|
DOKUZUNCU
KALKINMA PLANI STRATEJİSİ
(2007-2013) HAKKINDA KARAR
(13.5.2006)
I. DOKUZUNCU KALKINMA PLANININ
YAPISI VE UYGULAMA YAKLAŞIMI
Değişimin çok boyutlu
ve hızlı bir şekilde yaşandığı,
rekabetin yoğunlaştığı ve
belirsizliklerin arttığı günümüzde,
planlama, geçmişte olduğundan çok
daha önemli ve gerekli hale
gelmiştir. Böyle bir ortamda,
planlar her alanı detaylı düzenleme
yerine strateji ve perspektif
belirlemeye odaklanma durumundadır.
Dokuzuncu Kalkınma Planının yapısı
ve uygulama yaklaşımı bu koşullar ve
ihtiyaçlar dikkate alınarak
belirlenmiştir. Bu çerçevede:
- Dokuzuncu Kalkınma
Planı yedi yıllık bir dönem
(2007-2013) için hazırlanacaktır.
- Temel amaç ve
hedefler ile imkan ve kaynaklar
arasındaki dengeyi gözetecek olan
Dokuzuncu Kalkınma Planı, tutarlı ve
gerçekleştirilebilir önceliklere
yoğunlaşacaktır.
- Plan,
öngörülebilirliği artıracak,
belirsizlikleri azaltacak ve iç
tutarlılığı olan bir politikalar
seti oluşturacaktır.
- Plan değişik politika
alanları arasında bütünlüğü ve
stratejik amaçları sağlamaya yönelik
olarak, gelişme eksenleri bazında
hazırlanacaktır.
-
Sektörel politikalara gelişme
eksenleri içinde yer verilecektir.
Plan; programlama,
bütçeleme,
projelendirme ve uygulama
aşamalarında temel referans belgesi
olacaktır.
- Kamu kuruluşları
Planın vizyonu, ilkeleri, gelişme
eksenleri ve politikaları
çerçevesinde kendi görev alanlarına
ilişkin alt politikaların ve
tedbirlerin geliştirilmesinden
sorumludur.
- Orta vadeli program,
kuruluş düzeyinde stratejik plan,
bölgesel gelişme planları ve sektör
stratejileri aracılığı ile
işlevselliği artırılacak olan Planın
amaç ve öncelikleri, bütçe sürecinde
kaynak tahsisi için temel çerçeveyi
oluşturacaktır.
- Kamu kuruluşları
sonuç odaklı ve eksen bazlı yeni
yaklaşım gereği olarak, görev
alanları ile ilgili konularda diğer
kuruluşlarla işbirliği ve
koordinasyon mekanizmalarının
oluşturulmasını ve kalıcı hale
getirilmesini sağlayacaktır.
- Temel hedeflere dönük
performansı ölçmenin ve hesap
verebilirliğin zeminini oluşturacak
güçlü bir izleme ve değerlendirme
mekanizması kurulacaktır.
II.
DOKUZUNCU KALKINMA PLANININ VİZYONU
2007-2013 dönemini kapsayan
Dokuzuncu Kalkınma Planı, "istikrar
içinde büyüyen, gelirini daha adil
paylaşan, küresel ölçekte rekabet
gücüne sahip, bilgi toplumuna
dönüşen ve AB’ye üyelik için uyum
sürecini tamamlamış bir Türkiye"
vizyonu ile hazırlanacaktır.
III.
TEMEL İLKELER
Bu vizyona ulaşılırken aşağıdaki
ilkeler temel alınacaktır:
- Ekonomik, sosyal ve
kültürel alanlara bütüncül bir
yaklaşım esastır.
- Toplumsal diyalog ve
katılımcılık güçlendirilerek,
toplumsal katkı ve sahiplenmenin
sağlanması esastır.
- İnsan odaklı bir
gelişme ve yönetim anlayışı esastır.
- Rekabetçi bir piyasa,
etkin bir kamu yönetimi ve
demokratik bir sivil toplum gelişme
sürecinde birbirini tamamlayan
kurumlar olarak işlev görecektir.
- Kamusal hizmet
sunumunda; şeffaflık, hesap
verebilirlik, katılımcılık,
verimlilik ve vatandaş memnuniyeti
esastır.
- Devletin ticari mal
ve hizmet üretiminden çekilerek,
politika oluşturma, düzenleme ve
denetleme işlevlerinin
güçlendirilmesi esas olacaktır.
- Politikalar
oluşturulurken kaynak
kısıtı
göz önünde bulundurularak
önceliklendirme
yapılacaktır.
- Uygulamanın vatandaşa
en yakın birimlerce yapılması
esastır.
- Toplumsal yapımızın
ve bütünlüğümüzün ortak miras ve
paylaşılan değerler çerçevesinde
güçlendirilmesi esastır.
- Doğal ve kültürel
varlıklar ile çevrenin gelecek
nesilleri de dikkate alan bir
anlayış içinde korunması esastır.
IV.
GELİŞME EKSENLERİ
Yukarıda belirtilen temel ilkeler
çerçevesinde, Dokuzuncu Kalkınma
Planı vizyonunun gerçekleştirilmesi
için aşağıdaki stratejik amaçlar
gelişme eksenleri olarak
belirlenmiştir:
- Rekabet Gücünün
Artırılması
- İstihdamın
Artırılması
- Beşeri Gelişme ve
Sosyal Dayanışmanın Güçlendirilmesi
- Bölgesel Gelişmenin
Sağlanması
- Kamu Hizmetlerinde
Kalite ve Etkinliğin Artırılması
Bu amaçlara
ulaşılmasıyla, AB’ye yasal ve
kurumsal uyum sağlamanın yanında,
sosyal ve ekonomik göstergeler
itibarıyla AB ortalamalarına
yakınsama da gerçekleştirilecektir.
