|
Sosyal güvenlik Bağkur'luya ne getiriyor?
Reformdan en çok etkilenen
Bağkur'lular oldu. Peki nasıl?
Kendi nam ve hesabına çalışanlar
eski adıyla Bağ-Kur, yeni adıyla 4/b’li sigortalı
sayılmaktadırlar. Reform yasasında belki de en fazla
yenilik bu kesim için getirilmiştir. Aşağıda bu
yenilikler eski uygulamalar ile karşılaştırmalı olarak
verilmiştir; “Daha önce SSK mevzuatına kıyaslanarak
uygulanan iş kazası ve meslek hastalığı bundan sonra
doğrudan uygulanacak ve bu durumlarda memur ve işçilere
yapılan tüm yardımlardan yararlanacaklar.
“Kadın Bağ-Kur’lunun doğum yapması halinde doğumdan
önceki ve sonraki sekizer haftalık sürelerle ödenek
alması ve bu süreleri daha sonra borçlanması (en fazla
iki doğum için) imkanı getirilmiştir. Ayrıca süt parası
da Bağ- Kur’lu için yeni bir uygulama. “Reformdan sonra
ilk defa sigortalı olanlar için emeklilik yaşı kademeli
geçiş sonrası 65 ve aylık bağlama oranı her yıl için % 2
olarak belirlenmiştir. Oysa 30 Nisan 2008 öncesi
Bağ-Kur’a giriş yapanlar için yaş 58-60, aylık bağlama
oranı ise ilk on yıl için % 3 olarak uygulanacaktır.
Askerliğini borçlanmayan Bağ-Kur’lu acele etmeli.
BASAMAK SİSTEMİ KALKIYOR
“Bağ-Kur’lular mevcut uygulamada, bulundukları basamağın
emekliliğe esas % 20’lik prim oranının, askerlikte geçen
ay sayısı ile çarpımlı kadar borçlanma bedeli
ödemektedirler. Örneğin 8. basamakta olan birisi 15 ay
askerlik yaptıysa ödeyeceği tutar, 119,44 X 15= 1.791,60
YTL’dir. 1 Ekim 2008 sonrası ise askerlikte geçen süre
asgari ücretin % 32,5’i ile çarpılacaktır. Bu da şu gün
için 2.964 YTL’dir.
“Bağ-Kur’lular için 5 yıl ve 1800 gün olan malullük
aylığı bağlama şartı, reform yasası ile 10 yıl ve 1800
güne çıkarılmıştır. Malul kişi başkasının bakımına
muhtaç ise 5 yıl ve 900 gün prim ödemek yeterli
olacaktır. “Daha önce basamak sistemine göre prim ödeyen
Bağ-Kur’lular için artık basamak sistemi kalkıyor.
Bundan sonra asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katı
arasında beyan ettikleri kazançlarına göre prim
ödeyecekler.
Bu primim % 20’si emeklilik için, % 12,5’i genel sağlık
sigortası için olmak üzere toplam %32,5 olacak. “Kendi
nam ve hesabına çalışanların ödeyecekleri prim tutarı,
yanlarında işçi olarak çalıştırdıkları personelin en
yükseğinden aşağı olamayacak. Örneğin bir lokantanın
sahibi, aşçıbaşını 3000-YTL üzerinden bildirirken, kendi
primini asgari ücretten yatıramayacak.
BORÇLANMA NASIL OLACAK?
“Reform yasası sadece Bağ-Kur'lulara mahsus olarak, 4
Ekim 2000 ile 1 Ekim 2008 arasını aylık 197 YTL'den
borçlanma imkanı getirmiştir. Bu fırsatı
değerlendirebilmek için Bağ-Kur'luların 1 Ekim'den
itibaren 6 ay içinde talepte bulunmaları ve
borçlandıkları tutarı da 6 ay içinde yatırmaları
gerekmektedir.
“Sağlık yardımları ile sigorta yardımlarında
Bağ-Kur'luların 60 günden fazla prim borcunun olmaması
gerekecek. Aksi taktirde bu yardımlardan
yararlanamayacaklar. Ancak acil hallerde, bulaşıcı
hastalık ve salgın durumlarında ve de iş kazası-meslek
hastalığı gibi irade dışı olaylarda borcu olsa dahi
gerekli yardımlardan yararlanabilecekler. “Bağ-Kur'lular
için bir diğer önemli yenilik, sağlık yardımlarından
yararlanabilmek için tescil sonrası prim ödeme süresinin
90 güne düşürülmesi. Bu süre daha önce ilk tescil
durumunda 8 ay, ikinci tescilde ise 4 ay olarak
uygulanıyordu.
BAĞ-KUR’LUYA EMEKLiLiKTE
ÇALIŞMA KOLAYLIĞI
“Bağ-Kur’luların reform yasasındaki en önemli
avantajları emekli olduktan sonra da aylıkları
kesilmeksizin sosyal güvenlik destek primi ödeyerek
çalışmaya devam edebilmeleridir. Bu imkan reform sonrası
ne SSK’lılara ne de memurlara tanınmıştır. “Reform
öncesinde, emekli olup da Bağ-Kur kapsamında çalışmaya
devam edenlerin aylığından %10 oranında destek primi
kesilmekteydi.
Bu oran reform sonrası 12’den başlayarak her yıl bir
puan artırılmak suretiyle %15’e çıkarılacaktır. “Taban
aylıktaki düşüş SSK’lıları olduğu kadar Bağ-Kur’luları
da etkileyecektir. Örneğin 12. basamağın emeklisine
bugün için en az 590- YTL aylık bağlanırken, reform
sonrası çalışıp emekli olan aynı durumdaki bir
Bağ-Kur’lunun aylığı yaklaşık 360-YTL olacaktır.
Kaynak: Bugün gazetesi
22.05.2008
|
