| |
İSKÂN
KANUNU
Kanun No. 5543 / Kabul Tarihi : 19/9/2006
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; göçmenlerin,
göçebelerin, yerleri kamulaştırılanlar ile millî
güvenlik nedeniyle yapılacak iskân çalışmalarını,
köylerde fiziksel yerleşimin düzenlenmesine ilişkin
uygulamaya esas şartları ve alınacak tedbirleri,
iskân edilenlerin hak ve yükümlülüklerini
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Kanun; yurt dışından gelen
göçmenlerin, yerleri kamulaştırılanların,
göçebelerin ve millî güvenlik nedeniyle yerlerinin
değiştirilmesine karar verilenlerin iskânı ile
köylerin toplulaştırılmasına ve fiziksel yerleşimin
düzenlenmesine ilişkin uygulamaya esas alınacak
tedbirlere dair hükümleri kapsar.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Kanuna göre;
a) Tarımsal iskân: Bir aileye projesinde öngörülen
miktarda tarım arazisi, işletme binası, konut, irat
hayvanı, araç, gereç, tezgah ve kredilerden bir veya
birkaçının verilmesiyle yapılan iskândır.
b) Tarım dışı iskân: Bir aileye projesinde öngörülen
miktarda arsa, konut, araç, gereç, tezgah ve
kredilerden bir veya birkaçının verilmesiyle yapılan
iskândır.
c) Fiziksel yerleşim: Bir aileye, yerleşim yerinin
elverişsizliği nedeniyle köylerin nakledilmesi veya
dağınık yerleşim birimleri ve afet sonucu
parçalanmış köylerin toplulaştırılması amacıyla veya
köy gelişme alanından ihtiyaçlılara yapılacak arsa
satışından sonra Bakanlıkça belirlenecek kredi
miktarı üzerinden verilecek kredi desteğiyle yapılan
iskândır.
ç) Göçebe: Yerleşik tarımsal faaliyetler dışında
kalmış, sabit ve daimi bir konuta bağlı olmadan
geçimlerini göçer hayvancılıkla sağlayan, tabiat ve
iklim şartlarına göre yurt içinde yaylak ve
kışlaklar arasında göçen, bu hayat tarzını kadimden
beri sürdüren, aralarında hısımlık ilişkileri
bulunan ve hayvancılık faaliyetlerini bir grup
halinde yürüten Türk vatandaşlarıdır.
d) Göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı
olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde
Türkiye'ye gelip bu Kanun gereğince kabul
olunanlardır.
e) Serbest göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne
bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu
halde Türkiye'ye gelip, Devlet eliyle iskân
edilmelerini istememek şartıyla yurda kabul
edilenlerdir.
f) İskânlı göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne
bağlı olup, özel kanunlarla yurt dışından getirilen
ve bu Kanun hükümlerine göre taşınmaz mal verilerek
iskânları sağlananlardır.
g) Münferit göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne
bağlı olup, yurdumuza yerleşmek amacıyla bir aile
olarak gelenlerdir.
ğ) Toplu göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne
bağlı olup, iki ülke arasında yapılan anlaşmaya göre
yurdumuza yerleşmek amacıyla toplu olarak gelen
ailelerdir.
h) Bakan : Bayındırlık ve İskân Bakanıdır.
ı) Bakanlık : Bayındırlık ve İskân Bakanlığıdır.
İKİNCİ BÖLÜM
Göçmenlerin Kabulü
Göçmen olarak kabul edilmeyecekler
MADDE 4- (1) Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı
olmayan yabancılar ile Türk soyundan ve Türk
kültürüne bağlı bulunup da sınır dışı edilenler ve
güvenlik bakımından Türkiye'ye gelmeleri uygun
görülmeyenler göçmen olarak kabul edilmezler.
Münferit göçmen kabulü
MADDE 5- (1) Türkiye'de yerleşmek isteyen Türk
soyundan ve Türk kültürüne bağlı bulunan
kimselerden, Türk uyruklu ve Türkiye'deki birinci
veya ikinci derecede bir yakını tarafından referans
verilen veya bulundukları ülkedeki konsolosluk
temsilciliklerimize bizzat müracaat eden ve bu Kanun
hükümlerine göre Dışişleri ve İçişleri
bakanlıklarınca yapılacak incelemelerden sonra uygun
görülerek serbest göçmen vizesi alanlar, Hükümetten
hiçbir iskân yardımı istememeleri şartıyla İçişleri
Bakanlığınca serbest göçmen olarak kabul edilirler.
(2) Bu yolla geleceklerin pasaportlarına gerekli
açıklama yazılır ve haklarında 8 inci madde
hükümlerine göre işlem yapılır.
Toplu göçmen kabulü
MADDE 6- (1) Yabancı ülkelerle yapılan anlaşmalar
gereğince Türkiye'ye gelmek isteyen Türk soyundan ve
Türk kültürüne bağlı kimseler, anlaşma hükümlerine
göre ve Dışişleri Bakanlığının teklifi üzerine
Bakanlar Kurulunca verilecek karar uyarınca İçişleri
Bakanlığınca serbest göçmen olarak kabul olunurlar.
(2) Bunlar hakkında 8 inci madde hükümlerine göre
işlem yapılır.
Türk soyundan olmanın ve Türk kültürüne bağlılığın
tayin ve tespiti
MADDE 7- (1) Göçmen olarak kabul edilecekler
bakımından Türk soyundan olmanın ve Türk kültürüne
bağlılığın tayin ve tespiti, ilgili bakanlıkların
görüşü alınarak Dışişleri Bakanlığının teklifi
üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile yapılır.
