| |
Sakatlık nedeniyle erken emeklilik
A.Gökmen- Çocukken
geçirdiğim felç dolayısıyla yüzde 40 özürlü raporu
aldım. 1 Ocak 1990 tarihinde ilk defa sigortalı
olarak çalışmaya başladım. 2000 yılında Bağ-Kur
sigortalısı oldum ve yaklaşık beş yıl hizmetim var.
Ekim 2005 tarihinde Bağ-Kur’da ayrıldım. Halen
SSK’lı olarak çalışmaktayım. Defterdarlık aracılığı
ile yüzde 40 sakatlıktan dolayı vergi indiriminden
yararlanıyorum. Bağ-Kur’dan sakatlık nedeniyle
emekli olabilir miyim? En kısa sürede nereden ve
nasıl emekli olabilirim? Sakatların emeklilik
hakları ile ilgili daha fazla bilgi vermenizi
istiyorum.
Öncelikle belirtmeliyim ki, Sosyal Sigortalar Kanunu
ve Emekli Sandığı Kanunu sakat olan vatandaşlarımıza
diğerlerine göre daha erken emekli olma hakkı
tanımıştır. Maalesef Bağ-Kur sigortalıları için
böyle bir hak yoktur. Bağ-Kur’dan emekli olmak
isteyen özürlü vatandaşlarımız diğer sigortalıların
tabi olduğu şartlar doğrultusunda emekli
olabilmektedirler.
Bu noktadan hareketle, halen SSK sigortalısı
olduğunuz için Sosyal Sigortalar Kanunu çerçevesinde
emeklilik işlemlerinizi yürütmeniz gerekecektir.
Verdiğiniz bilgiler çerçevesinde sizin durumunuz
değerlendirirsek, en az 15 yıl sigortalılık süresi
ve 3600 gün prim ödemesiyle Sosyal Sigortalar
Kurumu’ndan emekli olabilirsiniz.
Burada son
olarak daha fazla Bağ-Kur sigortalılığınız olduğu
için 2829 sayılı Hizmet Birleştirmesi Kanununa göre
son olarak SSK’ya en az 3,5 yıl yani 1260 gün prim
ödemesi yapmanız gerekmektedir.
Sonuç olarak sizin emeklilik durumunuzla ilgili şunu
söyleyebiliriz: Bağ-Kur sigortalılığınızın sona
erdiği tarihten itibaren en az 3,5 yıl SSK’ya prim
ödedikten sonra prim gün sayınız en az 3600 gün
oluyorsa ki oluyor, sakatlık vergi indirim
belgenizle birlikte emeklilik müracaatı
yapabilirsiniz.
Bu bilgiler sadece siz ve sizin durumunuzda olanlar
için geçerlidir. Sakatlık vergi indirim nedeniyle
emeklilik şartları 2003 yılında değişti. Diğer
sigortalılar için farklı durumlar söz konusu
olabilmektedir.
> Emeklilerin yıllık
izin hakkı
Sosyal güvenlik kurumlarının herhangi birisinden
emekli olan bir kişinin hizmet akdine istinaden
çalışmaya başlaması durumunda SSK’ya sosyal güvenlik
destek primi ödemesi gerekir. Genel anlamda
emeklilik, çalışma gücü azalan bir kişinin iş
veriminin düşmesi nedeni ile çalışma hayatından
çekilmesidir. Bununla birlikte, ülkemiz için geçerli
olan erken yaşta emeklilik nedeniyle, aylık bağlanan
kişilerin çalışmaya devam ettiği bir gerçektir.
Bilindiği gibi 4957 sayılı İş Kanunu’nda “Yıllık
Ücretli İzin Hakkı” düzenlenmiştir. Söz konusu
düzenlemeye göre, İş Kanunu kapsamına giren
işyerlerinde çalışan işçilerden işyerine girdiği
günden başlayarak, deneme süresi de içinde olmak
üzere en az bir yıl çalışmış olanlara yıllık ücretli
izin verilir.
Maddenin devamında hizmet sürelerin göre ne kadar
izin verileceği açıklanmıştır. Hizmet süresi bir
yıldan beş yıla kadar olanlara yılda 14 gün, beş
yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 gün ve on
beş yıl ve daha fazla olanlara 26 gün yıllık ücretli
izin verilir.
Bir işverenin yanında çalışan kişi, emekli olduktan
sonra da 506 sayılı Kanuna göre, sosyal güvenlik
destek primi ödeyerek çalışmaya devam edebilir. Bu
durumda olanların hizmet akitleri sona ermediği için
yıllık ücretli izin kullanırken, emeklilik öncesi
sürelerde dikkate alınacaktır. Yani bu kişi 4857
sayılı Kanuna göre yıllık ücretli izin kullanırken
emeklilik statüsünden dolayı herhangi bir hak
kaybına uğramayacaktır. Bu noktada emekli olan ile
normal çalışan arasında herhangi bir farklılık söz
konusu değildir.
Başka bir işverenin yanında çalışırken veya Emekli
Sandığı ile Bağ-Kur’dan emekli olanların yeni bir
işe girerek sosyal güvenlik destek primine tabi
olarak çalışmaya başlamaları halinde, yıllık ücretli
izin kullanmaları mümkündür. Bu kez yeni işe giren
normal bir işçiye uygulanan kanun maddesi, bu
durumda olanlar içinde geçerli olacaktır. Yani,
yıllık ücretli izin hesabında izin süresi
belirlenirken, son olarak çalışmaya başladığı
işyerinde geçen hizmet süreleri dikkate alınacaktır.
Başka bir işverenin yanında geçen hizmet süreleri
normal çalışanlarda olduğu gibi emekli çalışanlar
içinde hesaba dahil edilmeyecektir.
Yıllık ücretli izin kullanmaya hak kazanmak için
gerekli sürelerin hesabında işçilerin, aynı
işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları
süreler birleştirilerek gözönüne alınır.
İş Kanununa göre nitelikleri gereği bir yıldan az
süren mevsim ve kampanya işlerinde çalışanlara
kanunun yıllık ücretli izine ilişkin hükümleri
uygulanmaz.
>> Emeklilik için
doğum tarihi önemlidir
Hüseyin Sönmez: Öncelikle şunu belirtmeliyim ki,
doğum tarihiniz olmadan emeklilik bilgileriniz
sağlıklı cevaplandırılamaz. 1987 ilk giriş tarihiniz
olduğuna göre öncelikle 25 yıl sigortalılık
sürenizin tamamlanması gerekir. Yani en erken 2012
yılında emekli olabilirsiniz. Bu arada, emeklilik
ile ilgili yaş haddinizin de bilinmesi ve buna göre
emeklilik planlamanızın yapılması lazım.
Diğer yandan, Bağ-Kur sigortalılığınızın sona
ermesinden sonra en az 3,5 yıl SSK’ya prim ödeme
zorunluluğu sizin içinde geçerlidir. Bu noktayı
dikkatten kaçırmamanızı tavsiye ederim.
Şerif AKCAN
Türkiye / 13.05.2007
MuhasebeNet.Net |
|
