|
Maliye Bakanlığından:
Kamu Kurum ve
Kuruluşlarınca İşletilen Sosyal Tesislerin
Muhasebe Uygulamalarına Dair Esas ve Usuller
(30.12.2005)
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 —
Bu Esas ve Usullerin amacı, kamu kurum ve
kuruluşlarınca işletilen sosyal tesislerin
hesap ve kayıt düzeninde saydamlık, hesap
verilebilirlik ve tekdüzenin sağlanması;
işlemlerinin kayıt altına alınması,
faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun
olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde
muhasebeleştirilmesi, mali tablolarının
zamanında, doğru, muhasebenin temel
kavramları ve genel kabul görmüş ilkeleri
çerçevesinde, yönetimin ve diğer ilgili
kişilerin bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak
şekilde hazırlanması ve raporlanmasına
ilişkin esas ve usullerin belirlenmesidir.
Kapsam
Madde 2 —
Bu Esas ve Usuller, kamu kurum ve
kuruluşlarının sosyal tesislerinin muhasebe
kayıt ve işlemlerini kapsar.
Kurumlar vergisi ve/veya katma
değer vergisi mükellefi olan sosyal tesisler
ile 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç
Hizmet Kanunu hükümlerine tabi sosyal
tesisler bu Esas ve Usullerin sadece
muhasebe işlemlerinin raporlanması ve
hesapların
konsolidasyonuna ilişkin hükümlerine
tabidir.
Dayanak
Madde 3 —
Bu Esas ve Usuller, 178 sayılı Maliye
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci
maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 —
Bu Esas ve Usullerde geçen;
Bakanlık: Maliye Bakanlığını,
Esas ve Usuller: Kamu Kurum ve
Kuruluşlarınca İşletilen Sosyal Tesislerin
Muhasebe Uygulamalarına Dair Esas ve
Usulleri,
Kamu kurum ve kuruluşu: 5018
sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol
Kanununa ekli I, II, III ve IV sayılı
cetvellerde yer alan kamu idareleri ile
mahalli idareleri ve bunlara bağlı veya
bunların kurdukları veyahut üye oldukları
birlik ve idareleri,
Sosyal tesis: Kapsama dahil
kamu kurum ve kuruluşlarınca işletilen
eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane,
kreş, anaokulu, spor tesisi, yemekhane ve
benzeri sosyal tesisleri,
Muhasebe görevlisi: Muhasebe
işlemlerinin yürütülmesinden ve kayıtlara
alınmasından sorumlu görevliyi,
Muhasebe sistemi: Mali
işlemlerin yürütülmesinde, kaydedilmesinde
ve raporlanmasında kullanılan hesap planı,
defterler ve muhasebeleştirme süreçlerinin
tamamını,
Muhasebe politikaları: Muhasebe
işlemlerinin kaydı, mali raporların
hazırlanması ve sunulmasında kabul edilen
ilke, kural, standart ve uygulamaları,
Öz kaynak: Sosyal tesislerin
varlıkları ile yabancı kaynakları arasındaki
farkı,
Gelir: Öz kaynakta artışa neden
olan her türlü işlemi,
Gider: Öz kaynakta azalışa
neden olan her türlü işlemi,
Maliyet bedeli: Bir varlığın
satın alınması veya değerinin artırılması
için yapılan harcamalar veya verilen
kıymetler toplamını,
Rayiç değer: Varlıkların
değerleme günü ve yerindeki normal
alım-satım değerini,
Kanıtlayıcı belge: 213 sayılı
Vergi Usul Kanununda belirtilen fatura ve
fatura yerine geçen belgeler ile 5018 sayılı
Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 50
nci maddesine
göre düzenlenen yönetmelikte tanımlanmış
olan faturayı,
Mali yıl: Takvim yılını,
Faaliyet dönemi: Bakanlıkça
aksi kararlaştırılmadıkça mali yılı,
Hesap dönemi: Bakanlıkça aksi
kararlaştırılmadıkça mali yılı,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Temel Muhasebe Kavramları ve İlkeleri
Temel
kavramlar
Madde 5 —
Sosyal tesislerin muhasebesi, muhasebe ilke
ve kurallarının dayanağını oluşturan ve
aşağıda belirtilen kavramlara göre
yürütülür.
a) Süreklilik: Sosyal
tesislerin faaliyetleri, herhangi bir zaman
sınırlamasına tabi olmaksızın sürdürülür.
b) Dönemsellik: Sosyal
tesislerin faaliyetleri, belirli dönemlerde
raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları
diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır.
c) Parayla ölçülme: Parayla
ölçülebilen ekonomik olay ve işlemlere
ilişkin muhasebe kayıtları ortak ölçü olarak
ulusal para birimi ile yapılır.
d) Maliyet esası: Para mevcudu,
alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi mümkün
veya uygun bulunmayan kalemler hariç, sosyal
tesisler tarafından edinilen varlık ve
hizmetler, bunların elde edilme maliyet
bedelleri ile muhasebeleştirilir.
e) Belgelendirme: Muhasebe
kayıtları, gerçek durumu yansıtan ve usulüne
uygun olarak düzenlenmiş belgelere
dayandırılır.
f) Tutarlılık: Muhasebe
uygulama sonuçlarının birbirini izleyen
dönemlerde tutarlı bir şekilde
karşılaştırılabilirliğinin sağlanması
esastır. Uygulanan muhasebe politikalarının
değişmesi durumunda, değişikliklerin ve
etkilerinin mali tablo dipnotlarında
açıklanması gerekir.
g) Tam açıklama: Mali tablolar,
bu tablolardan yararlanacak olanların doğru
karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde,
açık ve anlaşılır şekilde düzenlenir.
h) Önemlilik: Bir hesap kalemi
veya bir mali olayın nispi ağırlık ve
değerinin, mali tablolarda yer verilecek
önemde olması esastır.
Gelir
tablosu ilkeleri
Madde 6 —
Gelir tablosu ilkelerinin amacı; satışların,
gelirlerin, satış maliyetinin, giderlerin,
kâr ve zararlara ait sosyal tesis faaliyet
sonuçlarının sınıflandırılmış ve gerçeğe
uygun olarak gösterilmesini sağlamaktır.
Bütün satışlar, gelir ve kârlar
ile maliyet, gider ve zararlar brüt
tutarları üzerinden gösterilirler
ve hiçbir satış, gelir ve kâr kalemi bir
maliyet, gider ve zarar kalemi ile tamamen
veya kısmen karşılaştırmak suretiyle
gelir tablosu kapsamından çıkarılamaz.
Bu amaç doğrultusunda
benimsenen gelir tablosu ilkeleri aşağıda
belirtilmiştir:
a) Gerçekleşmemiş satışlar,
gelir ve kârlar; gerçekleşmiş gibi veya
gerçekleşenler de gerçek tutarından fazla
veya az gösterilmez. Belli bir dönem veya
dönemlerin gerçeğe uygun faaliyet
sonuçlarını göstermek için, dönem veya
dönemlerin başında veya sonunda doğru hesap
kesimi işlemleri yapılmalıdır.
b) Belli bir dönemin satışları
ve gelirleri bunları elde etmek için yapılan
satışların maliyeti ve giderleri ile
karşılaştırılmalıdır. Belli bir dönem veya
dönemlerin başında veya sonunda maliyet ve
giderleri gerçeğe uygun olarak gösterebilmek
için stoklarda, alacak ve borçlarda doğru
hesap kesimi işlemleri yapılmalıdır.
c) Arızi ve olağanüstü niteliğe
sahip gelir ve giderler meydana geldikleri
dönemde tahakkuk ettirilir, ancak normal
faaliyet sonuçlarından ayrı olarak
gösterilmelidir.