Geçici barındırma, göçmen belgesi verilmesi ve
vatandaşlığa kabul
MADDE 8- (1) 5 inci ve 6 ncı maddeler uyarınca yurda
toplu olarak kabul olunan göçmenler, sınırlarımızdan
girdikten sonra giriş noktalarındaki göçmen kabul
merkezlerinde sağlık, gümrük, idari ve nakil
işlemleri tamamlanıncaya kadar misafir edilirler. Bu
süre içinde bakım, beslenme ve barınma ihtiyaçları
Kızılay Derneğinin de yardımlarıyla Bakanlıkça
karşılıksız sağlanır.
(2) Bu giderler için Maliye Bakanlığınca ivedilikle
ödenek aktarılır.
(3) Özel kanunlarla yurdumuza getirilen iskânlı
göçmenler, sınırlarımızdan yurda girdikten sonra
geçici veya kesin iskânları için belirlenen
yerlerin, serbest göçmenler ise yerleştikleri
yerlerin en büyük mülki amirine müracaatla kendileri
ve aile fertleri için "Vatandaşlığa Girme
Beyannamesi"ni imzalayarak "Göçmen Belgesi" almaya
mecburdur. Göçmen Belgesi, iki yıl için geçerli
olup, geçici kimlik belgesi olarak kullanılır. Bu
belgede, göçmenin bu Kanunun hangi maddesi uyarınca
yurda kabul edildiği belirtilir.
(4) Göçmen olarak kabul edilenler, gerekli
işlemlerin ilgili kuruluşlarca tamamlanmasından
sonra Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlığa
alınırlar. Küçükler; baba ve analarına, baba veya
anaları yoksa kan ve kayın hısımlarına bağlı
tutulurlar. Kimsesiz gelen küçükler, yaşlarına
bakılmaksızın vatandaşlığa alınırlar.
(5) 4 üncü maddede sayılan engellerden herhangi
birini taşıdığı yurda girdikten sonra tespit edilen
şahısların, göçmenlik işlemleri iptal edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İskân Esasları
İskân yardımları
MADDE 9- (1) Göçmen, göçebe, yerleri
kamulaştırılanlar ve millî güvenlik nedeniyle
yerlerinin değiştirilmesine karar verilenlerin
iskânı; şehir, kasaba ve köylerde, Bakanlıkça
hazırlanacak plan ve projesine uygun olarak;
a) Öncelikle konut ve arsası,
b) Esnaf, sanatkâr ve tüccarlara, geçimlerini
sağlayacak işyeri ve arsası ile işletme kredisi,
c) Çiftçilere tarımsal projesinde öngörülen arazi,
gerekli tarımsal girdiler, tarımsal yapılar veya
arsası ile aynî ve nakdî işletme ve donatım
kredileri,
ç) Hak sahiplerinin talepleri halinde, konut, işyeri
ve tarım arazisi kendileri tarafından bulunarak
teklif edilmesi ve Bakanlıkça uygun görülmesi
halinde toplu veya münferit olarak ailelere iskân
kredileri,
verilmek suretiyle bu Kanun hükümlerine göre
borçlandırma yoluyla yapılır.
(2) Tarımsal iskân projesinde öngörülen yıllık
işletme ve donatım kredilerini, tarım arazilerinin
devrinden sonraki iki yıl içinde istemeyen ailelere
bu krediler kullandırılmaz.
(3) Bu Kanun uyarınca yurda kabul edilen
göçmenlerin, gümrükten muaf kullanılmış eşyalarıyla
birlikte sınırlarımızdan girişlerinden itibaren;
yerleri kamulaştırılanlarla, millî güvenlik
nedeniyle iskân edilenlere ve göçebelere yeni iskân
alanına nakledilmeye başladıkları tarihten itibaren
barındırma, yiyecek, yakacak ve tedavi yardımları
ile bunlardan muhtaç durumda olanlara bir defaya
mahsus olmak üzere giyecek yardımları ve ayrıca
yerleri kamulaştırılanlara geçici iskân için
karşılıksız yardımlar yönetmelikte belirtilen süre,
miktar ve şartlara göre yapılır.
(4) Yukarıda sayılanların yeni iskân alanına
nakilleri, hazırlanacak nakil projesine göre Devlet
tarafından karşılıksız olarak sağlanır.
İskânlı göçmenlerin iskânı
MADDE 10- (1) Yurda kabul edilen iskânlı göçmenler,
şartların elverdiği yerlerde Bakanlıkça bu Kanun
hükümlerine göre iskân olunurlar. Ancak, Türkiye'ye
geldikleri tarihten itibaren iki yıl içinde iskânını
istemeyen göçmenler, Bakanlıkça iskân edilemezler ve
yapılmakta olan karşılıksız yardımlar kesilir.
Göçebelerin iskânı
MADDE 11- (1) Göçebeler, İçişleri Bakanlığı ile
gerektiğinde diğer ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarının da görüşleri alınmak suretiyle
Bakanlıkça uygun görülecek yerlere bu Kanun
hükümlerine göre iskân edilirler. Ancak, iskân
duyurusu tarihinin bitiminden sonra yüzseksen gün
içinde müracaat etmeyen aileler iskân edilemezler.
Yerleri kamulaştırılanların iskânı
MADDE 12- (1) Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak
baraj, baraj mücavir alanı, koruma alanı, havaalanı,
karayolu, demiryolu, fabrika, ekonomi ve savunma ile
ilgili diğer tesislerin inşası, tarih ve tabiat
kıymetlerinin korunması gibi amaçlar için veya özel
kanunların uygulanması sebebiyle;
a) Taşınmaz mallarının kısmen veya tamamen
kamulaştırılması sonucu yerlerini terk etmek zorunda
kalan aileler,
b) Yapılan iskân planlama etütlerinin başladığı
takvim yılı başlangıcından en az üç yıl önce
kamulaştırma sahasında yerleşmiş olup da taşınmaz
malı olmayan aileler,
talep ettikleri takdirde Bakanlıkça gösterilecek
yerlerde bu Kanun hükümlerine göre iskân edilirler.