IV.1. REKABET GÜCÜNÜN ARTIRILMASI
Makroekonomik İstikrarın Kalıcı Hale
Getirilmesi
Ekonominin rekabet
gücünün artırılması ve yüksek
büyümenin sürdürülebilir kılınması
için makroekonomik istikrar
ortamının devamı sağlanacaktır.
Maliye, para ve
gelirler politikalarının uyumlu ve
birbirlerini destekler şekilde
uygulanmasına devam edilecektir.
Plan döneminde, kamu
borç stokunun milli gelire oranını
düşürme sürecini devam ettirecek
şekilde mali disipline uyulacaktır.
Bu amaçla, vergi tabanının
genişletilmesi ve kayıt dışı
ekonominin kayıt altına alınması
yoluyla vergi gelirleri artırılacak
ve kamu harcamalarında etkinlik
sağlanacaktır.
Gelirler politikası
enflasyonla uyumlu bir şekilde
uygulanacaktır.
Fiyat istikrarının
sağlanmasına yönelik olarak açık
enflasyon hedeflemesi politikasına
devam edilecektir.
Dalgalı kur rejimi
uygulaması çerçevesinde, döviz kuru
piyasada arz ve talebe göre
belirlenmeye devam edecektir.
Makroekonomik istikrarı
sürekli kılacak ve ekonominin etkin,
esnek ve verimli bir yapıya
kavuşmasını sağlayacak olan yapısal
reformlar sürdürülecektir.
Sürdürülebilir ve
sağlam kaynaklarla finanse edilen
bir cari açık için, yapısal
reformların devam ettirilmesi,
ihracat içinde katma değeri yüksek
ürünlerin payının artırılması ve
ihracat artışının sürekli kılınması
sağlanacaktır.
İş
Ortamının İyileştirilmesi
İş ortamını
iyileştirmek için çalışmayı ve iş
yapmayı özendiren bir vergilendirme,
finansal
kaynaklara kolay erişim, ürün ve
girdi piyasalarında etkinlik,
gelişmiş fiziki altyapı ve etkin
yargı ve kamu hizmeti sunumu
sağlanacaktır.
İşletmelerin kazanç ve
işlemleri ile istihdam üzerindeki
vergi ve yükler rekabet gücünü
olumsuz etkilemeyen bir yapıya
kavuşturulacaktır.
Başta
KOBİ’ler
olmak üzere işletmelerde kurumsal
yönetişimin geliştirilmesi
desteklenecektir.
KOBİ’lerin uygun koşullarla
çeşitlendirilmiş finansman
imkanlarına erişimi
kolaylaştırılacaktır.
Ürün ve girdi
piyasalarının etkinliğinin
artırılması amacıyla; haksız
rekabetin önlenmesine, fikri ve
sınai mülkiyet haklarının
korunmasına, iş gücü eğitim
seviyesinin yükseltilmesine, Ar-Ge
faaliyetlerinin geliştirilmesine ve
girdi maliyetlerinin düşürülmesine
önem verilecektir.
İşletmeler için enerji,
ulaştırma, bilgi ve iletişim
teknolojileri gibi fiziki altyapı
imkanları iyileştirilecek, organize
sanayi bölgeleri ve küçük sanayi
siteleri başta olmak üzere uygun
yatırım yeri imkanı sağlanacaktır.
Yatırımcılara ve
işletmelere yönelik kamu
hizmetlerinin sunumunda etkinlik
sağlamak üzere; saydam ve objektif
kurallar getirilecek, iyi işleyen
bir yargı sistemi oluşturulacak,
izin, onay ve işlemlerle ilgili
bürokrasi azaltılacak, AB kuralları
ile uyumlu bir devlet yardımları
politikası uygulanacak, bilgi ve
iletişim teknolojilerinden azami
ölçüde faydalanılacak, ulusal ve
bölgesel düzeyde mevcut
potansiyellerin etkin tanıtımı ve
bilgilendirme faaliyetleri
gerçekleştirilecektir.
Ekonomide
Kayıtdışılığın Azaltılması
Tüm kesimlerin
katılımıyla hazırlanacak kapsamlı
bir strateji çerçevesinde, ekonomide
kayıtdışılığın
azaltılması için, güçlü toplumsal ve
siyasi iradeyle, iş ve çalışma
hayatına ilişkin mali yüklerin
azaltılması, mevzuat ve işlemlerin
basitleştirilmesi, kamuya olan mali
yükümlülüklerin affına yönelik
düzenlemelere gidilmemesi, etkin bir
denetim ve ceza sisteminin
geliştirilmesi, idarelerin teknoloji
altyapısının güçlendirilmesi ve
kayıtdışılığın
zararları konusunda toplumun
bilinçlendirilmesi sağlanacaktır.
Finansal
Sistemin Geliştirilmesi
Rekabetçi ölçeğe
ulaşmış, kaynakları yatırıma
yönlendirecek araç çeşitliliğine ve
mali derinliğe sahip, uluslararası
standartlarda düzenlenen, denetlenen
ve aracılık maliyetlerinin asgariye
indirildiği bir mali sektörün
geliştirilmesi sağlanacaktır.
Finansal piyasalarda ve bu
piyasalardan kaynak temin eden
reel
sektörde kurumsal yönetişim
ilkelerinin uygulanması
sağlanacaktır.
Reel sektörün, özellikle
KOBİ’lerin,
finansman ihtiyacını karşılamak
amacıyla mali sistemden daha fazla
yararlanması sağlanacaktır.
Risk yönetiminin tüm
finansal
kurumlarda uygulanmasını sağlayacak
düzenlemeler yapılacaktır.
Finansal sistemimizde farklı
kuruluş ve enstrümanlar arasında
rekabeti bozucu unsurlar ortadan
kaldırılacaktır.
