|
İŞ MÜFETTİŞİ RAPORUNA DAYANILARAK
VERGİ MATRAHI TAKDİR EDİLİR Mİ?
I-GİRİŞ
İşçi ücretlerini eksik beyan ettiği ileri sürülen davacı
adına takdir komisyonu iş
müfettişi raporuna
dayanılarak re’sen gelir vergisi ve fon
hesaplamıştır.Olayı irdeleyelim ve Danıştay ‘ın bu olay
için vermiş olduğu kararı değerlendirelim.
Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanununa göre iş müfettişinin görev alanı sadece
çalışma hayatıyla sınırlıdır.Peki çalışma hayatının içinde
vergi yok mudur ? Tabiî ki vardır.Peki iş müfettişi sadece
olayı işveren & iş gören hizmet sözleşmesi gerekliliğine
ve bu gerekliliğin Çalışma ve Sosyal Güvenlik mevzuatı
çerçevesinde bakıp Maliye Bakanlığı’nı ilgilendiren alanı
yok sayması mı gerekir?Tabiî ki hayır.Bir taraftan vergi
vermenin kutsallığından bahsedilirken diğer taraftan
vergide adaleti sağlamak için bunu meslek edinmiş
kişilerin göz göre göre vergi kaçıranları yok sayması
vicdanı rahatsız eden bir durum olması olayın manevi
boyutuyken bir başka boyutu da Anayasal
zorunluluktur.Bunların ışığında iş müfettişinin yaşadığı
bu çarpıklığı haliyle ilgili birimlere rapor etmesi ve bu
birimlerinde güvenilir bir kaynaktan gelen bu duruma
müdahale etmesi yasalarla belirlenen mesleğinin gereğidir.
II-İŞ
MÜFETTİŞİNİN GÖREVLERİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanunun 15. maddesinin 1-a bendinde ,
İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın Bakan adına ,çalışma
hayatıyla ilgili mevzuat çerçevesinde program veya program
dışı teftiş , inceleme , soruşturma yapmak , gerekli
önlemleri almak veya aldırmakla görevli oldukları ifade
edilmiştir.
İş
Teftiş Tüzüğünün 15.md A fıkrasında müfettişlerin bu
tüzüğün kapsam ve amacı çerçevesinde iş yerlerindeki
çalışma koşullarıyla üretim ve yapım yöntemlerini
incelemek C fıkrasında ise mevzuatın tutulmasını veya
bulundurulmasını öngörüldüğü kayıt , puantaj cetveli ,
defter , belge , liste , çizelge , rapor , bordro , makbuz
, hesap pusulası , ilan , sağlık raporu , işçi sağlığı ve
iş güvenliği kurulu defteri , tesisat , makine ve
cihazların periyodik bakım ve kontrol kartları vb
belgelerin iş yerlerinde bulundurulup bulundurulmadığını
tespit etmek ,bunları işveren veya vekilinden incelemek
üzere istemek , gerektiğinde örnek ve özet çıkarmak
yetkilerine sahip oldukları belirtilmektedir.
İş
müfettişlerinin kendi görev alanları ile sınırlı olarak
mevzuat hükümlerince kendisine verilen görev ve yetki
dahilinde inceleme ve denetleme görevlerinin bulunduğu ,
bu görevin ifası sırasında tespit ettiği hususları
düzenledikleri raporlarla kendi birimlerine iletecekleri
gibi başka kurum ve kuruluşlara da bildirerek gereğinin
yapılmasını sağlamak durumdadırlar.
Durum böyle olunca iş müfettişi yaptığı bir inceleme
sonucunda işyerinde iş gören ücretlerinin eksik beyan
edildiğini tespit etmiş ve raporun bir suretiyle de
ilgili kurumu haberdar etmiştir..Takdir komisyonu iş
müfettişinin düzenlediği raporu delil niteliği kabul
ederek matrah takdir etmiş , kusur , ağır kusur ve vergi
ziyaı cezaları kesmiştir.
III-SONUÇ
İş
müfettişlerinin tutmuş oldukları raporlar vergi
incelemesinde delil niteliği taşımasında hukuk kurallarına
aykırılık olmadığı ,iş müfettiş raporun içeriğinin vergi
uzmanlarınca ilgili işletmede inceleme yapılmadan vergi
ziyaı cezası kesilmeyeceği T.C.Danıştay 4..Dairesinin
2004/2373 Esas No ve 2005/295 Karar No ile karara
bağlanmıştır.
IV-GÖRÜŞÜMÜZ
Verginin tarhı , vergi alacağının ilgili kanunlarda
gösterilen matrah ve oranlar üzerinden vergi dairesi
tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar olarak tespit
eden idari bir işlemdir.(VUK md 19) .Durum böyle olunca;
Vergi
Mahkemesinin iş müfettişinin raporunu delil niteliği
taşımasında bir sorun yok.Asıl sorun raporun içeriğini
vergiden sorumlu uzmanlar tarafından ilgili işletme de
inceleme yapılmadan iş müfettişi raporuna dayanarak vergi
salınmasıdır.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi iş müfettişlerinin
raporları yada tam tersi vergi uzmanlarının raporları
kurumlar için delil teşkil etmesinden daha doğal bir yapı
olması düşünülemez.Fakat raporun içeriği iş müfettişi
olayı uzmanlık alanı olan iş hukuku çerçevesinden bakarak
raporlamıştır.
Vergi uzmanının vergi ile alakalı tecrübesinin iş
müfettişinde ,iş müfettişinin çalışma koşullarındaki
tecrübesinin bir vergi uzmanında olması beklenemez.
Olması gereken Danıştay 4.Dairesinin vermiş olduğu karara
(oy çokluğu ile)
katılıyoruz.Böyle bir durumda Takdir Komisyonunun da kendi
alanıyla ilgili inceleme yapıp daha sonra karar vermesi
gerekmektedir.
|