(2) Ancak, iskân planlama etütlerinin başladığı
tarihten önce yerini terk etmiş olup
kamulaştırılacak taşınmaz malı bulunan aileler iskân
edilmezler. Bu tarihten geriye doğru üç yıl
içerisinde, taşınmaz mallarını zorunlu hal olmadan
ellerinden çıkaran ve yerine eşdeğerde veya daha
fazla değerde taşınmaz mal almayan aileler yerlerini
terk etmemiş olsalar dahi iskân edilmezler. Zorunlu
haller yönetmelikle belirlenir.
(3) Kamu kurum ve kuruluşlarınca kamulaştırılan
alanlarda yerleşik olan ve kamulaştırmadan etkilenen
ailelerden Devlet eliyle başka yerde iskânını
istemeyenler, yazılı başvuruları üzerine, ilgili
valiliğin teklifi ve İçişleri Bakanlığının olumlu
görüşü alınmak şartıyla Bakanlıkça kendi köy
hudutları içinde gösterilecek bir yerde iskân
edilebilirler.
(4) Bu madde kapsamına giren ve Devlet eliyle
iskânlarını isteyen ailelerden; iskân duyurusu
tarihinin bitiminden sonra doksan gün içinde
müracaat etmeyenler ile aldıkları veya alacakları
kamulaştırma bedelinin, Bakanlıkça belirlenen
miktarını; kamulaştırma bedelinin Bakanlıkça
belirlenen miktardan az olması halinde ise
kamulaştırma ve tezyidi bedellerinin tamamını,
Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına yatırmayı
taahhüt etmeyenler iskân edilmezler.
Millî güvenlik nedeniyle iskân
MADDE 13- (1) Millî güvenlik nedeniyle iskân
edilecek yerleşim ünitelerinde yaşayan ailelerin
iskânı, Milli Güvenlik Kurulunun önerileri
doğrultusunda Bakanlar Kurulunca alınacak kararda
belirtilecek şekil ve şartlar çerçevesinde bu Kanun
hükümlerine göre yapılır.
Gösterilen yerde iskânı kabul etmeyenler
MADDE 14- (1) 10, 11, 12 ve 13 üncü maddeler
kapsamına giren hak sahibi ailelerin, Bakanlığın
gösterdiği yerlerde iskân edilmeyi kabul etmemeleri
halinde hak sahiplilik durumları Mahalli İskân
Komisyonunca iptal edilir. Bu durumdaki aileler
ikinci bir iskân talebinde bulunamazlar.
İskân duyurusu
MADDE 15- (1) 11, 12 ve 13 üncü maddeler uyarınca
iskân edileceklere, iskân şekli ve şartları bağlı
bulundukları köy, kasaba veya ilçe merkezlerinde
duyurulur. İskân duyurusu ve bu duyuru üzerine
yapılacak müracaatların usûl ve esasları
yönetmelikle belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Fiziksel Yerleşim Düzenlenmesi
Fiziksel yerleşim
MADDE 16- (1) Kırsal alanda fiziksel yerleşimin
düzenlenmesi amacıyla;
a) Yerleşim yerinin elverişsizliği sebebiyle yerinde
kalkındırılmasına imkân olmayan köyler ile altyapı
hizmetlerinin pahalıya mal olacağı tespit edilen
yerleşim birimlerinin daha elverişli bir yerleşim
yerine nakledilmesi,
b) Birden fazla istekli köy veya bir köy hudutları
içinde kalan mahalle, kom, mezra ve benzeri dağınık
yerleşim ünitelerinin mevcut yerleşim ünitelerinden
birinde veya yeni bir yerleşim yerinde
toplulaştırılması,
c) Afet nedeniyle parçalanmış köylerde, afete maruz
kalmayan ailelerin talepleri halinde yeni yerleşim
yerine ekleme yapılması,
ç) Nakli, toplulaştırılması ve fiziksel yerleşim
iyileştirilmesi yapılacak köylerin imar planlarının
yapılması, onaylanması ve bu planlara uyulmasının
sağlanması, ayrıca onaylanmış köy imar planlarına
göre ayrılan alanlardan istekli hak sahiplerine arsa
satılması,
d) Çevrenin iklimine, sosyal ve ekonomik şartlarına,
yapı malzemesi imkânlarına uygun nitelikte konut,
tarımsal işletme binaları ve sosyal tesislerin
tiplerinin ve uygun yerleşim modellerinin
araştırılması, teknik yardım niteliğindeki tip
projelerin hazırlanarak istekli köy veya köylülere
verilmesi, gerektiği hallerde köylerde sosyal,
kültürel, idari, ekonomik yapı ve tesisler ile köy
içi altyapılarının yapılması,
e) Nakil, toplulaştırma ve fiziksel yerleşim
iyileştirilmesi uygulamaları tamamlanan köylerde,
daha sonraki yıllarda rezerv arsalardan satın alan
ailelere, kendi evini yapana yardım metodu ile kredi
açılması,
hizmetleri, imar mevzuatına uyularak hazırlanacak
plan ve projelere göre yapılır veya yaptırılır.
Gerektiğinde, yönetmelikte belirtilen esas ve
usûller dahilinde hak sahibi ailelere borçlanmaya
tâbi olmak kaydıyla konut ve işletme binası için
nakdi kredi açılır.
(2) Ancak, birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerindeki
hizmetlerin yapılabilmesi için köy seçmen listesinde
kayıtlı olanların yarıdan bir fazlasının, o yerin en
büyük mülki amirliğine yazılı müracaatı esastır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
İskânda Aile, İskân Komisyonları ve
İskân Tedbirleri
İskânda aile kabul edilecekler
MADDE 17- (1) Bu Kanunun uygulanmasında aile bir
bütün olarak kabul edilir ve aşağıda sıralananlar
aile sayılır.
a) Karı ile koca,
b) Evlenmemiş çocuklar, ana ve baba ile veya
bunlardan sağ olanı ile birlikte,
c) Evli çocuklar, evli torunlar ile çocuksuz erkek
ve kadın dullar başlı başına,
ç) Anasız ve babasız kardeş çocuklar birlikte ve
eşit hisselerle,
bir aile olarak iskân edilirler.