Bilanço
ilkeleri
Madde 7 —
Bilanço ilkelerinin amacı, sosyal tesisin
tasarrufundaki kaynaklar ile bunlarla elde
edilen varlıkların muhasebe kayıtlarının
yapılması, mali tablolarının hazırlanması ve
raporlanması yoluyla, sosyal tesisin belirli
bir tarihteki mali durumunun ilgililer için
saydam ve gerçeğe uygun olarak
yansıtılmasıdır.
Kapsama dahil sosyal tesisler
bilançolarını bu Esas ve Usullerde
belirtilen ilkelere ve şekle göre hazırlayıp
sunar. Bilançolar hesap tipinde hazırlanır.
Hesap tipi bilançonun sol tarafında
varlıklar, sağ tarafında ise yabancı
kaynaklar ve öz kaynaklar yer alır.
Bütün varlıklar, yabancı
kaynaklar ve öz kaynaklar bilançoda
gayrisafi
değerleri ile gösterilirler. Bu ilke,
bilançonun net değer esasına göre
düzenlenmesine bir engel oluşturmaz. Bu
doğrultuda net değer bilanço düzenlenmesinin
gereği olarak, indirim kalemlerinin ilgili
hesapların altında açıkça gösterilmesi
esastır.
Bu amaç doğrultusunda
benimsenen bilanço ilkeleri; varlıklar,
yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar itibarıyla
aşağıda belirtilmiştir.
Varlıklara ilişkin ilkeler
Madde 8 —
Varlıklara ilişkin ilkeler aşağıda
belirtilmiştir:
a) Sosyal tesislerin bir yıl
veya normal faaliyet dönemi içinde paraya
dönüşebilecek varlıkları, bilançoda dönen
varlıklar içinde gösterilir.
b) Sosyal tesislerin bir yıl
veya normal faaliyet dönemi içinde paraya
dönüşmeyen, hizmetlerinden bir hesap
döneminden daha uzun süre yararlanılan uzun
vadeli varlıkları, bilançoda duran varlıklar
içinde gösterilir. Dönem sonu bilanço
gününde bu grupta yer alan hesaplardan
vadeleri bir yılın altında kalanlar dönen
varlıklar grubunda ilgili hesaplara alınır.
c) Bilançoda duran varlıklar
grubunda yer alan maddi duran varlıkların
maliyetini ilgili oldukları dönem
maliyetlerine yüklemek amacıyla, ayrılan
amortismanların birikmiş tutarları bilançoda
ayrıca gösterilmelidir.
Yabancı
kaynaklara ilişkin ilkeler
Madde 9 —
Yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler aşağıda
belirtilmiştir:
a) Sosyal tesislerin bir yıl
veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi
gelen borçları, bilançoda kısa vadeli
yabancı kaynaklar içinde gösterilir.
b) Sosyal tesislerin bir yıl
veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi
gelmemiş borçları, bilançoda uzun vadeli
yabancı kaynaklar içinde gösterilir. Dönem
sonu bilanço gününde bu grupta yer alan
hesaplardan vadeleri bir yılın altında
kalanlar kısa vadeli yabancı kaynaklar
grubundaki ilgili hesaplara aktarılır.
Öz
kaynaklara ilişkin ilkeler
Madde 10
—
Öz kaynaklara ilişkin ilkeler aşağıda
belirtilmiştir:
a) Öz kaynaklar ana hesap
grubu, sermaye, geçmiş yıllar kar veya
zararları, dönem net karı veya zararı hesap
gruplarına ayrılır.
b) Öz kaynakların bilançoda net
olarak gösterilmesi için öz kaynak
kalemlerinden negatif değer taşıyanlar
indirim kalemleri olarak yer alır.
Nazım
hesaplara ilişkin ilkeler
Madde 11
—
Nazım hesaplara ilişkin ilkeler aşağıda
belirtilmiştir:
a) Sosyal tesislerin varlık,
kaynak, gelir ve gider hesaplarının dışında,
muhasebenin sadece bilgi verme ve izleme
görevi yüklediği işlemleri, muhasebe
disiplini altında toplanması istenen
işlemleri ile gelecekte doğması muhtemel hak
ve yükümlülüklerine ilişkin işlemlerini
izlemek üzere nazım hesaplar kullanılır.
b) Nazım hesaplar yalnızca
ilgili olduğu diğer nazım hesaplarla
karşılıklı olarak borç ve alacak çalışan
hesaplardır. Bu hesaplar mizanda ve
bilançonun dipnotunda gösterilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sosyal Tesis Muhasebe Standartları,
Kuralları ve Uygulanması
Bilanço
esası
Madde 12
—
Kapsama dahil her bir sosyal tesisten yıllık
gayrisafi
hasılat tutarı 500.000,00 YTL’ yi aşanlar,
muhasebe sistemlerini bu Esas ve Usullerde
belirlenmiş ilke, kural ve standartlara göre
kurarlar.
İşletme
hesabı esası
Madde 13
—
Kapsama dahil her bir sosyal tesisten yıllık
gayrisafi
hasılat tutarı 12 nci
maddede belirtilen tutarın altında kalanlar
(bu tutar dahil) muhasebe sistemlerini bu
esasa
ilişkin belirlenmiş ilke, kural ve
standartlara göre kurabilirler. Bu esasa
tabi olanlar 46 ve 48 inci maddeleri
hariç olmak üzere, Esas ve Usullerin
dördüncü bölümünde yer alan hesap planı
hükümlerine tabi değildir.
Bilanço veya işletme hesabı
esasının uygulanmasına esas
gayrisafi
hasılat tutarını yeniden belirlemeye
Bakanlık yetkilidir.
Esas
seçmede serbestlik
Madde 14
—
Kapsama dahil her bir sosyal tesisten yıllık
gayrisafi
hasılat tutarı 12 nci
maddede yazılı tutarın altında kalanlar
bilanço veya işletme hesabı esasını seçmede
serbesttirler.
İşlemlerin belgeye dayanması
Madde 15
—
Bütün işlemlerin kanıtlayıcı belgelere
dayandırılması zorunludur.
Bilanço esasına tabi olan
sosyal tesisler muhasebeleştirme belgesi
olarak Esas ve Usuller eki muhasebe fişini
(Örnek:1) kullanırlar.
Belge
düzeni
Madde 16
—
Kapsama dahil sosyal tesislerde, bu Esas ve
Usuller hükümlerinin uygulanmasında; kayıt,
denetim, kontrol ve takip açısından Esas ve
Usuller ekinde belirlenmiş standart belgeler
kullanılır.
Kayıt
zamanı, gelir ve giderin yılı
Madde 17
—
Bir ekonomik değer yaratıldığında, başka bir
şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu
edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok
olduğunda muhasebeleştirilir.
Hesaplar mali yıl esasına göre
tutulur. Gelir ve giderler tahakkuk
ettirildikleri mali yılın hesaplarında
gösterilir.
Kayıt
sistemi
Madde 18
—
Bu Esas ve Usuller kapsamındaki sosyal
tesislerden bilanço esasına tabi olanların
her türlü muhasebe işlemi çift taraflı kayıt
sistemine göre kaydedilir.
İşletme hesabı esasına tabi
olan sosyal tesislerin muhasebe kayıtları
ise tek taraflı tutulur. Personel
harcamaları, mal ve hizmet alımları, sermaye
harcamaları ve diğer harcamalar gider, mal
ve hizmet satışları ve diğer tahsilatlar ise
gelir kaydedilir.
Bilanço
Esasında Yevmiye Sistemi, Muhasebeleştirme
Belgesi ve Açılış Kayıtları
Madde 19
—
Bilanço esasında işlemler, yevmiye tarih ve
numara sırasına göre ve maddeler halinde
yevmiye defterine kaydedilir; buradan da
usulüne göre büyük defter hesaplarına
sistemli bir şekilde dağıtılır.