Düzenleme ve denetimin
finansal
sistemdeki tüm alanları kapsaması
sağlanacaktır.
Enerji ve Ulaştırma Altyapısının
Geliştirilmesi
Enerji ve ulaştırma
yatırımları öncelikli olmak üzere
mal ve hizmet üretimine yönelik
altyapının kalitesi iyileştirilecek,
erişim imkanları artırılacak ve
altyapı hizmetlerinin üretim
maliyeti içindeki payı
düşürülecektir. Bu çerçevede,
altyapı yatırımlarının yapılması ve
işletilmesinin öncelikle özel sektör
tarafından gerçekleştirilmesi esas
olacaktır.
Enerjinin sürekli,
güvenli ve asgari maliyetle temini
esastır. Nükleer enerji dahil
alternatif enerji kaynakları da
dikkate alınarak arz güvenliğinin
sağlanması, çevresel etkilerin en
düşük düzeyde tutulması, enerji
endüstrisinin rekabetçi bir yapı
içinde sanayinin uluslararası
rekabet edebilirliğine katkı
sağlaması ile üretici ve tüketici
ülkeler arasında transit konumun
geliştirilmesi enerji politikasının
ana unsurlarıdır.
Enerji arz güvenliğinin
sağlanması hususunda birincil enerji
kaynaklarına erişimin garanti
edilmesi, ithal kaynaklara olan
bağımlılığın asgari düzeyde
tutulması, elektrik üretim, iletim
ve dağıtım yatırımlarının zamanında
yapılması; rafineriler ile petrol ve
doğalgaz depolama tesislerinin
yeterli hale getirilmesi
amaçlanmaktadır.
Enerji sektörünün
rekabete açılması, gerekli
yatırımların kamu finansmanı
üzerinde ek yük yaratmaksızın özel
sektör tarafından yapılması, kamunun
gözetim ve denetim faaliyetlerini
etkin bir şekilde yerine getirerek
arz güvenliğini gözetmesi ve kamu
mülkiyetindeki tesislerin
özelleştirilmesi sağlanacaktır.
Ulaştırma hizmetinin
ekonomik ve sosyal hayatın
gereksinimlerine cevap veren, trafik
güvenliğinin en üst düzeye
çıkarıldığı, taşıma türleri arasında
dengenin ve tamamlayıcılığın
sağlandığı, çağdaş teknoloji ve
uluslararası kurallarla uyumlu ve
sürdürülebilir bir rekabet ortamında
sunulması temel amaçtır.
Karayollarında ağır
taşıt trafiğinin yoğun olduğu
arterlerde kapasite ve kalite
artırıcı bölünmüş yol yapımlarına
devam edilirken, yük taşımacılığının
demiryoluna kaydırılması, limanların
ise kombine taşımacılık yapılabilen
birer lojistik merkezi haline
getirilmesi sağlanacaktır.
Gemilerin Türk
tersanelerinde yüksek yerli katkı
oranı ile üretilmesi ortamının
yaratılması ve Türk deniz ticaret
filosunun, özellikle
koster
filosunun, yenilenmesi hedefleri
doğrultusunda, Türkiye Tersaneler
Master
Planının sonuçları göz önüne
alınarak yeni tersane alanları tesis
edilecektir.
Kentlerimizde arazi
kullanım ve ulaşım planlarına uygun,
insana öncelik veren, kentin özgün
yapısını ve farklı ulaşım türlerini
dikkate alan, ekonomik, güvenli ve
ihtiyaç düzeyi ile uyumlu ulaşım
yapısı oluşturulacaktır.
Türkiye’nin AB, Kafkas,
Orta Asya ve Ortadoğu ülkeleri ile
bağlantısını sağlayan arterler
güçlendirilecektir.
Çevrenin Korunması ve Kentsel
Altyapının Geliştirilmesi
Çevrenin korunması kısa
vadede maliyet unsuru olarak
görülmekle birlikte uzun vadede
rekabet gücünü artırmakta ve
sürdürülebilir kılmaktadır. Bu
kapsamda başta AB olmak üzere
uluslararası standartlara uyum
sürecinin bir gereği olarak çevre
altyapısının iyi planlanmış bir
sürede ve maliyet etkin bir şekilde
tamamlanması sağlanacaktır.
Çevresel altyapı başta
olmak üzere, kentsel altyapının iş
ve yaşam kalitesini yükseltici ve
rekabet gücünü destekleyici şekilde
bütüncül olarak tamamlanması
sağlanacaktır.
AB uyum süreci içinde
oluşacak ek yatırımların etkin bir
şekilde gerçekleştirilmesi için
yerel yönetimlerin teknik ve idari
kapasitesi artırılacak, mali
imkanları güçlendirilecektir.
Tüketici tercihlerinin
çevreye duyarlı mal ve hizmetlere
yönelmesi çerçevesinde, rekabet
gücümüzün artırılması ve
sürdürülebilir kalkınmanın
sağlanması amacıyla, verimliliği
artıran, çevreye duyarlı üretim
süreç ve teknolojilerinin
geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması
esastır.
Ar-Ge
ve Yenilikçiliğin Geliştirilmesi
Ar-Ge
faaliyetlerinin yenilik üretecek
şekilde ve pazara yönelik olarak
tasarlanması sağlanacaktır. Bu
kapsamda, Ar-Ge
harcamalarının GSMH içindeki payı ve
bu payın içinde özel sektörün
ağırlığını artırmaya yönelik
tedbirler alınacaktır.
Toplumda bilim ve
teknoloji bilinci, nitelikli
araştırmacı sayısı artırılacak ve
araştırma altyapısı
geliştirilecektir.
Ar-Ge
faaliyetlerinin yeniliğe ve ürüne
dönüştürülmesinde risk sermayesi ve
benzeri araçlardan
yararlanılacaktır.