Komisyonlar
MADDE 18- (1) Bakanlıkça ihtiyaç duyulması halinde,
Bakanın veya görevlendireceği kişinin başkanlığında,
gerekli görülecek diğer bakanlık ve kuruluşların
temsilcilerinden oluşan bir Merkezi İskân Komisyonu
kurulur.
(2) Bu komisyon, göçebelerin, göçmenlerin, yerleri
kamulaştırılanların ve millî güvenlik nedeniyle
iskân edilecek ailelerin ekonomik, sosyal ve sağlık
şartlarına göre yerleştirilecekleri yerleri ve iskân
programlarını tetkik etmek, iskâna yarayacak
taşınmaz malları araştırıp bulmak, iskân
ödeneklerini sağlamak ve harcanmasını
kararlaştırmak, iskân konusunda görevli bakanlık ve
kuruluşlarla işbirliği yapmak gibi görevleri yerine
getirir.
(3) Bu Kanun hükümlerine göre iskân edilecekleri
tespite ve taşınmaz mal tahsisine mahallin en büyük
mülki amirinin veya görevlendireceği kişinin
başkanlığında; bayındırlık ve iskân, tapu, maliye,
tarım ve gerektiğinde ihtiyaç duyulacak konularda
hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarının
görevlilerinden teşekkül edecek Mahalli İskân
Komisyonu yetkilidir.
(4) Bu komisyonlar, eldeki bilgi ve belgelere göre
iskân edileceklerin hak sahibi olup olmadıklarına
dair karar alırlar.
(5) Bu maddede belirtilen komisyonların çalışma usûl
ve esasları, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle
belirlenir.
Temlik ve tescil
MADDE 19- (1) Bu Kanun hükümlerine göre verilen
taşınmaz malların temlikine, vali ve kaymakamlar
yetkilidir. Dağıtım defter veya kararlarının vali
veya kaymakamlarca onanması, temliktir. Onaylı
defter veya kararlardaki miktarlar geçerlidir.
(2) Verilen taşınmaz mallar, temlik tarihinde
yaşayan aile fertleri adına eşit hisselerle temlik
ve tapuya tescil ettirilir.
Mülkiyete ve bedele ilişkin ihtilaflar
MADDE 20- (1) Temlik edilmiş olan taşınmaz mallar
mülkiyetine ilişkin olarak açılacak davalarda,
davalı yeni malik ile birlikte tapudaki tescil
durumuna göre Hazinedir.
(2) Temlik tarihinden itibaren bir yıl geçtikten
sonra malın kendisine ait olduğunu iddia edenler
tarafından, el koyma tarihindeki rayiç bedel
üzerinden dava açılabilir.
Devir, takyit ve geri alma
MADDE 21- (1) Bu Kanuna göre verilen taşınmaz mallar
temlik tarihinden itibaren on yıl süre ile hiçbir
suretle satılamaz, bağışlanamaz, terhin edilemez,
tapu kütüğüne satış vaadi şerhi konulamaz ve
haczolunamaz. Bu taşınmazların tapularına bu yolla
kayıt düşülür.
(2) Bu Kanuna göre hak sahiplerine verilen arazi,
arsa, işyeri, konut ve tarımsal tesislerin; takyit
süresi içinde askerlik, tutukluluk, afet ve
belgelendirilmiş uzun hastalık gibi geçerli bir özrü
olmaksızın kendileri tarafından işletilmediği,
oturulmadığı veya satıldığı, kiraya verildiği, gelir
elde etmek maksadıyla üçüncü kişilere
kullandırıldığı tespit olunduğunda, Mahalli İskân
Komisyonunca hak sahiplilik durumu iptal edilir,
iskân amaçlarında kullanılmak üzere tapu kaydının
iptali ile Hazine adına tescili mahkemeden istenir.
Taşınmazların fuzuli işgalden korunması
MADDE 22- (1) Bu Kanunun uygulanması amacıyla
sağlanan veya hak sahiplerine verilecek yapılar,
arsa ve araziler; kimin işgali altında olursa olsun
o yerin en büyük mülki amirinin yazılı emirleriyle
kolluk kuvvetlerince boşaltılır ve kendilerine
teslim olunur. Bunlara vuku bulacak tecavüzlerde de
o yerin en büyük mülki amirleri kolluk kuvvetlerini
kullanarak tahliyeye yetkilidir.
İskân işlerinin yürütülmesi
MADDE 23- (1) Bu Kanun hükümlerine uygun olarak
iskân edilenlerin istihkaklarının eksiksiz olarak
vaktinde dağıtılıp teslim olunmasına ve üretici hale
getirilmesine ait işler ile diğer iskân işleri
Bakanlığın mahalli teşkilatınca yürütülür. Bakanlığa
ait personel, araç ve gerecin yetersiz olduğu
yerlerdeki vali ve kaymakamlar; kendi il ve
ilçelerindeki yargı organları hariç, Devlet
memurları, özel idare ve belediye personeli ile araç
ve gereçlerden uygun gördüklerini, iskân olunanları
yerleştirmek, bunlara verilecek yerleri ölçmek,
dağıtmak ve inşaatları kontrol etmek gibi iskân ve
nakil işlerinde görevlendirmeye yetkilidir.
Görevlendirilen personel öncelikle bu işleri yapmaya
zorunludur.
(2) Zaruri durumlarda Genelkurmay Başkanlığından
izin alınmak kaydıyla yukarıda belirtilen
hizmetlerde Silahlı Kuvvetler personelinden de
yararlanılabilir.