Muhasebeleştirme belgesinin
yevmiye tarih ve numarası sütunlarına,
gerçekleşen işlemlerin kayda geçirildikleri
tarih ile hesap döneminin başında "1" den
başlayıp, hesap döneminin sonuna kadar devam
eden birer numara verilir. Yevmiye defteri
ve büyük defter kayıtlarında da bu yevmiye
numaraları esastır.
Gerçekleşen işlemler muhasebe
fişiyle kaydedilir. Belge olmadan kayıt
yapılmaz. Bir hesabın borcuna kaydedilen
tutar mutlaka başka bir hesap
ya da hesapların
alacağına kaydedilir. Yevmiye defterinde her
zaman borç ve alacak eşitliği bulunur.
Mali yılın başında bir önceki
hesap dönemi kapanış bilanço ve dipnotları
esas alınarak açılış bilançosu düzenlenir.
Açılış bilançosuna dayanılarak, açılış
yevmiyesinin kayıtlarını sağlamak üzere
bilançodaki tutarlar düzenlenecek "1"
yevmiye numaralı muhasebe fişiyle ilgili
hesaplara borç ve alacak kaydedilir. Açılış
kaydına ilişkin muhasebe fişine, açılış
bilançosunun bir nüshası eklenir. Açılış
kaydına esas tutarlar, ilgili hesap için
açılacak büyük deftere aktarıldıktan sonra
işlemlerin kaydına başlanır.
Kullanılacak Defterler ve Kayıt Düzeni
Madde 20
—
İşlemlerini bilanço esasına göre tutan
sosyal tesisler, yevmiye defteri, büyük
defter ve kasa defteri; işlemlerini işletme
hesabı esasına göre tutan sosyal tesisler
ise işletme defteri tutarlar.
Gerçekleşen işlemler günlük
olarak defterlere kaydedilir.
Yevmiye Defteri: Yevmiye
defteri; kayda geçirilmesi gereken
işlemlerin yevmiye tarih ve numara sırasıyla
ve maddeler halinde düzenli olarak yazıldığı
müteselsil sıra numaralı defterdir. Yevmiye
defterine açılış kaydı yapıldıktan sonra,
günlük işlemler muhasebeleştirme belgesine
dayanılarak kaydedilir.
Büyük Defter: Büyük defter;
yevmiye defterinde kayda geçirilmiş olan
işlemleri usulüne göre hesaplara dağıtan ve
tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan
defterdir. Büyük defter kayıtlarında,
yevmiye defterine yapılan kayıtlarda
kullanılan tarih ve sıra numarası
kullanılır.
Kasa Defteri: Kasa defteri;
diğer büyük defterlerde yer alan bilgilere
ilaveten, günlük kasa sayımına ilişkin
bilgileri ve muhasebe görevlisi ile vezne
görevlisi tarafından durumun tespitine
ilişkin açıklamaları ihtiva eder.
İşletme Defteri: İşletme
defterinin (Örnek:2) sol tarafını gider, sağ
tarafını gelir kısmı teşkil eder. Gider
kısmına; satın alınan mallar veya yaptırılan
hizmetler karşılığı ödenen veya borçlanılan
tutarlar ve sosyal tesisle ilgili diğer
bütün giderler, gelir kısmına; mal ve hizmet
satış gelirleri ile sosyal tesis
faaliyetlerinden elde edilen diğer bütün
gelirler kaydedilir.
Maddi Duran Varlıklar Defteri
(Örnek:3): Sosyal tesislerin her ne şekilde
olursa olsun edinmiş oldukları maddi duran
varlıkları takip ettikleri defterdir. Maddi
duran varlıklar herhangi bir nedenle elden
çıkarılmışsa bu defter kayıtlarından da
çıkarılır. Defterde, maddi duran varlığın
edinildiği ve elden çıkarıldığı tarih, elde
edinilme tutarı, varsa satış ve birikmiş
amortisman tutarı, elden çıkarılma nedeni ve
verildiği yer ile her bir maddi duran varlık
için verilmiş olan numara bilgilerine yer
verilir.
Defterlerin Tasdiki
Madde 21
—
Sosyal tesisler tarafından kullanılan
defterler, sosyal tesis yöneticisi
tarafından tasdik edilir.
Defterler, hesap döneminin
başında sosyal tesis yöneticisi tarafından
defterin ilk sayfasına kaç sayfadan oluştuğu
belirtilmek suretiyle onaylanır. Ciltli
defterlerin sayfa sıra numaralarının
birbirini takip edip etmediğine bakılır ve
sayfalar mühürlenir.
Çift nüshalı veya bilgisayar
aracılığı ile tutulan defterlerin, bir hesap
döneminde kullanılması tahmin edilen sayıda
yaprakları da yukarıdaki esaslara göre
onaylanır.
Hesap dönemi içerisinde onaylı
yaprakların bitmesi halinde, yeterli sayıda
ilave yeni yapraklar onaylandıktan sonra
kullanılır. İlave yeni yapraklara, hesap
döneminin başında onaylanan yaprakların son
sayfa numarasını takip eden sayfa numarası
verilmek suretiyle devam ettirilir. Sosyal
tesis yöneticisi, ilave yaprakların sayısını
ilk onay şerhinin altına yazarak bu kaydı
usulüne uygun olarak onaylar.
Maddi
duran varlıklar ve kayıt değerleri
Madde 22
—
Maddi duran varlıklar maliyet bedeli ile
muhasebeleştirilir. Maddi duran varlıkların
maliyet bedeli alış bedeline, vergi, resim
ve harçlar ile diğer doğrudan giderlerin
ilave edilmesi suretiyle bulunur. Alım ve
satım işlemlerinde yapılan indirimler veya
herhangi bir nedenle alış bedeli üzerinden
yapılan iadeler, alış bedelinden düşülür.
Maddi duran varlıkların
bütünleyici parçaları ve eklentileri, ilgili
maddi duran varlıkla birlikte
değerlendirilir.
Herhangi bir maliyet
yüklenilmeksizin edinilen maddi duran
varlıklar, rayiç değeri ile
muhasebeleştirilir. Varlığın rayiç değeri
bilinemiyorsa benzer bir varlığın rayiç
değeri esas alınır.
Sosyal tesis faaliyetlerinde
kullanılmayan veya ekonomik bir fayda
beklenilmeyen maddi duran varlıklar, maddi
duran varlıklar defterinden çıkarılır ve
gerekli muhasebe kaydı yapılır.
Gayrisafilik
ilkesi
Madde 23
—
Gelir ve giderler, herhangi bir düzenleme
veya standart ile aksi kararlaştırılmadıkça
netleştirilmeden kaydedilir.
Raporlama
birimi
Madde 24
—
Kapsama dahil her bir sosyal tesis raporlama
birimidir. Kamu kurum ve kuruluşlarına bağlı
sosyal tesislerin mali raporları bu
kurumların merkezinde konsolide edilir ve
belirlenen sürelerde Bakanlığa gönderilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Hesap Planı
Hesap
planının genel yapısı
Madde 25
—
Hesap planı; bilanço hesapları, faaliyet
hesapları ve nazım hesaplar ana bölümlerine
ayrılır. Bilanço hesapları bölümü 1
numaradan 5 numaraya kadar olan ana hesap
gruplarından; faaliyet hesapları bölümü 6
numaralı ana hesap grubundan; nazım hesaplar
bölümü ise 9 numaralı ana hesap grubundan
oluşur. Ana hesap grupları aşağıda
gösterildiği gibi isimlendirilir:
1) Dönen varlıklar,
2) Duran varlıklar,
3) Kısa vadeli yabancı
kaynaklar,
4) Uzun vadeli yabancı
kaynaklar,
5) Öz kaynaklar,
6) Faaliyet hesapları,
9) Nazım hesaplar
Ana hesap gruplarından 1-5
numaralı gruplar bilanço hesapları olup,
kendi içinde aşağıdaki maddelerde
gösterildiği gibi hesap gruplarına ayrılır
ve her bir hesap grubunu ilgilendiren
işlemler ait oldukları hesap grubu içinde
açılacak ilgili bilanço hesaplarına
kaydedilir. Her bilanço hesabı ihtiyaca göre
yardımcı hesaplara ayrılabilir. Gelir ve
gider hesaplarında belirlenen düzeydeki
yardımcı hesaplar kullanılmak kaydıyla,
kurumsal ihtiyaçlara göre bu yardımcı
hesapların detayında yardımcı hesap
açılabilir.