Üniversitelerin,
araştırma enstitülerinin ve diğer
kurum ve kuruluşların araştırma
altyapısı öncelikli alanlar temel
alınarak geliştirilecektir.
Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin
Yaygınlaştırılması
Elektronik haberleşme
sektöründe rekabet artırılacak,
alternatif altyapı ve hizmetlerin
sunumuyla bilgiye etkin, hızlı,
güvenli ve uygun maliyetlerle yaygın
erişim sağlanacaktır. Bilgi
teknolojileri sektörü, yazılım ve
hizmetler alanında bölgesel ve
küresel bir oyuncu olarak
konumlandırılacaktır. Ekonomide
verimliliği artırmak üzere bilgi ve
iletişim teknolojilerinin
işletmelerde yaygın kullanımı
sağlanacaktır. Bilgiye erişimde
yaygın olarak kullanılan görsel ve
işitsel yayıncılık altyapısı
geliştirilecektir.
Elektronik haberleşme
hizmetlerindeki yüksek vergi yükü,
bilgi toplumuna dönüşüm sürecini
hızlandırmak üzere tedricen makul
seviyelere çekilecek, geniş bant
erişim altyapısı
yaygınlaştırılacaktır.
Bilgi teknolojileri
sektöründe rekabet gücünün
artırılması amacıyla, doğrudan
yabancı yatırımlar için uygun ortam
oluşturulacak ve bu yolla teknoloji
transferi sağlanacaktır.
Teknoparkların yazılım ve hizmetler
alanında bölgesel ve öncelikli
endüstrileri destekleyecek şekilde
ihtisaslaşması sağlanacaktır.
Tarımsal Yapının Etkinleştirilmesi
Gıda güvencesi ve
güvenliğinin sağlanması ve doğal
kaynakların sürdürülebilir kullanımı
gözetilerek, örgütlü ve rekabet gücü
yüksek bir tarımsal yapı
oluşturulacaktır.
Verimliliğin istikrarlı
bir biçimde artırılması, üretici
gelir düzeyinin yükseltilmesi, kamu
ve üretici kesiminde örgütlenmenin
etkinleştirilmesi ve orman, toprak
ve su kaynaklarının geliştirilmesi
ile bunların nitelik ve nicelik
olarak korunarak etkin
kullanılmasına yönelik uygulamalara
yoğunlaşılacaktır. Ayrıca,
kırsal kalkınma politikalarıyla
tarımsal yapıdaki dönüşümün ortaya
çıkardığı göç ve istihdam baskısının
azaltılması sağlanacaktır.
AB’ye uyum süreci de
dikkate alınarak, tarımsal
işletmelerde ölçek büyüklüğünün
artırılması ile modern tarım
işletmeciliğinin yaygınlaştırılması
desteklenecek ve tarımın çevre ve
kırsal alanda gelir getirici
faaliyetler ile bütünlük içinde
geliştirilmesi sağlanacaktır.
Sanayi ve Hizmetlerde Yüksek Katma
Değerli Üretim Yapısına
Geçişin
Sağlanması
Uluslararası ticaretin
giderek serbestleşmesi, bilgi ve
teknoloji yoğun ürünlerde dünya
ticaretinin hızla artması, emek
yoğun ürünlerde rekabet üstünlüğünün
belli ülkelere
geçmesi, ülkemizin dünya
sınai mamulleri imalatı değer
zincirinde daha üst ve katma değeri
yüksek alanlarda konumlanmasını ve
bu nedenle sanayi üretiminin
yapısında bir dönüşümü gerekli
kılmaktadır. Bu çerçevede ekonominin
rekabet gücünü artırmak ve dünya
ihracatından daha fazla pay almak
üzere yüksek katma değerli mal
üretiminin artırılması
amaçlanmaktadır.
İmalat
sanayii,
AB kriterleriyle uyumlu teknik
standartları karşılayan, verimlilik
artışı sağlayan, ileri teknolojiye
dayalı ve yüksek katma değerli ürün
üreten, rekabet gücü yüksek ve dışa
dönük bir yapı içinde ekonomik
büyümeyi sürükleyen temel sektör
olacaktır.
İmalat
sanayiinde;
firmaların yüksek girişimcilik
gücüne sahip, özgün tasarım ve marka
yaratabilen, teknoloji üreten,
yenilikçi ve kurumsallaşmış bir
yapıya dönüşmesi özendirilecektir.
Tekstil, hazır giyim,
deri gibi emek yoğun geleneksel
sektörlerde katma değeri yüksek ürün
ve faaliyetlere ağırlık verilerek
uluslararası rekabete uyum
sağlayacak yapıya dönüşüm
desteklenecektir. Türkiye’nin orta
ve yüksek teknoloji seviyesindeki
otomotiv, beyaz eşya,
makina
ve elektronik sektörlerinde önemli
üretim merkezlerinden biri olması ve
dünyadaki ağırlığını artırması
amaçlanmaktadır. İleri teknoloji
ürünlerinin yurt içinde üretimini
geliştirmek üzere Ar-Ge
altyapısına, Ar-Ge
ve yenilikçilik faaliyetlerine önem
verilecektir.
Madencilik ürünlerinin
yurt içinde işlenerek ihraç edilmesi
hedef alınacaktır.
Yüksek katma değerli
üretim yapısına
geçişin gerektirdiği
nitelikli insan gücünü yetiştirmek
üzere gerekli tedbirler alınacaktır.
Sanayide verimlilik
artışını sürdürebilmek için firmalar
arası birleşmeler suretiyle ölçek
büyütülmesi desteklenecek ve
teknoloji yoğun bir yapıya
geçiş
için doğrudan yabancı yatırımlardan
yararlanılacaktır.