Proje kredisi
MADDE 24- (1) Bu Kanuna göre iskân edilenlerin
tespit edilecek hayat seviyesine kavuşabilmeleri
için geliştirme, yan gelir temini gibi tedbirler,
Bakanlık ile diğer ilgili kurum ve kuruluşlarca
ortaklaşa hazırlanacak plan ve projelere göre
yürütülür. Bu projelerde yer alan tarım araç ve
gereçleri, iskânlı ailelerin kooperatif kurmaları
şartıyla kullandırılır.
(2) Hayat seviyesinin tespitinde, kredi verilmesinde
ve bu kredilerin yerinde kullanılmaması halinde
uygulanacak usûl ve esaslar yönetmelikte belirtilir.
ALTINCI BÖLÜM
Malî Hükümler
Gelirler
MADDE 25- (1) İskâna ilişkin olarak;
a) Resmî ve özel, yerli ve yabancı kurumlar ile
şahıslar ve milletlerarası göçmen ve mülteci
teşkilatları tarafından yapılacak maddi yardımlarla
nakde çevrilecek yardımlar,
b) Yabancı devletlerden göçmenler için alınacak
tazminatlar,
c) İskân amaçlı alınmış, tahsis edilmiş veya inşa
sonrası elde edilmiş ancak çeşitli nedenlerle hak
sahiplerine devredilememiş taşınmaz malların ihale
usûllerine göre satışından elde edilen gelirler,
ç) Hak sahiplerine yapılan arsa satışlarından
sağlanan gelirler,
d) Kamulaştırma bedelleri ile tezyidi bedel davaları
sonucunda alınan paralar,
e) Geri ödeme tahsilatlarından sağlanan gelirler,
f) Diğer hibe, yardım ve gelirler,
genel bütçeye gelir kaydedilir.
Giderler
MADDE 26 - (1) İskâna ilişkin giderler;
a) Arazi ve arsa satın alma veya kamulaştırma
bedellerini,
b) Borçlandırmaya tâbi bilumum tesis ve inşaat
harcamalarını,
c) Kredi ödemelerini,
ç) Barındırma giderlerini,
d) Bu Kanunun 9 uncu maddesine göre yapılacak
karşılıksız yardım giderlerini,
e) İskân hizmetlerinin gerektirdiği taşınır ile
taşınmaz mal kiralanması ve satın alınması
giderlerini,
f) İskân hizmetleri için etüt, plan, proje, harita
ve araştırma yapma, yaptırma giderlerini,
g) Bu Kanun kapsamında yapılacak her türlü bina,
tesis ve donatıları ile altyapı yapım giderlerini,
ğ) Kamulaştırma bedellerinin iadesine ilişkin
giderleri,
h) Kırtasiye, yayın, büro malzemeleri, haberleşme,
ilan, sigorta, mahkeme, noter giderlerini,
ı) İskân hizmetlerinin gerektirdiği diğer giderleri,
i) İskân hizmetleriyle ilgili olarak kamu kurum ve
kuruluşlarına yaptırılacak işlerin bedellerini,
kapsar.
(2) İskâna ilişkin giderler Bakanlık bütçesine bu
amaçla konulacak ödeneklerle karşılanır.
Borçlandırma, teminat ve vadesinde ödenmeyen borçlar
MADDE 27 - (1) İskân ve fiziksel yerleşim
düzenlemelerinde hak sahipleri; kendilerine verilen
taşınmazlardan dolayı, kamulaştırılan ve satın
alınan taşınmaz mallar için kamulaştırma veya satın
alma bedelleri, yapılar için maliyet bedelleri,
Hazine arazileri için rayiç bedelleri üzerinden
borçlandırılırlar. Ancak, iskân amacıyla
kamulaştırılmış, satın alınmış, inşa edilmiş olup,
çeşitli nedenlerle tahsisleri bir yıl içinde
yapılmamış taşınmaz mallar yeniden iskân
uygulamasına alındığı takdirde, yeni hak sahipleri
bu taşınmaz malların rayiç bedelleri üzerinden
borçlandırılırlar.
(2) Borçlandırma muameleleri, aile fertleri veya
kendi başlarına iskân edilenlerin adına yapılır.
(3) Taşınmaz mallara ait borçlandırma bedelleri
faizsiz olarak tahsil olunur. Bu Kanun uyarınca
açılacak işletme ve donatım kredileri ile fiziksel
yerleşimi düzenleme amacıyla yapılacak taksitli arsa
satışları ve aileye verilen konut ve işletme binası
kredileri faize tâbidir.
(4) Taşınmaz malların borçlandırılmasında ödemesiz
süre ve vade, açılacak kredilerin ve arsa
borçlarının faiz nispeti ve vadeleri ile
borçlandırma ve kredilendirmeye ait diğer hususlar
yönetmelikte belirtilir.
(5) Millî güvenlik nedeniyle iskâna tâbi tutulan
ailelerin veya fertlerin borçlandırılıp
borçlandırılmayacağı, borçlandırıldığı takdirde
borçlanma usûl ve esasları Bakanlar Kurulu kararıyla
belirlenir.
(6) Bu Kanun hükümlerine göre borçlandırma suretiyle
yapılan iskân yardımlarının tamamı için, verilecek
taşınmaz mallarda Hazine lehine birinci derecede ve
birinci sırada ipotek tesis edilir.
(7) Erteleme sebepleri dışında kalıp da muaccel hale
gelen alacaklar, Bakanlıkça millî bir bankayla
yapılacak protokol çerçevesinde takip ve tahsil
olunur. Erteleme sebepleri yönetmelikle belirlenir.
(8) Borçlunun haczedilebilir taşınır malı
bulunmadığı veya borcuna yetmediği takdirde, borcun
tamamı muacceliyet kesbeder ve bu Kanuna göre
verilen veya kredi açmak suretiyle sağlanan taşınmaz
malların tapu kayıtları mahkeme kararıyla Hazine
adına tashihen tescil edilir ve bu taşınmaz malların
iade işlemleri 29 uncu madde hükümlerine göre
yürütülür.