Nazım hesaplar ana hesap grubu,
sosyal tesislerin ihtiyacına göre hesap
gruplarına, hesap grupları hesaplara,
hesaplar da yardımcı hesaplara ayrılarak
sınıflandırılabilir.
Sosyal tesis muhasebesi hesap
planı aşağıdaki ana hesap grupları, hesap
grupları ve hesaplardan oluşur.
Aktif Hesaplar
1 - Dönen Varlıklar
10 Hazır
Değerler
100 Kasa Hesabı
101 Alınan Çekler Hesabı
102 Banka Hesabı
103 Verilen Çekler ve Gönderme
Emirleri Hesabı (-)
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
109 Banka Kredi Kartlarından
Alacaklar Hesabı
12 Faaliyet
Alacakları
120 Alıcılar Hesabı
126 Verilen Depozito ve
Teminatlar Hesabı
14 Diğer Alacaklar
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
15
Stoklar
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
153 Ticari Mallar Hesabı
157 Diğer Stoklar Hesabı
16 Ön
Ödemeler
160 İş Avans ve Kredileri
Hesabı
161 Personel Avansları Hesabı
19 Diğer
Dönen Varlıklar
197 Sayım Noksanları Hesabı
198 Diğer Çeşitli Dönen
Varlıklar Hesabı
2 - Duran
Varlıklar
25 Maddi
Duran Varlıklar
253 Tesis, Makine ve Cihazlar
Hesabı
255 Demirbaşlar Hesabı
257 Birikmiş Amortismanlar
Hesabı (-)
Pasif Hesaplar
3 - Kısa
Vadeli Yabancı Kaynaklar
32
Faaliyet Borçları
320 Satıcılar Hesabı
33 Emanet
Yabancı Kaynaklar
330 Alınan Depozito ve
Teminatlar Hesabı
36
Ödenecek Diğer Yükümlülükler
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar
Hesabı
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik
Kesintileri Hesabı
39 Diğer
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
397 Sayım Fazlaları Hesabı
399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli
Yabancı Kaynaklar Hesabı
5 - Öz
Kaynaklar
50 Sermaye
500 Sermaye Hesabı
57 Geçmiş
Yıllar Kârları
570 Geçmiş Yıllar Kârları
Hesabı
58 Geçmiş
Yıllar Zararları
580 Geçmiş Yıllar Zararları
Hesabı (-)
59 Dönem
Net Kârı/Zararı
590 Dönem Net Kârı Hesabı
591 Dönem Net Zararı Hesabı (-)
6 -
Faaliyet Hesapları
60
Gelirler
600 Gelirler Hesabı
61
İndirim, İade ve
İskontolar
610 İndirim, İade ve
İskontolar
Hesabı
63
Giderler
630 Giderler Hesabı
69 Dönem
Net Kârı veya Zararı
690 Dönem Net Kârı veya Zararı
Hesabı
9 - Nazım
Hesaplar
İhtiyaç duyulduğunda yeni
hesaplar açmaya, hesapların adlarını ve
kodlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir.
Ana hesap grupları, hesap
grupları, hesaplar ve yardımcı hesaplara
ilişkin açıklamalar aşağıdaki maddelerde
yapılmıştır.
1 - Dönen
varlıklar
Madde 26
—
Bu ana hesap grubu, nakit olarak elde veya
bankada tutulan değerler ile normal
koşullarda en fazla faaliyet dönemi içinde
paraya çevrilmesi, tüketilmesi veya tahsil
edilmesi öngörülen varlık ve alacakları
kapsar.
Dönen varlıklar ana hesap
grubu; hazır değerler, faaliyet alacakları,
diğer alacaklar, stoklar, ön ödemeler ile
diğer dönen varlıklar hesap grupları
şeklinde bölümlenir.
10 -
Hazır değerler
Madde 27
—
Bu hesap grubu, nakit olarak elde veya
bankada tutulan değerler ile istenildiği
zaman değer kaybına uğramadan paraya
çevrilme imkanı bulunan varlıkları kapsar.
Hazır değerler, niteliklerine göre bu grup
içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan
oluşur.
100 Kasa Hesabı
101 Alınan Çekler Hesabı
102 Banka Hesabı
103 Verilen Çekler ve Gönderme
Emirleri Hesabı (-)
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
109 Banka Kredi Kartlarından
Alacaklar Hesabı
100 Kasa
hesabı :
Bu hesap, kanuni dolaşım niteliğine sahip
ulusal paralarla, sosyal tesise intikal eden
dövizlerin alınması, verilmesi ve
saklanmasına ilişkin işlemlerin izlenmesi
için kullanılır. Her ne şekilde olursa olsun
döviz olarak intikal eden tutarlar yardımcı
hesaplarda izlenir.
Alındı
Belgesi:
Sosyal tesis tarafından yapılan her türlü
tahsilat karşılığında (çay ocağı,
kantin gibi yerlerden elde edilen
tahsilatlar dahil) iki nüsha alındı belgesi
düzenlenir. Teminat olarak alınan değerler
için de bu alındı kullanılır. Alındının
birinci nüshası para, çek veya benzeri
değerleri teslim edene verilir, ikinci
nüshası sosyal tesiste muhafaza edilir.
Sosyal tesislerin her bir tahsilat için
alındı düzenlemesi mümkün bulunmayan çay
ocağı, kantin gibi işletmelerinde, bir
günlük tahsilatın tamamı için ödeme
kaydedici cihazlardan alınacak gün sonu Z
raporlarının toplamı tutarında veya bu
cihazın kullanılmadığı yerlerde satılan her
bir mal veya hizmet karşılığı düzenlenmesi
gereken ve şekli ilgili kamu idaresince
belirlenmiş fiş, bilet gibi belgelerin
günlük toplam tutarları için bir alındı
belgesi düzenlenir. Müteselsil seri ve sıra
numarası taşıyan alındı belgesi, ilgili kamu
idaresince merkezde veya sosyal tesis
tarafından yeteri kadar bastırılır ve alındı
kayıt defterine (Örnek: 4) kaydedilerek
muhasebe görevlilerine zimmetle verilir.
Alındıların merkezde basılması halinde her
bir sosyal tesise zimmetle dağıtılır.
Alındı belgesi asgari olarak
aşağıdaki bilgileri ihtiva eder;
a) Sosyal tesise ilişkin
bilgiler. (Kurumun ve sosyal tesisin adı ve
adresi)
b) Para, çek veya benzeri
değerleri teslim edenin adı, soyadı veya
unvanı ile varsa T.C. kimlik numarası/vergi
kimlik numarası,
c) Seri ve sıra numarası ile
düzenlenme tarihi,
d) Hesap kodu, tutarı ve
açıklama ile rakam ve yazıyla yazılmak
suretiyle toplam tutarı,
e) Alındıyı düzenleyenin adı,
soyadı ve unvanı ile imzası.
101 Alınan Çekler
Hesabı: Bu
hesap, sosyal tesislerin yapacakları
tahsilat karşılığı kendileri adına
düzenlenmiş banka veya özel finans
kurumlarının çeklerinin izlenmesi için
kullanılır.