Hizmetler sektöründe
katma değeri yüksek alanlara
geçişin
desteklenmesi, kalite ve etkinliğin
artırılması hedeflenmektedir. Bu
bağlamda turizm, yurt dışı
müteahhitlik ve teknik müşavirlik
hizmetlerinin ekonomiye katkısının
artırılması, yüksek öğretim, tedarik
merkezleri, finans ve bilgi ve
iletişim teknolojisi hizmetlerinde
yeni alanların geliştirilmesi
sağlanacaktır.
Turizm sektörü; yeni
kapasite yaratmayı ve hizmet
kalitesini artırmayı amaçlayan,
pazarlama kanallarını çeşitlendiren,
kültürel varlıklarımızı koruyan,
doğal sermayeyi sürdürülebilir kılan
ve karşılaştırmalı rekabet
üstünlüğüne uygun turizm çeşitlerini
ön plana çıkaran bir yaklaşımla ele
alınacaktır.
Yeni istihdam olanağı
sağlamada ve sanayi ürünlerine
talebi artırmada önemli katkısı
bulunan yurt dışı teknik müşavirlik
ve müteahhitlik hizmetlerinin
geliştirilerek desteklenmesine devam
edilecektir. Yurt içi pazarda ise
uluslararası geçerliliği olan
sertifikalı ara insan gücünün
yetiştirilmesine ve kamu
yatırımlarında teknik müşavirlik
hizmetlerinin kullanımına özel önem
ve öncelik verilecektir.
Başta havayolu ve
denizyolu sektörleri olmak üzere
hizmet sektörlerinde yüksek katma
değerli lojistik faaliyetlerinin
geliştirilmesine destek verilecek,
Türkiye’nin çeşitli hizmet
alanlarında lojistik merkezi haline
gelmesi sağlanacaktır.
İstanbul’un
uluslararası finans merkezi olması
sağlanacaktır.
IV.2. İSTİHDAMIN ARTIRILMASI
İşgücü Piyasasının Geliştirilmesi
İşgücü piyasası;
esneklik ve güvence arasında
dengenin sağlandığı, istihdam
üzerindeki yüklerin kademeli bir
şekilde azaltıldığı, tüm bireylere
eşit istihdam fırsatlarının
sağlandığı ve sosyal
diyaloğun
güçlendirildiği bir yapıya
kavuşturulacaktır.
İşgücü piyasasında
esneklik ve güvence arasında denge
sağlanarak işletmelerin ve
çalışanların değişime uyum
kapasiteleri artırılacaktır.
Ekonomide rekabet
gücünü dikkate alacak,
ücret-verimlilik ilişkisini
güçlendirecek, işgücü piyasalarının
esnekliğine katkıda bulunacak ve
üretken istihdamı destekleyecek esas
ücret ağırlıklı bir ücret sistemi
oluşturulacaktır.
Sosyal diyalog
mekanizmaları ülke düzeyinden
işletme düzeyine kadar her alanda
güçlendirilerek
yaygınlaştırılacaktır.
Eğitimin İşgücü Talebine
Duyarlılığının Artırılması
Piyasanın ihtiyaç
duyduğu nitelikte işgücü yetiştirmek
üzere eğitim ile işgücü piyasası
arasındaki etkileşim
güçlendirilecektir. Mesleki eğitim
ve yüksek öğretimde mevcut eğitim
programları gözden geçirilerek, yeni
açılacak eğitim programları insan
gücü ihtiyacı doğrultusunda
belirlenecektir.
Mesleki ve teknik
eğitimde modüler ve esnek bir
sisteme
geçilecektir.
Meslek standartları ile
sınav ve belgelendirmeyi esas alan
bir mesleki yeterlilik sistemi
kurulacak ve bu sisteme duyarlı bir
mesleki eğitim yapısı
geliştirilecektir.
Meslek yüksekokulları
ile mesleki ve teknik ortaöğretim
kurumları arasında program
bütünlüğünü esas alan iş bölümü ve
işbirliği sağlanacaktır. Bu
kurumların sanayi ile işbirliği
içinde gerçekleştirdikleri
uygulamalı eğitim güçlendirilecek ve
yaygınlaştırılacaktır.
Aktif İşgücü
Politikalarının Geliştirilmesi
İşsizlerin, işgücü
piyasası açısından dezavantajlı
kesimlerin ve tarım sektöründen
açığa çıkacak işgücünün nitelikleri
ve beceri düzeyleri, işgücü
piyasasının ihtiyaçları
doğrultusunda, aktif işgücü
programları uygulanarak
artırılacaktır.
İş bulma hizmetlerinin
kalitesi yükseltilecek ve aktif
işgücü programlarına ayrılan
kaynaklar artırılacaktır.
Girişimcilik eğitimleri, istihdam
garantili programlar, mesleki
danışmanlık ve rehberlik hizmetleri,
işgücü yetiştirme ve mesleki eğitim
kursları ile sanayide eğitim
seminerleri yoluyla aktif işgücü
politikaları yaygınlaştırılacaktır.
IV.3.
BEŞERİ GELİŞME VE SOSYAL
DAYANIŞMANIN GÜÇLENDİRİLMESİ
Eğitim Sisteminin Geliştirilmesi
Toplumsal gelişmenin
sağlanması amacıyla; düşünme,
algılama ve sorun çözme yeteneği
gelişmiş, Atatürk ilkelerine bağlı,
demokratik, özgürlükçü, milli ve
manevi değerleri özümsemiş, yeni
fikirlere açık, kişisel sorumluluk
duygusuna sahip ve çağdaş uygarlığa
katkıda bulunabilen, bilim ve
teknoloji üretimine yatkın ve beceri
düzeyi yüksek, üretken ve yaratıcı
bilgi çağı insanı yetiştirilecektir.
