriş işlemi yapabilme kapasitesine
sahiptir. Dolayısıyla, satılan her bir ürün üzerinden
elde edilen karlar oldukça yüksektir.
Diğer yandan, ticari faaliyetlerin sanal ortamda
yapılması nedeniyle satıcıların, her hangi bir işyerine
ihtiyaç duymamaları, satıcıların kayıtdışı
faaliyetlerine devam etmek için kimliklerini gizli
tutmaları ve bunun için sanal ortamda oluşturdukları web
sitelerine ait server’ların ülke dışında bulunmaları,
ticari faaliyetler sonucu tahsil edilecek olan malın
bedeli için bankaların başka bir ülkedeki şubelerinde
hesaplar açılması gibi sebeplerle, e-ticaret
faaliyetinde bulunanların vergisel denetimi oldukça zor
görünmektedir. Bu gibi sebeplerle söz konusu satıcıların
faaliyetleri de kayıtdışı kalmaktadır.
Günümüzde, e-ticarette kayıtdışı kalanların sayısı
oldukça yüksektir. Fiziki ortama göre sanal ortamda
kayıtdışı kalmanın kolay olması, takip ve tespit
edilebilirlik olasılığının da çok düşük olması nedeniyle
sanal ortamda ticari faaliyet gösterenler gönül
rahatlığı içinde (!) vergisel ödevlerini yerine
getirmemektedirler.
Dolayısıyla, kayıtdışılıkla mücadele de bilindik
yöntemlerle, e-ticaretteki kayıtdışılığa karşı mücadele
etmek mümkün değildir. E-ticaret amacıyla kurdukları web
siteleri sayesinde aylık yüz milyonlarca lira cirolara
ulaşabilen kişilerin, kayıt altına alınması ve vergi
kayıp kaçağının önlenmesi için vergisel denetimin bilgi
teknolojilerinden faydalanılarak yapılması ve bunun için
bilişim teknolojisine dayalı denetim tekniklerinin
geliştirilmesi gerekmektedir.
Diğer yandan, söz konusu kayıtdışılığın ortadan
kaldırılması amacı ile gelir idaresinin bünyesinde,
denetime yönelik bilişim teknolojilerinin
kullanılmasında deneyimli ve uzman ekiplerini
oluşturması, hem vergi hem de gümrük kanununda gerekli
düzenlemelerin yapılması, ayrıca uluslar arası düzeyde
iş birliğinin ve bilgi paylaşımının geliştirilmesi
gerekmektedir.
Sonuç olarak, sanal âlemin şifreleri “1” ve “0”
sayılarında gizlidir! Sanal ortamlarda “1” ve “0”a hâkim
olabilen sanal ortamlara hâkim demektir.
Ramazan AKTAŞ
Vergi
Denetmeni
ramazan.aktas@vergianaliz.net
20.01.2009
www.muhsebenet.net
-Diğer makaleleri
-POS
cihazlı satışlarda her daim gözaltı !
..(30.12.2008)
-Beyanname
mi, Bildirim mi ?
(17.12.2008)
-Ücretlilerde Beyan Usulüne Geçiş Mümkün
müdür ?
(17.11.2008)
-Stopaj Vergi Sizi Aldatmasın !
(14.11.2008)
|