102 Banka Hesabı:
Bu hesap,
sosyal tesisler adına bankaya yatırılan
paralar ve bankaya takas için verilen
çeklerden takas işlemi tamamlananlar ile
sosyal tesislerce düzenlenen çek, gönderme
emri ve talimatlardan ödendiği veya
gönderildiği bildirilen tutarların izlenmesi
için kullanılır.
103 Verilen Çekler
ve Gönderme Emirleri Hesabı:
Bu hesap, sosyal
tesislerin, hesaplarının bulunduğu
bankalardan çek, gönderme emri veya talimat
ile yaptıracakları ödeme ve göndermelerin
izlenmesi için kullanılır.
Sosyal tesislerin hesaplarının
bulunduğu bankalardan yaptırılacak ödemeler
için bu bankaların kendi çekleri düzenlenir.
Çek, doldurulduktan sonra dipkoçanı, çeki
alana imza ettirilerek ikinci parçası
ilgiliye verilir.
Çeklerin rakam ve yazı ile
okunaklı bir şekilde doldurulması gerekir.
Düzenlenen çekin numarası muhasebeleştirme
belgelerinin ilgili sütununa yazılır. Hatalı
düzenlenen çekler sol alt köşeden sağ üst
köşeye çizilen iki paralel çizgi arasına
"iptal" ifadesi ile çekin arkasına iptal
edilme nedeni yazılmak ve muhasebe görevlisi
tarafından imzalanmak suretiyle iptal
edilir. İptal edilen çekler dipkoçanına
iliştirilerek saklanır.
Sosyal tesislerce tahakkuk
ettirilerek banka hesabından ilgililerin
banka hesaplarına gönderilecek olan tutarlar
için üç nüsha gönderme emri veya talimat
düzenlenir. Gönderme emri veya talimatın
birinci nüshası bankada kalır. Sosyal tesise
ait ikinci nüsha ise gönderme işleminin
gerçekleşmesi üzerine bankaca onaylanarak
tesis görevlisine teslim edilir. Üçüncü
nüsha olan dipkoçan
sabittir ve ayrıca bir dosyada saklanır.
Düzenlenen gönderme emri veya
talimatta asgari; kurumun ve sosyal tesisin
adı, düzenlendiği tarih, gönderilen tutar
(rakam ve yazıyla), gönderecek bankanın adı,
hesap numarası, nereye gönderildiği veya
aktarıldığı, gönderme işleminde gönderme
emri kullanılmışsa seri ve sıra numarası,
talimat kullanılmışsa seri ve sıra numarası
yerine sosyal tesis evrak sıra numarası ve
gönderme emri veya talimatı imzalayanın adı
soyadı bilgilerine yer verilmelidir.
108 Diğer Hazır
Değerler Hesabı:
Bu hesap, hazır
değerler hesap grubunda sayılan hesaplar
içerisinde tanımlanmayan ve niteliği
itibarıyla bu grupta izlenmesi gereken diğer
değerler ile kasa ihtiyacı için vezne
görevlisi adına düzenlenen çek tutarları ile
bunlardan tahsil edilip kasa varlığına dahil
edilen tutarlar ve kasa fazlası paraların
bankaya gönderilmesi için kullanılır.
109 Banka Kredi
Kartlarından Alacaklar Hesabı:
Bu hesap, banka kredi
kartlarıyla yapılan tahsilat ve bunlara
ilişkin olarak yapılan mahsup ve iade
işlemlerinin izlenmesi için kullanılır.
Bakanlığın döner sermayeli
işletmelerin banka kredi kartlarıyla
yapacakları tahsilata ilişkin düzenlemesi,
sosyal tesislerin banka kredi kartlarıyla
yapacakları tahsilatlarda da uygulanır.
12
Faaliyet Alacakları
Madde 28
—
Bu hesap grubu, sosyal tesis geliri olarak
tahakkuk eden tutarların izlenmesi için
kullanılır ve aşağıdaki hesaplardan oluşur.
120 Alıcılar Hesabı
126 Verilen Depozito ve
Teminatlar Hesabı
120 Alıcılar
Hesabı: Bu
hesap, sosyal tesislerin mal ve hizmet satış
faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan
alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
126 Verilen
Depozito ve Teminatlar Hesabı
: Bu hesap, sosyal tesislerce üçüncü
kişilere karşı bir işin yapılmasının
üstlenilmesi veya bir sözleşmenin
ya da diğer
işlemlerin karşılığı olarak geri alınmak
üzere verilen depozito ve teminat
niteliğindeki değerlerin izlenmesi için
kullanılır.
14 Diğer
Alacaklar
Madde 29
—
Bu hesap grubu faaliyet alacakları dışında
kalan alacakların izlenmesi için kullanılır.
Bu grup 140 Kişilerden Alacaklar Hesabından
oluşur.
140 Kişilerden
Alacaklar Hesabı:
Bu hesap faaliyet
alacakları dışında kalan alacakların
izlenmesi için kullanılır.
Sosyal tesislerce;
a) Giderler hesabına borç
kaydıyla yapılan ödemelerden fazla veya
yersiz ödendiği adli, idari ve askeri
mahkeme ilamları ile
hükmolunan,
b) Denetim elemanları, kamu
idarelerinin yöneticileri veya sorumluların
görevleri gereği yaptıkları inceleme ve
kontroller sonucunda düzenledikleri rapor,
tutanak, yazı ve benzeri belgelerle tespit
olunan,
c) Taşınırların çalınmasından,
kaybedilmesinden, kanunsuz veya yersiz
kullanılmasından dolayı doğan zararlara ait
olmak üzere idarelerce bildirilen tutarlar,
d) Görevlilerin muhafazası
altında bulunan para ve menkul kıymetlerden
noksan çıkan veya zimmete geçirilen,
e) Ön ödemelerden süresinde
mahsup edilmeyen veya zimmete geçirilen,
f) Bakanlıkça ve ilgili kamu
kurum ve kuruluşlarınca bu hesaba
kaydedilmesi bildirilen,
tutarlar bu hesaba alınır.
Sözkonusu
tutarlar için tahakkuk ettirilecek faizler
de bu hesapta izlenir.
Bu hesapta izlenen tutarların
faizlerine ilişkin işlemler ile bu
tutarların anapara ve faizlerinin tahsilinde
genel hükümler uygulanır.
15
Stoklar
Madde 30
—
Bu hesap grubu, sosyal tesislerce satılmak
veya diğer faaliyetlerde kullanılmak
ya da tüketilmek
üzere edinilen ilk madde ve malzeme, ticari
mal gibi varlıkların izlenmesi için
kullanılır. İlk madde ve malzemeler kullanım
veya tüketime verildikçe, ticari mallar
satıldıkça gerekli muhasebe kayıtları
yapılır. Stoklar, niteliklerine göre bu grup
içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan
oluşur.
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
153 Ticari Mallar Hesabı
157 Diğer Stoklar Hesabı
150 İlk Madde ve
Malzeme Hesabı:
Bu hesap, sosyal
tesislerce faaliyetlerinde kullanılmak üzere
edinilen tüketim mal ve malzemesi ile
hammadde, yardımcı madde, ambalaj malzemesi
ve diğer malzemelerin izlenmesi için
kullanılır.
153 Ticari Mallar
Hesabı: Bu
hesap, sosyal tesislerce herhangi bir
değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile
alınan ticari mallar (emtia) ve benzeri
kalemlerin izlenmesi için kullanılır.
157 Diğer Stoklar
Hesabı: Bu
hesap, yukarıdaki stok hesaplarının
kapsamına alınamayan kalemlerin izlenmesi
için kullanılır.
16 Ön
Ödemeler
Madde 31
—
Bu hesap grubu, sosyal tesislerce verilen
her türlü ön ödemenin izlenmesi için
kullanılır. Ön ödemeler, niteliklerine göre
bu grup içinde açılacak aşağıdaki
hesaplardan oluşur.