Eğitim sistemi beşeri
kaynakların geliştirilmesini
desteklemek üzere, yaşam boyu eğitim
yaklaşımıyla ve sistem bütünlüğü
içinde ele alınarak, etkili,
erişilebilir ve fırsat eşitliğine
dayalı bir yapıya kavuşturulacaktır.
Eğitimde niteliğin
artırılması amacıyla, yenilikçilik
ve araştırıcılığın geliştirilmesini
esas alan müfredat programları ülke
geneline yaygınlaştırılacak, etkili
bir rehberlik ve yönlendirme sistemi
kurulacak, eğitici personelin
nitelikleri ile fiziki mekan ve
bilgi teknolojisi altyapısı
güçlendirilecektir.
Yükseköğretim yönetimi
şeffaflık, katılımcılık, hesap
verebilirlik ve sürdürülebilir
kalite anlayışı çerçevesinde yeniden
ele alınacak, sistemin idari ve mali
özerkliği artırılacak, yerel
özellikleri dikkate alan, özel
kesimin yatırımına açık rekabetçi
bir yapı geliştirilecektir.
Sağlık Sisteminin Etkinleştirilmesi
Hasta haklarını ve
memnuniyetini gözeten, erişilebilir,
kaliteli ve koruyucu sağlık
hizmetlerine öncelik veren, maliyet
etkin ve sürdürülebilir bir sağlık
sistemi oluşturulacaktır.
Vatandaşların sağlık
hizmetlerinden yararlanabilmelerini
kolaylaştırmak amacıyla genel sağlık
sigorta sistemi hayata
geçirilecektir.
Kaliteli hizmet sunumu
için standartlar oluşturulacak,
gerekli fiziki ve hukuki altyapı
geliştirilecek, sağlık sektöründeki
insan gücünün niteliği ve niceliği
artırılacaktır.
Etkili bir sevk sistemi
oluşturulması, maliyet etkin hizmet
sunumu, akılcı ilaç kullanımı ve
sağlık bilgi sistemlerinin kullanımı
yaygınlaştırılacaktır.
Sağlık sektöründe
kamunun düzenleyici ve denetleyici
rolü güçlendirilirken, hizmet
sunumunda özel kesimin payı
artırılacaktır.
Gelir Dağılımının İyileştirilmesi,
Sosyal İçerme ve Yoksullukla
Mücadele
Gelir dağılımındaki
eşitsizlik ve yoksulluk,
sürdürülebilir büyüme ve istihdam,
eğitim, sağlık ve çalışma hayatı
politikalarıyla birlikte, çok
boyutlu bir yaklaşımla kalıcı bir
şekilde azaltılacaktır. Yoksulluk ve
sosyal dışlanmaya maruz veya bu risk
altında olan birey ve grupların
ekonomik ve sosyal hayatta yer
almaları sağlanacak ve yaşam
kaliteleri yükseltilecektir.
Başta özürlüler,
yaşlılar, kadınlar, çocuklar ve göç
edenler olmak üzere, yoksulluk ve
sosyal dışlanmaya maruz kalmış
kesimlerin, ekonomik, sosyal ve
siyasal hayata aktif katılımları
sağlanacak ve bu gruplara yönelik
şiddet ve istismar önlenecektir. Bu
çerçevede, dezavantajlı kesimlerin
eğitim, sağlık, barınma, sosyal
hizmetler ve istihdama yönelik
hizmetlere erişimine öncelik
verilecektir. Sunulan hizmetler
yoksulluk kültürünü önleyici ve
yoksul kesimin üretici duruma
geçmesini
sağlayıcı nitelikte olacaktır.
Sosyal Güvenlik Sisteminin
Etkinliğinin Artırılması
Sosyal güvenlik
sistemi; nüfusun tümünü kapsayan,
toplumun değişen ihtiyaçlarını
karşılayabilen, mali
sürdürülebilirliğe ve etkin denetim
mekanizmasına sahip, kaliteli hizmet
sunan bir yapıya kavuşturulacaktır.
Sosyal hizmetler ve
yardımlardan yararlanacak kişilerin
belirlenmesi amacıyla ortak bir veri
tabanı oluşturularak, nesnel
ölçütlerle işleyen bir tespit
mekanizması kurulacak ve sistemdeki
kuruluşlar arasında iletişim ve
işbirliği sağlanacaktır. Sosyal
yardımlar ve hizmetler alanındaki
nitelikli personel eksikliği
giderilecek ve hizmetlerin kalitesi
yükseltilecektir.
Kültürün Korunması ve Geliştirilmesi
ve Toplumsal
Diyaloğun Güçlendirilmesi
Toplumsal değişim
sürecinde kültürel zenginlik ve
çeşitliliğimizin korunması,
geliştirilmesi ve gelecek kuşaklara
aktarılması kültürel politikaların
temelini oluşturacaktır.
Sosyal ve ekonomik
politikaların kültür politikalarıyla
birbirlerini desteklemeleri ve bu
politikaların hayata geçirilmesinde
yerel yönetimlerin ve sivil toplum
kuruluşlarının etkin katılımı
sağlanacaktır.
Gençlerin geleceğe
güvenle bakmasını sağlayacak
şekilde, yaşadıkları topluma aidiyet
duygusu, duyarlılık anlayışı ve
özgüvenleri geliştirilecektir.
Toplumsal bütünleşme ve
dayanışmanın artırılması amacıyla,
hoşgörü, toplumsal diyalog ve
ortaklık kültürünü geliştirici
politikalara öncelik verilecektir.