(9) İskân edilen ailelere verilen taşınmaz mallar,
gerek idarenin ve gerekse iskân edilen ailelerin
istek ve rızaları dışında geri alındığı takdirde,
geri alınmadan dolayı eksilen istihkaklarının
karşılanması maksadı ile yapılacak kamulaştırma ve
satın alınmadan doğan ilave bedeller geri verilecek
paralar tertibinden karşılanır.
Borçlandırmadan tenkis edilecek değerler
MADDE 28- (1) Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi
Hesabına yatırılmış kamulaştırma bedelleri,
borçlandırma bedellerinden düşülür; fazlası iade
edilir; eksik kaldığı takdirde bu Kanun hükümlerine
göre ilgililer borçlandırılır. Yatırılmış
kamulaştırma bedelleri, borçlandırma ve/veya iade
tarihi itibariyle güncelleştirilir.
Verilen taşınmaz malların geri alınmasında iade
işlemleri
MADDE 29- (1) Mahkeme kararı ile taşınmaz malların
geri alınması halinde, evvelce ödenen taksitler veya
zaruri ve faydalı giderler, geri verilecek paralar
tertibinden iade edilir.
Borçlandırmasız hizmetler, harcamalar
MADDE 30- (1) Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin
olarak yapılacak; karşılıksız iskân yardımları,
altyapı tesisleri, sosyal, kültürel, idari, ekonomik
ve diğer tesisler, imar planları ve teknik yardım
niteliğindeki tip projeler karşılıksız olarak
yapılır veya yaptırılır.
Sari taahhüt yetkisi
MADDE 31- (1) Ödemesi yapılacak proje, inşaat ve
benzeri hizmetler için, her yıl ödenecek miktarı
yılı ödenek tutarının yüzde ellisini geçmemek
şartıyla beş yıla kadar gelecek yıllara sari
taahhüde Bakan yetkilidir.
Kamulaştırma bedelleri
MADDE 32- (1) 12 nci maddede belirtilen nedenlerle
veya özel kanunlar gereğince taşınmaz malları
kamulaştırılanlardan iskânını isteyenlerin
kamulaştırma bedelleri ile tezyidi bedel davası
sonucu alacakları paralar, kamulaştırmayı yapan
kuruluşça bu taşınmaz mallarla ilgili her türlü
vergi, resim ve harçlar kesildikten sonra,
Bakanlıkça tespit edilen miktar veya kamulaştırma
bedeli ve tezyidi bedel kadar iskân edilecekler
adına Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına
yatırılır. Vergi, resim ve harçlar ise
kamulaştırmayı yapan ilgili kuruluşlara ödenir.
(2) İskân hakkı doğan aynı aile fertlerinin ayrı
ayrı kamulaştırma bedeli alacağının olması halinde
ve aile fertlerinin tamamı iskân istedikleri
takdirde, ilgili kuruluşça bunlara ait kamulaştırma
bedelleri toplu halde Bakanlık Merkez Muhasebe
Birimi Hesabına yatırılır.
Kamulaştırmayı yapan kuruluş bütçesine gerekli iskân
ödeneğinin konması
MADDE 33- (1) 12 nci madde kapsamına giren ailelerin
iskânı için ana projeyi yürüten kuruluşun bütçesinde
yeniden yerleşimi de kapsayacak şekilde gerekli
ödenekler ile 13 üncü madde uyarınca iskânı
yapılacaklar için gerekli iskân ödeneği ve
kamulaştırılacak taşınmaz malların kamulaştırma
ödenekleri, Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle
kamulaştırmayı yapacak kuruluşlar tarafından
Bakanlık bütçesine transfer edilmek üzere bu
kuruluşların kendi bütçelerine konulur.
YEDİNCİ BÖLÜM
Muafiyetler
Gümrük muafiyetlerinden yararlanma
MADDE 34 - (1) Bu Kanun hükümlerine göre kabul
edilen göçmenlerin, bir aile veya aile sayılan
kişiler ile bir köy, mahalle veya topluluk olarak
yurda getirecekleri kullanılmış zati, mesleki ve ev
eşyaları bir defaya mahsus olmak üzere gümrük
vergileri ile damga vergisinden ve diğer her türlü
resim, vergi ve harçlardan muaftır.
Muamelelerle ilgili muafiyetler
MADDE 35- (1) Göçmenlerin pasaportları üzerinde
yapılacak vize muamelesi ile kendilerine verilecek
eşya belgeleri her türlü resim ve harçtan muaftır.
Göçmen, göçebe, millî güvenlik nedeniyle ve
kamulaştırmadan etkilenen ailelerden iskân
edilenlere bu Kanun hükümleri gereğince yapılacak
iskân yardımı gümrük ve vergi muafiyeti, tabiiyet,
nüfusa ve tapuya tescil ve nakil işlemleri
dolayısıyla gerek kendileri tarafından verilecek
gerekse ilgili dairelerce düzenlenecek her türlü
evrak damga vergisi ile sair resim ve harçlardan
muaftır.
İskân yoluyla verilen taşınmaz malların vergilerden
muafiyeti
MADDE 36- (1) Bu Kanun hükümlerine göre temlik
edilen arsa, arazi ve yapılardan bu temlik
dolayısıyla veraset ve intikal vergisi ve ferağ
harcı alınmaz; noterlerce yapılacak iskân ile ilgili
taahhütname ve borçlanma senetleri ve bu konuda
düzenlenen belgeler damga vergisi ve harca tâbi
değildir.