160 İş Avansları Hesabı
161 Personel Avansları Hesabı
160 İş Avansları
Hesabı: Bu
hesap, sosyal tesislerce, görevlendirilmiş
personele verilen iş avanslarının izlenmesi
için kullanılır.
161 Personel
Avansları Hesabı:
Bu hesap, sosyal
tesislerce personele ödenecek ücret ve
benzeri ödemelerden mahsup edilmek üzere
verilen avansların izlenmesi için
kullanılır.
19 Diğer
Dönen Varlıklar
Madde 32
—
Bu hesap grubu, dönen varlık niteliği
taşıyan, fakat yukarıdaki hesap gruplarına
girmeyen diğer dönen varlıkların izlenmesi
için kullanılır. Diğer dönen varlıklar,
niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur.
197 Sayım Noksanları Hesabı
198 Diğer Çeşitli Dönen
Varlıklar Hesabı
197 Sayım
Noksanları Hesabı:
Bu hesap, yapılan
sayımlar sonucunda varlıklarda tespit edilen
her türlü noksanlığın geçici olarak
kaydedilip izlenmesi için kullanılır.
198 Diğer Çeşitli
Dönen Varlıklar Hesabı:
Bu hesap, bu ana hesap
grubu içinde yer alan ve yukarıda sayılan
hesaplarda izlenemeyen diğer çeşitli dönen
varlıkların izlenmesi için kullanılır.
2 Duran
Varlıklar
Madde 33
—
Bu ana hesap grubu, bir yıldan veya normal
faaliyet döneminden daha uzun sürelerle,
sosyal tesis faaliyetlerinin
gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla
edinilen ve ilke olarak normal faaliyet
dönemi içinde paraya çevrilmesi veya
tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları kapsar.
Duran varlıklar ana hesap
grubu; maddi duran varlıklar hesap grubu
şeklinde bölümlenir.
25 Maddi
Duran Varlıklar
Madde 34
—
Bu hesap grubu, sosyal tesislerin
faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen
fiziki varlık kalemlerinin ve bunlarla
ilgili birikmiş amortismanların izlenmesi
için kullanılır. Maddi duran varlıklar
niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur.
253 Tesis, Makine ve Cihazlar
Hesabı
255 Demirbaşlar Hesabı
257 Birikmiş Amortismanlar
Hesabı (-)
253
Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı:
Bu hesap, sosyal tesislerin faaliyetlerinin
yürütülmesinde kullanılan, büro makine ve
cihazları hariç her türlü tesis, makine ve
cihazlar ile bunların eklentilerinin
izlenmesi için kullanılır.
255
Demirbaşlar Hesabı:
Bu hesap, sosyal tesislerin faaliyetlerinin
yürütülmesinde kullanılan ve sosyal
tesislerce bizzat elde edinilmiş bulunan her
türlü büro makine ve cihazları ile döşeme,
masa, koltuk, dolap, mobilya gibi uzun süre
kullanılabilen varlıkların izlenmesi için
kullanılır.
257
Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-):
Bu hesap maddi duran varlık bedellerinin
giderleştirilmesi için kullanılır.
Bakanlıkça aksi kararlaştırılmadıkça
amortismanlar maddi duran varlığın
edinildiği dönemin sonunda ve % 100 oranında
uygulanır.
3 Kısa
Vadeli Yabancı Kaynaklar
Madde 35
—
Bu ana hesap grubu, bir yıl içinde geri
ödenmesi gereken yabancı kaynakları kapsar.
Kısa vadeli yabancı kaynaklar
ana hesap grubu; faaliyet borçları, emanet
yabancı kaynaklar, ödenecek diğer
yükümlülükler ve diğer kısa vadeli yabancı
kaynaklar hesap grupları şeklinde
bölümlenir.
32
Faaliyet Borçları
Madde 36
—
Bu hesap grubu, sosyal tesislerin
faaliyetlerine ilişkin borçlarının izlenmesi
amacıyla kullanılır.
Bu grup 320 Satıcılar
Hesabından oluşur.
320 Satıcılar
Hesabı: Bu
hesap, sosyal tesislerin mal ve hizmet alımı
faaliyetleri ile ilgili borçlarının
izlenmesi için kullanılır.
33 Emanet
Yabancı Kaynaklar
Madde 37
—
Bu hesap grubu, sosyal tesislerce yürütülen
herhangi bir iş dolayısıyla veya mevzuat
gereğince depozito veya teminat olarak
yapılan tahsilatların izlenmesi için
kullanılır. Bu grup 330 Alınan Depozito ve
Teminatlar Hesabından oluşur.
330 Alınan Depozito
ve Teminatlar Hesabı:
Bu hesap, nakden veya
mahsuben tahsil edilen depozito ve
teminatların izlenmesi için kullanılır.
Sosyal tesislerce, 4734 sayılı
Kamu İhale Kanununda teminat olarak kabul
edilebileceği belirtilen değerler teminat
olarak kabul edilir. Teminat olarak kabul
edilen değerlerin zamanaşımı ve gelir
kaydedilmesinde 5018 sayılı Kamu Mali
Yönetimi ve Kontrol Kanununun 49 ve 50
nci maddelerine
göre genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri
için düzenlenen yönetmelik hükümleri
uygulanır.
36
Ödenecek Diğer Yükümlülükler
Madde 38
—
Bu hesap grubu, sosyal tesislerce ödenecek
her türlü vergi, resim, harç ve benzeri
borçlar ile sosyal güvenlik kesintilerinin
izlenmesi için kullanılır. Ödenecek diğer
yükümlülükler, niteliklerine göre bu grup
içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan
oluşur.
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar
Hesabı
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik
Kesintileri Hesabı
360 Ödenecek Vergi
ve Fonlar Hesabı:
Bu hesap, nakden veya
mahsuben tahsil edilip, ilgili vergi
dairesine ödenmesi gereken vergi ve benzeri
tutarların izlenmesi için kullanılır.
361 Ödenecek Sosyal
Güvenlik Kesintileri Hesabı:
Bu hesap, sosyal
güvenlik mevzuatı hükümlerine göre sosyal
güvenlik kurumları adına nakden veya
mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi
için kullanılır.
39 Diğer
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
Madde 39
—
Bu hesap grubu, kısa vadeli yabancı kaynak
olup, yukarıdaki gruplara dahil edilemeyen
tutarların izlenmesi için kullanılır. Diğer
kısa vadeli yabancı kaynaklar, niteliklerine
göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki
hesaplardan oluşur.
397 Sayım Fazlaları Hesabı
399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli
Yabancı Kaynaklar Hesabı
397 Sayım Fazlaları
Hesabı: Bu
hesap, yapılan sayımlar sonucunda tespit
edilen her türlü fazlalığın, nedenleri
belirleninceye kadar geçici olarak
kaydedilip izlenmesi için kullanılır.
399 Diğer Çeşitli
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı:
Bu hesap, bu ana
hesap grubu içinde yer alan ve yukarıda
sayılan hesaplarda izlenmeyen diğer çeşitli
kısa vadeli yabancı kaynakların izlenmesi
için kullanılır.
5 Öz
Kaynaklar
Madde 40
—
Bu ana hesap grubu, varlıklar toplamı ile
yabancı kaynaklar toplamı arasındaki farkın
izlenmesi için kullanılır. Öz kaynaklar ana
hesap grubu; sermaye, geçmiş yıllar kârları
ve geçmiş yıllar zararları ile dönem net
kârı/zararı hesap grupları şeklinde
bölümlenir.
50
Sermaye
Madde 41
—
Bu hesap grubu, varlıklar toplamı ile
yabancı kaynaklar, geçmiş yıllar
kârları-zararları, dönem net kârı/zararı
toplamı arasındaki farkı ifade eden
sermayenin izlenmesi için kullanılır. Bu
grup 500 Sermaye Hesabından oluşur.