VI.4. BÖLGESEL GELİŞMENİN SAĞLANMASI
Bölgesel Gelişme Politikasının
Merkezi Düzeyde Etkinleştirilmesi
Bölgesel gelişme
politikaları, bir taraftan
bölgelerin verimliliğini yükseltmek
suretiyle ulusal kalkınmaya, rekabet
gücüne ve istihdama katkıyı
artırırken, diğer taraftan da
bölgeler arası gelişmişlik
farklarını azaltma temel amacına
hizmet edecek; iç göç hareketlerinin
sosyal, ekonomik ve kentsel gelişme
bakımından uyumlu ve istikrarlı bir
yapıya kavuşmasını, kalkınmanın
mekansal dengelerinin kurulmasını ve
refahın ülke sathına dengeli
dağılmasını sağlayacaktır.
Ulusal ölçekte bölgesel
ve mekansal gelişme çerçevesi
geliştirilecek, kalkınma ajansları
ile işbirliği içinde bölgesel
gelişme stratejileri ve planları
hazırlanacak, alt ölçekli plan ve
stratejilerin kapsamı ile ilke ve
standartları belirlenecektir.
Bölgelerde iş
fırsatları ve yaşam kalitesinin
artırılmasına, ulaşılabilirliğin ve
bölgeler arası etkileşimin
geliştirilmesine yönelik olarak,
kamu yatırım uygulamalarında ve
hizmet arzında mekansal
önceliklendirme
ve odaklanma sağlanacak, başta
potansiyeli yüksek kentler olmak
üzere sosyal ve fiziki altyapı
güçlendirilecektir.
Kamunun yerel ve
bölgesel kalkınmaya ilişkin destek
politikaları, bölgesel gelişme düzey
ve potansiyelleri dikkate alınarak
gözden geçirilecek; başta daha
seçici ve mekansal odaklı devlet
yardımları olmak üzere, girişim
sermayesi, mikro-kredi kurumları,
farklılaştırılmış asgari ücret
uygulaması ve girdi
maliyetlendirmesi gibi
yatırım, üretim ve istihdamı
artırıcı yeni araçlar
geliştirilecektir.
Yerel Dinamiklere ve İçsel
Potansiyele Dayalı Gelişmenin
Sağlanması
Bölgesel gelişme
politikaları ve uygulamaları
öncelikle yerel dinamiklere ve içsel
potansiyele dayandırılacak, görece
az gelişmiş bölgeler ve gelişme
potansiyeli yüksek merkezler
bakımından farklılaştırılacak,
yenilikçi, çok boyutlu ve
çeşitlendirilmiş araçlarla
donatılacaktır. Stratejik
müdahaleler, başta kalkınma
ajansları olmak üzere, yerelde ve
merkezde etkili koordinasyon
mekanizmaları ve yeterli finansman
ile desteklenecektir.
Bölgesel ve yerel
ekonomi, ekonomik yapılanma ve
gelişmenin temeli olarak alınacak,
özellikle azgelişmiş bölgelerde
yerel düzeyde uzmanlaşmayı
destekleyecek şekilde beşeri
kaynaklar geliştirilecek,
girişimcilik yaygınlaştırılacak,
yerel istihdamı ve sermaye
birikimini hızlandırıcı tedbirler
alınacaktır.
Yörelere özgü ve
yenilikçi politikaların
belirlenmesi, desteklenmesi ve
koordinasyonu öncelikle kalkınma
ajansları aracılığıyla sağlanacak,
özellikle potansiyeli yüksek
bölgelerde kendini besleyen kalkınma
finansmanının temelleri atılacaktır.
Bölgeler arası
yakınsama ve rekabet amaçları
bakımından farklılaştırılmış KOBİ
politikaları için uygun yatırım
ortamı oluşturulacaktır. Bu kapsamda
finansman kaynaklarının
genişletilmesi ve araçlarının
çeşitlendirilmesine, pazara erişimin
kolaylaştırılmasına, sürükleyici
sektörler liderliğinde ve
güçlendirilmiş sosyal ağ yapısı
içinde kümelenmelerin
desteklenmesine özel önem
verilecektir.
Öncelikle gelişme
potansiyeli yüksek kentlerde olmak
üzere, firmalar ve üniversitelerin
birlikte çalışmalarını sağlayacak
ortam oluşturulacak; yeni
teknolojilere ve bilgiye erişimin
kolaylaşmasını, teknolojik dönüşüm
ve transfer sistemlerinin
geliştirilmesini, ticari nitelikli
etkin bir bölgesel yenilik altyapısı
kurulmasını sağlamaya yönelik
faaliyetler desteklenecektir.
Yerel Düzeyde Kurumsal Kapasitenin
Artırılması
Bölgesel gelişme
politikalarının hayata
geçirilmesinde başta yerel
yönetimler olmak üzere, yerel
düzeyde bölgesel gelişmede rolü olan
kurumların ve aktörlerin; uzmanlaşma
düzeyi, proje hazırlama, uygulama,
izleme, değerlendirme ve
koordinasyon kapasitesi artırılacak,
beşeri kaynakları geliştirilecektir.
Yerel kamu, özel ve
sivil toplum kuruluşları arasındaki
işbirliği ve ortaklıklar
desteklenecek, işbirliği ağlarının
oluşturulması ve bu ağlar
vasıtasıyla iyi uygulama örnekleri
başta olmak üzere bilgi alışverişi
özendirilecektir.
Kırsal Kesimde Kalkınmanın
Sağlanması
Kırsal kalkınmada temel
amaç, doğal ve kültürel varlıkların
korunması esas alınarak yerel
potansiyelin ve kaynakların
değerlendirilmesi, katma değeri
yüksek yeni ekonomik faaliyetlerin
geliştirilmesi ve böylece kırsal
alanda yaşayan toplumun iş ve yaşam
koşullarının kentsel alanlarla
uyumlu olarak geliştirilmesi ve
sürdürülebilir kılınmasıdır.