(2) Bu Kanuna göre, gerek borçlandırılarak ve
gerekse peşin bedelli olarak verilen bütün arsa,
arazi ve yapılar harçsız tapuya tescil edilerek tapu
senedi verilir. Temlik, tefviz, borçlandırma ve
ipotek işlemleri koyup kaldırma muameleleri, damga
vergisi ve harca tâbi tutulmaz.
(3) İskân hizmetlerine ilişkin her türlü tapu
muamelesinden döner sermaye katkı payı alınmaz.
Askerlik muafiyeti
MADDE 37- (1) Göçmenlerin askerlikle ilgili
muafiyetleri ve bu muafiyetlerden yararlanma
usûlleri, 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik
Kanunundaki esaslara göre yürütülür.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Tahsis, devir ve temlik edilecek arazi ve arsalar
MADDE 38- (1) Özel kanunlarda yazılı hükümler saklı
kalmak kaydıyla bu Kanun uygulamalarında
kullanılabilecek arsa ve araziler aşağıda
belirtilmiştir:
a) Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan
araziler.
b) Devletin özel mülkiyetinde bulunup da kamu
hizmetlerine tahsis olunmamış ve kullanılmayan arazi
ve arsalar.
c) Bir veya birkaç köy, kasaba ve şehir orta malı
olan ve tahsis amacı değiştirilmek suretiyle Hazine
adına tescil ettirilen araziler.
ç) Hazineden bedelsiz olarak belediyelere
devredilmiş ve maksada tahsis edilmemiş olup
20/7/1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanunu
amaçları dışında kalan yerler.
d) İşlenmeye elverişli olmayan tuzlu, alkali, taşlık
ve benzeri topraklardan Devletçe ıslah suretiyle
elde edilen araziler.
e) Bakanlık tarafından gerçek ve tüzel kişilerden
satın alınacak veya kamulaştırılacak arsa ve
araziler.
f) Köy tüzel kişiliğine ait arazi ve arsalar.
(2) (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen arsa
ve araziler Maliye Bakanlığınca bu amaçla
kullanılmak üzere tahsis edildikten sonra; (ç), (e),
(f) bentlerinde belirtilen arsa ve araziler ise
işlemleri sonuçlandıktan sonra iskân hizmetlerinde
kullanılır.
Köy tüzel kişiliğine ait arsa ve araziler
MADDE 39- (1) Köy tüzel kişiliğine ait arsa ve
araziler, köy ihtiyar heyetince karar verildiği
takdirde bu Kanun kapsamında kullanılabilir. Bu tür
arsa ve arazilerin kıymet takdiri köy ihtiyar
heyetince yapılır, arsa ve arazinin hak sahiplerine
satışından elde edilen para köy bütçesine gelir
kaydedilir.
Seçilemeyecek arsa ve araziler
MADDE 40- (1) Bu Kanun kapsamında kullanılacak arsa
ve araziler, özel kanun hükümleri ve millî güvenlik
nedeniyle tahsis edilmiş veya 18/12/1981 tarihli ve
2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik
Bölgeleri Kanunu hükümlerine göre tesis edilecek
askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgeleri
sınırları kapsamında kalan yerlerden seçilmez.
(2) Ancak zorunlu hallerde söz konusu arsa ve
araziler ilgili kurumların uygun görüşü
doğrultusunda kullanılabilir.
Ortak tesis ve yapıların tescili
MADDE 41- (1) Bu Kanun hükümleri uyarınca
karşılıksız yapılan ortak tesis ve yapılar, kullanış
amacına göre ilgili tüzel kişilik adına tapuya
tescil edilir.
(2) Bu ortak yapı ve tesislerin korunması, bakım ve
onarımı ile amacına uygun olarak kullanılmasından,
adına tescil işlemi yapılan tüzel kişilik
sorumludur. Belirtilen hususların yerine getirilip
getirilmediği, mülki amirlerince kontrol edilir ve
gerekli tedbirler alınır.
Gönüllü katkı
MADDE 42- (1) Bu Kanunun uygulamasına ilişkin
hizmetlerin hızlandırılabilmesi için iskâna tâbi
kimselerin gönüllü katkılarından yararlanılır.
Devir ve intikal eden hükümler
MADDE 43- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce
iskân uygulamaları tamamlanmış olan aileler ile
taahhütname verenlerden işlemleri devam edenlerin
hak ve mükellefiyetleri saklı olup bu konuda ortaya
çıkacak ihtilaflar, bu Kanundan önceki mevzuata göre
çözümlenir.
Tahsil imkânsızlığı sebebiyle terkin
MADDE 44- (1) Yapılacak takip sonunda tahsili
imkânsız veya tahsili için yapılacak giderlerin
alacaktan fazla olacağı anlaşılan sözleşmeye
bağlanmış alacaklar ile gerçek ve tüzel kişilerden
olan alacaklardan 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 106
ncı maddesindeki parasal miktara kadar olanları
terkin etmeye Bakan yetkilidir.
Bütçeye ödenek konulması
MADDE 45- (1) Bu Kanunda yazılı görevlerin
gerektirdiği etüt, araştırma, planlama, projeleme ve
uygulama işleri Bakanlıkça yapılır veya yaptırılır.
(2) İskân işleriyle ilgili teknik ve idari personel,
hizmet içi eğitim yapılacak kamu yapı ve tesisleri
giderleri, Bakanlık bütçesine konulacak ödeneklerden
karşılanır.
Yeni yerleşim yerinde ilgili kurum ve kuruluşlarca
yapılacak hizmetler
MADDE 46- (1) Bu Kanunun 10, 11, 12 ve 13 üncü
maddeleri gereğince yapılacak iskânlarda elektrik,
okul, sağlık evi ve benzeri tesisler ile altyapı
hizmetleri ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri
doğrultusunda Bakanlıkça yapılır veya yaptırılır.