500
Sermaye Hesabı:
Bu hesap, sosyal tesislerin hesaplarında
kayıtlı varlıklar toplamı ile yabancı
kaynaklar, geçmiş yıllar kârları-zararları
ve dönem net kârı/zararı toplamı arasındaki
fark ile kâr/zarar hesaplarından bu hesaba
aktarılmasına karar verilenlerin izlenmesi
için kullanılır.
57
Geçmiş Yıllar Kârları
Madde 42
—
Bu hesap grubu, geçmiş yıllar kârlarının
izlenmesi için kullanılır. Bu grup 570
Geçmiş Yıllar Kârları Hesabından oluşur.
570 Geçmiş Yıllar
Kârları Hesabı:
Bu hesap, geçmiş
faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan kârların
izlenmesi için kullanılır.
58
Geçmiş Yıllar Zararları (-)
Madde 43
—
Bu hesap grubu, geçmiş yıllar zararlarının
izlenmesi için kullanılır. Bu grup 580
Geçmiş Yıllar Zararları Hesabından (-)
oluşur.
580
Geçmiş Yıllar Zararları Hesabı (-):
Bu hesap, geçmiş faaliyet dönemlerinde
ortaya çıkan zararların izlenmesi için
kullanılır.
59 Dönem
Net Kârı/Zararı
Madde 44
—
Bu hesap grubu, dönem kârı veya zararının
izlenmesi için kullanılır. Dönem net
kârı/zararı, sonucun olumlu veya olumsuz
olmasına göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur.
590 Dönem Net Kârı Hesabı
591 Dönem Net Zararı Hesabı (-)
590 Dönem Net Kârı
Hesabı: Bu
hesap, faaliyet döneminde ortaya çıkan kârın
izlenmesi için kullanılır.
591 Dönem Net
Zararı Hesabı (-):
Bu hesap, faaliyet
döneminde ortaya çıkan zararın izlenmesi
için kullanılır.
6
Faaliyet Hesapları
Madde 45
—
Bu ana hesap grubu, sosyal tesislerin
faaliyet dönemine ilişkin her türlü gelir ve
giderlerinin izlenmesi için kullanılır.
Faaliyet hesapları ana hesap grubu;
gelirler, indirim, iade ve
iskontolar,
giderler ve dönem net kârı ve zararı hesap
grupları şeklinde bölümlenir.
60
Gelirler
Madde 46
—
Bu hesap grubu, faaliyet dönemine ilişkin
olarak elde edilen her türlü gelirin
izlenmesi için kullanılır. Bu grup 600
Gelirler Hesabından oluşur.
600 Gelirler
Hesabı: Bu
hesap, sosyal tesislerce elde edilen her
türlü gelirin izlenmesi için kullanılır.
Sosyal tesis gelirleri
aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.
a)
600.01- Mal ve Hizmet Satış Gelirleri:
Sosyal tesislerin asıl faaliyet gelirleri
olan mal ve hizmet satışlarından elde ettiği
tüm gelirler bu yardımcı hesaba kaydedilir.
b)
600.02- Diğer Gelirler:
Mal ve hizmet satışı dışında her ne şekilde
olursa olsun elde edilen gelirler bu
yardımcı hesaba kaydedilir.
Hesaplarını işletme hesabı
esasına göre tutan sosyal tesislerin
gelirleri de yukarıdaki tanımlamalara ve
yardımcı hesap sınıflandırmasına göre
gerçekleştirilir.
Sosyal tesisler bu yardımcı
hesapları detaylandırmakta serbesttirler.
61
İndirim, İade ve
İskontolar
Madde 47
—
Bu hesap grubu, satılan mal veya hizmet
gelirlerinden yapılan indirim, iade ve
iskontoların
izlenmesi için kullanılır. Bu grup 610
İndirim, İade ve
İskontolar Hesabından oluşur.
610 İndirim İade ve
İskontolar
Hesabı: Bu
hesap, mal veya hizmet gelirlerinden yapılan
indirim, iade ve
iskontoların izlenmesi için
kullanılır.
63
Giderler
Madde 48
—
Bu hesap grubu, sosyal tesislerce yapılan
her türlü giderin izlenmesi için kullanılır.
Bu grup 630 Giderler Hesabından oluşur.
630 Giderler
Hesabı: Bu
hesap, sosyal tesislerce yapılan her türlü
giderin izlenmesi için kullanılır.
Hesaplarını bilanço esasına
göre tutan sosyal tesislerin giderleri
aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.
a) 630.01- Personel
Giderleri:
Sosyal tesislerce istihdam edilen personele
yapılan ücret ve ücret benzeri ödemeler ile
personel için sosyal güvenlik kurumlarına
ödenen katkı payları bu yardımcı hesaba
kaydedilir.
b) 630.02- Mal ve
Hizmet Alım Giderleri:
Sosyal tesislerin her
türlü mal ve hizmet alım giderleri bu
yardımcı hesaba kaydedilir.
c) 630.03- Sermaye
Giderleri:
Maddi duran varlıklar için yıl sonunda
ayrılan amortisman tutarları bu yardımcı
hesaba kaydedilir.
d) 630.04- Diğer
Giderler:
Yukarıda sayılan giderlerden herhangi birini
ilgilendirmeyen giderler bu yardımcı hesaba
kaydedilir.
Hesaplarını işletme hesabı
esasına göre tutan sosyal tesislerin
giderleri de yukarıdaki tanımlamalara ve
yardımcı hesap sınıflandırmasına göre
gerçekleştirilir.
Sosyal tesisler bu yardımcı
hesapları detaylandırmakta serbesttirler.
69 Dönem
Net Kârı veya Zararı
Madde 49
—
Bu hesap grubu, faaliyet dönemine ait
gelirler, giderler ile indirim iade ve
iskontolar
hesaplarından dönem faaliyet sonucunun
üretilmesi için kullanılır. Bu grup 690
Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabından
oluşur.
690 Dönem Net Kârı veya Zararı
Hesabı : Bu hesap, bir faaliyet dönemine ait
gelirler, giderler ile indirim iade ve
iskontolar
hesaplarının karşılaştırılarak dönem net
kârı veya zararının elde edilmesi için
kullanılır.
9 Nazım
Hesaplar
Madde 50
—
Varlık, kaynak, gelir ve gider hesapları
dışında, muhasebenin sadece bilgi verme
görevi yüklediği işlemleri ile sosyal
tesislerin muhasebe disiplini altında
toplanması istenen işlemleri, her bir sosyal
tesisin ihtiyacına göre bu grupta açılacak
hesaplara kaydedilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Muhasebe Dönemi, Dönem Başı İşlemleri ve
Dönem Sonu İşlemleri
Muhasebe
Dönemi
Madde 51
—
Hesaplar mali yıl esasına göre tutulur.
Dönem
Sonu İşlemleri
Madde 52
—
Muhasebe işlemlerini bilanço esasına göre
yürüten sosyal tesisler, mali yılın sonunda
geçici mizanın çıkarılmasını takiben
aşağıdaki işlemleri yaparlar.
a) Amortismana tabi iktisadi
kıymetler için amortisman ayrılır.
b) Stok hesaplarını kullanan
sosyal tesislerce yapılan envanter sayımı
sonucunda ortaya çıkan fiili durum ile
muhasebe kayıtlarının karşılaştırılması
sonucunda stoklarda çıkan fazlalıklar sayım
fazlaları hesabına, noksanlıklar ise önce
sayım noksanları hesabına, noksanlığın
sebebinin araştırılması sonucunda duruma
göre sorumluları adına kişilerden alacaklar
hesabına veya ilgili diğer hesaplara
kaydedilir.
c) Gelirler hesabının alacak
bakiyesi dönem sonunda bu hesaba borç,
faaliyet hesapları içerisinde yer alan dönem
net kârı veya zararı hesabına alacak
kaydedilir.
d) Giderler hesabının borç
bakiyesi dönem sonunda bu hesaba alacak,
faaliyet hesapları içerisinde yer alan dönem
net kârı veya zararı hesabına borç
kaydedilir.
e) Dönem net kârı veya zararı
hesabının duruma göre borç veya alacak
bakiyesi, bu hesaba borç veya alacak, öz
kaynaklar içerisinde yer alan dönem net
kârı/zararı hesabına alacak veya borç
kaydedilir.