Kırsal kalkınma
politikaları kırsal alanda yaşanan
dönüşüm sürecinde ortaya çıkan
işsizlik ve göç gibi
sosyo-ekonomik
olumsuzlukların azaltılması ve gelir
kaynaklarının çeşitlendirilmesi
öncelikli olmak üzere tarım
politikaları ile tamamlayıcı bir
şekilde uygulanacaktır. Bu kapsamda,
üretici örgütlenmelerinin
güçlendirilmesine, toprak ve su
kaynaklarının etkin kullanımına,
tarımsal işletmelerin rekabet
güçlerinin artırılmasına öncelik
verilecektir.
AB kırsal kalkınma
politikalarına uyum için gerekli
kurumsal çerçeve oluşturularak,
kırsal kalkınma fonlarının
yönetimine ve etkin kullanımına
ilişkin idari kapasite
geliştirilecektir.
IV.5. KAMU HİZMETLERİNDE KALİTE VE
ETKİNLİĞİN ARTIRILMASI
Kurumlar Arası Yetki ve
Sorumlulukların Rasyonelleştirilmesi
Tüm kamu idarelerinin
görev, yetki ve işlevleri gözden
geçirilerek görev ve yetki
çatışmaları önlenecek; belirlenecek
görev alanlarına uygun olarak
yetkilendirilmeleri ve yeniden
yapılandırılmaları sağlanacaktır.
Merkezi yönetimden
yerel yönetimlere yetki ve görev
aktarımı, Avrupa Yerel Yönetimler
Özerklik Şartında getirilen ilkeler
dikkate alınarak ve yerel
yönetimlerin idari ve mali açıdan
güçlendirilmesine paralel olarak
gerçekleştirilecektir.
Politika Oluşturma ve Uygulama
Kapasitesinin Artırılması
Kamu idarelerinde
politika oluşturma,
maliyetlendirme,
uygulama, izleme ve değerlendirme
süreçlerinin kalitesi
artırılacaktır. Bu amaçla vatandaşı
merkeze alan, katılımcı, saydam,
hesap verebilir, performansa dayalı
ve sonuç odaklı stratejik yönetim
anlayışı hayata geçirilecektir.
Kamu idarelerinde
yönetim kararlarının stratejik
planlara dayanan orta ve uzun vadeli
bakış açısı ile şekillendirilmesi
sağlanacaktır. Kaynaklar,
kullanımlarında etkinlik ve
etkililik sağlanması amacıyla
performans programları çerçevesinde
tahsis edilecektir. Kamu
idarelerinde performans kültürü
çerçevesinde ölçme, izleme ve
değerlendirme süreçleri
geliştirilecektir.
Kamu
Kesiminde İnsan Kaynaklarının
Geliştirilmesi
Kamu kurum ve
kuruluşları, işlev ve
sorumluluklarını etkin ve etkili bir
biçimde yerine getirebilmeleri için
yeterli nitelik ve sayıda personele
kavuşturulacak, tüm personelin hızla
değişen şartlara uyumunu sağlamak
amacıyla yeterlilikleri sürekli bir
şekilde artırılacak ve istihdam
koşullarının AB Müktesebatına uyumu
temin edilecektir.
e-Devlet Uygulamalarının
Yaygınlaştırılması ve
Etkinleştirilmesi
Kamu hizmetlerinin
vatandaşlara hızlı, sürekli ve
yaygın sunumunda bilgi ve iletişim
teknolojilerinden azami düzeyde
faydalanılacaktır. Bu çerçevede
etkin, birlikte çalışabilir,
bütünleşik ve güvenli bir e-devlet
yapısı oluşturulacak ve temel kamu
hizmetlerinin sunumu elektronik
ortama taşınacaktır.
Gerçek ve tüzel kişiler için tek
numaraya dayalı bilgi sistemleri
oluşturularak, elektronik
ortamda etkin bilgi paylaşımını
sağlayacak bütünleşik bir e-devlet
yapısı inşa edilecektir.
Kamu hizmetlerinin
elektronik ortama taşınmasında, iş
süreçleri kullanıcı ihtiyaçları
doğrultusunda yeniden
yapılandırılarak hizmet sunumunda
etkinlik sağlanacak, çok kullanılan
ve getirisi yüksek hizmetlere
öncelik verilerek tek kapıdan
sunumları sağlanacaktır.
Adalet Sisteminin İyileştirilmesi
Adalet ve yargı
hizmetlerinin evrensel hukuk
ilkelerine uygun, adil, hızlı ve
etkin bir şekilde sunumu esastır.
Yargının işleyişi ve
yapısal unsurlarında kalite
artırılarak çağdaş standartlara
uyumunu sağlayıcı çabalara devam
edilecektir. Bu çerçevede, yargıyı
hızlandırıcı düzenlemeler
gerçekleştirilirken, kişilere
sağlanan hukuki güvencelerin
zedelenmemesine dikkat edilecektir.
Hukuk kurallarının
sosyal düzeni korumanın yanında,
sosyal düzenin iyileştirilmesi ve
geliştirilmesinin de bir aracı
olması sağlanacaktır.
Güvenlik Hizmetlerinin
Etkinleştirilmesi
İnsan hak ve
özgürlüklerine saygılı, özgürlük ile
güvenlik arasındaki hassas dengeyi
gözeten, yaşam ve iş güvenliğini
sağlayan bir asayiş hizmeti
sunulacaktır.
Başta terör ve terörün
finansmanı olmak üzere, organize
suçlar, uyuşturucu ticareti,
yasadışı göç ve iltica hareketleri
ve insan ticareti ile etkili bir
biçimde mücadele edilecektir.
Etkili bir asayiş
hizmeti sunumu amacıyla koruyucu ve
önleyici bir kolluk hizmeti esas
alınacak ve ilgili birimler arası
koordinasyonun temini ve ortak veri
tabanının oluşturulması için gerekli
düzenlemeler hayata geçirilecektir.
|