Yönetmelik düzenleme yetkisi
MADDE 47- (1) Bu Kanunla, yönetmelikle düzenlenmesi
öngörülen hususlar ile bu Kanunun uygulanmasına ait
diğer düzenlemeler, ilgili bakanlık ve kuruluşların
da görüşleri alınarak Bakanlıkça düzenlenecek ve
altı ay içerisinde çıkarılacak yönetmelikle
belirlenir.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 48- (1) 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi
Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak
Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun ek 7
nci maddesi ile 14/6/1934 tarihli ve 2510 sayılı
İskân Kanunu ek ve değişiklikleri ile birlikte
yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Başbakan, Bulgaristan'dan
zorunlu göçe tâbi tutulup, Türkiye'ye gelerek
yerleşmek isteyen Türk soylu kişilerle ilgili olarak
bu Kanun çerçevesinde yapılacak işlemler ile
alınacak kararların genel koordinasyonu ve bu
kişiler için yapılan veya yapılacak konutların
proje, yapım, kontrol ve hak sahibi seçimi, tahsis
ve dağıtımı, kişiler adına temlik ve tapuda tescili
ile borçlandırma konularında Toplu Konut İdaresi
Başkanını görevlendirebilir.
(2) Bu Kanun uyarınca hak sahibine tahsis edilmiş
olan konutun, takyit süresi içerisinde; işyeri,
ticarethane ve sair biçimde amacı dışında
kullanılması ya da satış vaadi şerhi konulması,
devredilmesi, satılması veya terhin edilmesi
hallerinden birinin ya da birkaçının valiliklerce
tespit edilmesi üzerine ya da konut bedelinin geri
ödenmesine ilişkin borçlanma taksitlerinin
yatırılmamış olması gibi hallerde, söz konusu
taşınmazın, aynı durumdaki göçmenlerin hizmetinde
kullanılmak maksadıyla tapu kaydının iptali ile
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı adına tescili Toplu
Konut İdaresi Başkanlığı tarafından mahkemeden
istenir. Mahkemece tapu kaydının iptaline ve Toplu
Konut İdaresi Başkanlığı adına tesciline karar
verilen konutlar, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının
talebi üzerine, bu Kanun ve 4/12/1984 tarihli ve
3091 sayılı Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan
Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde
valiliklerce tahliye edilir.
(3) Mahkeme kararı ile taşınmaz malların geri
alınması halinde, evvelce ödenen taksitler veya
yapılan zaruri ve faydalı giderlerle, taşınmaz
maldan elde edilen intifaın bedelleri karşılıklı
olarak hesap edilir, değerlerdeki fazlalıklar
taraflarca iade edilir. Bu işlemlerden doğan bakiye
alacaklar, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca genel
hükümlere göre takip ve tahsil olunur.
(4) Bu madde kapsamında açılacak dava ve takiplerde
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı her türlü vergi,
resim ve harçtan muaftır.
(5) Bulgaristan'dan zorunlu göçe tâbi tutulup,
Türkiye'ye gelerek yerleşmek isteyen Türk soylu
kişilere yaptırılan konutlardan almak üzere müracaat
ederek para yatıranlardan konut sahibi
olamayanların, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren
bir yıl içerisinde müracaat etmeleri halinde
yatırdıkları bedel, yatırıldıkları tarihten itibaren
işleyecek kanuni faizi ile birlikte kendilerine
ödenir. Görülmekte olan davalar da bu hükme göre
sonuçlandırılır. Süresi içerisinde müracaat etmeyen
soydaşların yatırmış oldukları bedel, göçmen
konutları hesabına gelir kaydedilerek toplanmış
bulunan paralar bu şekilde tasfiye edilir. Bu fıkra
hükümlerini uygulamaya ilişkin gerekli düzenlemeleri
yapmaya Toplu Konut İdaresi Başkanlığı yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 2- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren 2510 sayılı Kanun ve anılan
Kanunun ek ve tadilleri gereğince hak sahibi olup da
iskân edilemeyen aileler bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten başlayarak iki yıl içinde
valiliklere ve Bakanlığa yazılı olarak müracaat
ettikleri takdirde, bunlara hak sahibi oldukları
tarihte yürürlükte olan Kanun hükümleri ve aşağıdaki
esaslar dahilinde iskân yardımı yapılır:
a) Bu ailelerin halen muhtaç durumda olması gerekir.
Ailelerin muhtaçlık durumlarının tespiti için asgari
ücretin yıllık tutarı esas alınır.
b) İlk iskân kararında adı geçen ve halen yaşayan
aile fertleri, bir bütün olarak bu yardımdan
yararlanırlar. Mirasçılara bu hak tanınmaz.
c) Evlenmek suretiyle aileden ayrılan kadın ve
erkekler, müstakil aile olarak bu yolda iskân
yardımı isteyemezler.
ç) İlk iskân kararının veriliş tarihi ile bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarih arasında taşınmaz mal edinen
aileler, bu taşınmaz malları devir ve temlik etmiş
olsalar dahi bu yardımdan yararlanamazlar.
d) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
iki yıl içerisinde müracaat etmeyenlerle Bakanlığın
yapacağı iskân yardımını herhangi bir nedenle
istemeyenler, gösterilen yeri kabul etmeyenler ve
iskân edildikleri yeri terk edenler, ikinci bir
iskân talebinde bulunamazlar ve iskân hakları
kaybolur.
e) Verilen taşınmaz mallar aile fertleri adına eşit
hisselerle tapuya tescil ettirilir. Taşınmaz mallar
on yıl süreyle hiçbir şekilde satılamaz,
bağışlanamaz, terhin ve haczedilemez. Tapularına bu
yolda kayıt düşülür.
(2) Bu madde hükümlerine göre yapılacak harcamalar
Bakanlık bütçesinden karşılanır.
GEÇİCİ MADDE 3- (1) Bu Kanunun öngördüğü
yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut
tüzük ve yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan
hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Yürürlük
MADDE 49- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 50- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür
|
|