Her hesap döneminin sonunda bu
işlemler yapılarak kesin mizan çıkarılır.
Kesin mizanda borç ve alacak veren hesaplar
yeni hesap döneminin açılış kaydına esas
teşkil eder.
Kesin mizanın düzenlenmesini
takiben dönem sonunda son yevmiye maddesi
olarak kesin mizanda borç bakiyesi veren
hesaplar alacak, alacak bakiyesi veren
hesaplar borç kaydı yapılarak kapanış kaydı
yapılır ve muhasebe dönemi kapatılır.
Dönem
Başı İşlemleri
Madde 53
—
Bilanço esasına tabi sosyal tesislerce mali
yılın başında, bir önceki dönemin kapanış
kaydında alacak kaydedilen tutarlar borç,
borç kaydedilen tutarlar alacak kaydedilmek
suretiyle açılış kaydı yapılır.
Açılış kaydını takiben dönem
net kârı/zararı hesabında kayıtlı olan tutar
ilgisine göre geçmiş yıllar kârları veya
geçmiş yıllar zararları hesabına aktarılır.
ALTINCI BÖLÜM
Mali Raporlama
Mizanlar
(Örnek:5)
Madde 54
—
Bilanço esasına tabi sosyal tesislerce aylık
mizan ve yıllık olarak geçici ve kesin mizan
düzenlenir.
Mizan cetvelinde yer alan borç
ve alacak sütunları toplamları ile yevmiye
defterindeki borç ve alacak toplamları
birbirine eşit olmalıdır.
Dönem sonu işlemleri yapılmadan
önce geçici mizan çıkarılır. Dönem sonu
işlemleri yapıldıktan sonra kesin mizan
düzenlenir.
Düzenlenecek Mali Tablolar
Madde 55
—
Bilanço esasına tabi olan sosyal tesisler
aşağıda yer alan mali tabloları hazırlarlar.
a) Bilanço
b) Gelir Tablosu
a) Bilanço (Örnek: 6 )
Bilanço, sosyal tesislerin
belli bir tarihteki varlıklarını, yabancı
kaynaklarını ve öz kaynaklarını gösteren
tablodur. Bilançolar bu Esas ve Usullerin 7,
8, 9,10 ve 11 inci maddelerinde belirlenen
ilkelere uygun olarak hazırlanır ve sunulur.
b) Gelir Tablosu (Örnek: 7 )
Gelir tablosu, sosyal
tesislerin elde ettiği gelirleri, yaptığı
giderleri gösteren ve bunlar hakkında
detaylı bilgi sağlayan mali tablodur.
İşlemlerini işletme hesabı
esasına göre tutan sosyal tesisler aşağıda
yer alan mali tabloyu hazırlarlar.
İşletme Hesabı Özeti (Örnek: 8)
İşletme hesabı esasına göre
defter tutan sosyal tesisler her hesap
döneminin sonunda işletme hesabı özetini
düzenlerler. İşletme hesabı özeti aşağıdaki
kısımlardan oluşur:
a) Gider tablosuna:
1. Hesap dönemi içerisinde
giderin ekonomik sınıflandırmasına göre
yapılan giderler,
2. Hesap dönemi sonu itibarıyla
kasa ve banka mevcudu ile alacaklar.
b) Gelir tablosuna:
1. Hesap dönemi içerisinde
gelirin ekonomik sınıflandırmasına göre elde
edilen gelirler,
2. Önceki yıldan devredilen
tutarlar ile borçlar,
kaydedilir.
Sosyal tesisler ayrıca işletme
hesabı özetinin dipnotlarında yıl içerisinde
edinmiş oldukları demirbaşlara ilişkin
bilgilere yer verirler.
İlgili idare veya Bakanlıkça
talep edilmesi halinde geçici işletme hesabı
özeti düzenlenir.
Sosyal tesislerden dönemsel
faaliyet gösterenler de, mali tablolarını
yıllık olarak düzenlerler.
Mali
Raporların Konsolide Edilmesi
Madde 56
—
Sosyal tesisler, faaliyet döneminin bitimini
takip eden bir ay içerisinde mali
tablolarını bağlı oldukları kurum ve
kuruluşların merkez birimlerine gönderirler.
Merkez birimleri kuruma bağlı tüm sosyal
tesislerin mali raporlarını konsolide
ederler.
Merkez birimlerince mali
raporların
konsolidasyonu, bilanço ve işletme
hesabı esası uygulayan tesisler itibarıyla
ayrı ayrı ve
Esas ve Usuller ekinde yer alan tablolar
kullanılarak yapılır. (Örnek: 9/A, 9/B)
Kamu kurum ve kuruluşları
merkez birimlerince konsolide edilen mali
raporlar, ilgili oldukları mali yılı takip
eden yılın Mart ayı sonuna kadar Bakanlığa
gönderilir.
Mali raporların Bakanlığa
gönderilme süre ve şekillerine ilişkin
düzenlemeler yapmaya Bakanlık yetkilidir.
Gönderilen mali raporlar Bakanlıkça
konsolide edilir ve yıllık olarak
yayımlanır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Taşınır
işlemleri
Madde 57
—
Sosyal tesislerin edinmiş oldukları
taşınırlar hakkında, 5018 sayılı Kamu Mali
Yönetimi ve Kontrol Kanununun 44 ve 45 inci
maddelerine göre taşınırlara ilişkin olarak
düzenlenen yönetmelik hükümleri uygulanır.
Vergi ve
Sosyal Güvenlik İşlemleri
Madde 58
—
Kapsama dahil birimlerin vergi ve sosyal
güvenlik işlemlerinde ilgili mevzuat
hükümleri saklıdır ve bu hükümler öncelikli
olarak uygulanır.
Belgelerin Bilgisayarda Düzenlenmesi
Madde 59
—
Bu Esas ve Usullerde sayılan standart belge,
defter, tablo ve alındılar bilgisayar
ortamında düzenlenebilir.
Defter ve
Belgelerin Muhafazası
Madde 60
—
Sosyal tesislerin muhasebe kaydına esas tüm
belgeleri ve ekleri yevmiye numarası veya
işletme defterine kayıt sırasına göre
dosyalanır. Sözkonusu
defterler, belgeler ile alındılar ve diğer
tüm evraklar usulune
göre arşivlenir ve muhafaza edilir.
Tereddütlerin Giderilmesi
Madde 61 —
Bu Esas ve Usullerin uygulanmasında ortaya
çıkacak tereddütlerin
giderilmesine Bakanlık yetkilidir.
Kaldırılan Düzenlemeler
Madde 62
—
Kapsama dahil sosyal tesislerin muhasebe
kayıt ve işlemlerine ilişkin
yapılmış düzenlemelerin bu Esas ve Usullerde
düzenlenmiş hususlara ilişkin hükümleri
yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici
Madde 1 —
Sosyal tesislerde 2006 yılında muhasebe
sistemi açısından uygulanacak esas
bakımından, 12 nci
maddede yer alan limit, 2005 yılı hasılatına
göre değerlendirilir.
Yürürlük
Madde 63
—
Sayıştayın
görüşü alınan bu Esas ve Usuller 1/1/2006
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 64
—
Bu Esas ve Usulleri Maliye Bakanı yürütür.
Ekleri İçin
Tıklayınız |
