|
Türkiye Muhasebe Standartları Kurulundan:
Ara Dönem
Finansal
Raporlamaya İlişkin Türkiye Muhasebe
Standardı (TMS 34) Hakkında Tebliğ
Sıra No: 19
(02.02.2006)
Amaç
Madde 1 —
Bu
Tebliğin amacı; ara dönem
finansal
raporlamaya ilişkin 34
nolu Türkiye Muhasebe
Standardının yürürlüğe konulmasıdır.
Adı geçen Türkiye Muhasebe
Standardı bu Tebliğ ekinde yer almıştır.
Kapsam
Madde 2 —
Ara dönem finansal
raporlamaya ilişkin Türkiye Muhasebe
Standardının kapsamı ekli TMS 34 metninde
yer almaktadır.
Hukuki Dayanak
Madde 3 —
Bu Tebliğ, 28/7/1981 tarih ve 2499 sayılı
Sermaye Piyasası Kanununun
Ek-1
inci maddesi ile 24/2/2004 tarihli ve
2004/6924 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe giren Türkiye Muhasebe
Standartları Kurulunun Çalışmalarına İlişkin
Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin
9 uncu maddesinin (b) bendine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 —
Bu Tebliğde geçen;
TMSK ve Kurul: Türkiye Muhasebe
Standartları Kurulunu,
TMS: Türkiye Muhasebe
Standartlarını,
TFRS: Türkiye
Finansal
Raporlama Standartlarını,
ifade eder.
Yürürlük
Madde 5 —
Bu Tebliğ 31/12/2005 tarihinden sonra
başlayan hesap dönemleri için geçerli olmak
üzere yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 6 —
Bu Tebliğ hükümlerini Türkiye Muhasebe
Standartları Kurulu yürütür.
EK
Türkiye Muhasebe Standardı
(TMS
34)
Ara
Dönem Finansal
Raporlama
Amaç
Bu Standardın amacı; ara dönem
finansal
raporlamanın asgari içeriğinin tanımlanması
ve ara döneme ilişkin özet veya ayrıntılı
finansal
tablolardaki muhasebeleştirme ve ölçme
ilkelerini belirlemektir. Zamanında yapılan
ve güvenilir bir ara dönem raporlama;
yatırımcıların, kredi veren kuruluşların ve
diğer tarafların işletmenin gelir ve nakit
akışı yaratma kapasitesi ile
finansal
durumunu ve likiditesini daha iyi anlamasını
sağlar.
Kapsam
1. Bu Standart, hangi
işletmelerin ara dönem
finansal rapor hazırlayacağını, hangi
sıklıkta veya ara dönemden sonra ne kadar
kısa bir zamanda yayınlaması gerektiği
hususlarını düzenlemez. Ancak, Devlet,
sermaye piyasası düzenleyici kuruluşları,
borsalar ve muhasebe düzenleyici kuruluşları
sıklıkla borçlanma senetleri ve hisse
senetleri halka arz edilmiş işletmelerin ara
dönem finansal
rapor yayınlamasını öngörür. Bu Standart,
bir işletmenin Türkiye
Finansal Raporlama Standartlarına
uygun olarak ara dönem
finansal raporlama yapmasının zorunlu
olduğu veya ara dönem
finansal raporlama yapmayı seçmesi
durumunda uygulanır. Türkiye Muhasebe
Standartları Kurulu halka açık işletmelerin
bu Standartta belirtilen muhasebeleştirme,
ölçme ve açıklama ilkelerine uygun olarak
ara dönem finansal
raporlama yapmasını teşvik eder. Halka açık
işletmeler özellikle aşağıdaki hususlarda
teşvik edilir:
(a) En azından cari hesap
döneminin birinci altı aylık dönemine
ilişkin ara dönem
finansal rapor sunulması; ve
(b) Ara dönem
finansal
raporlarının en geç ara dönemi izleyen 60
gün içinde hazır duruma getirilmesi.
2. Türkiye
Finansal Raporlama Standartlarına
uyum açısından ara dönem veya yıllık
finansal
tabloların herbiri,
kendi başına ayrıca değerlendirilir. Bir
işletmenin hesap dönemi içinde ara
finansal tablo
düzenlememesi veya bu Standart ile uyumlu
olmayan ara dönem
finansal tablo düzenlemesi, başka bir
aykırı uygulama olmadığı sürece, işletmenin
yıllık finansal
tablolarının Türkiye
Finansal Raporlama Standartları ile
uyumlu olmasına engel oluşturmaz.
3. Bir işletmenin ara dönem
finansal
raporunun Türkiye Muhasebe Standartları ile
uyumlu sayılabilmesi için bu Standardın tüm
hükümleri ile uyumlu olması gerekir. 19 uncu
Paragraf bu hususla ilgili bazı
açıklamaların yapılmasına ilişkin hükümler
içerir.
Tanımlar
4. Bu
Standartda geçen terimlerin anlamları
aşağıdaki gibidir:
Ara dönem:
Bir yıllık hesap döneminden daha kısa süreli
finansal
raporlama dönemidir.
Ara dönem
finansal raporu:
"TMS 1 Finansal
Tabloların Sunuluşu" Standardında
tanımlandığı üzere tam bir
finansal
tabo setini veya
bu Standartta tanımlanan ara döneme ilişkin
özet finansal
tablo setini içeren
finansal raporu ifade eder.
Ara dönem
finansal raporun
içeriği
5. TMS 1’e göre
finansal
tablolar tam seti aşağıdakilerden oluşur:
a) Bilanço,
b) Gelir tablosu,
c) (i) Bütün değişiklikleri
gösteren özkaynak
değişim tablosu veya
(ii)
Kendi nam ve hesabına hareket etmeye yetkili
hissedarlarla yapılan sermaye işlemleri
dışındaki özkaynak
hareketlerini gösteren
özkaynak değişim tablosu,
d) Nakit akış tablosu,
e) Önemli muhasebe
politikalarının özetlerini ve diğer
açıklayıcı bilgileri içeren
açıklamalar/dipnotlar.
6. Zaman ve maliyet unsurları
gözönüne
alındığında ve daha önce raporlanan
bilgilerin tekrarını önlemek amacıyla bir
işletmenin ara dönemlerde yıllık
finansal
tablolarındaki bilgilere kıyasla daha az
bilgi sunması öngörülebilir veya işletme bu
yöntemi seçebilir. Bu Standart, özet
finansal
tablolar ve seçilmiş dipnotlardan oluşan ara
dönem finansal
raporlamanın asgari içeriğini tanımlar. Ara
dönem finansal
raporlama ile, en son yıllık tam
finansal tablo
setinde yer alan
finansal bilgilerin güncellenmesi
amaçlanır. Bu çerçevede, ara dönemde yeni
faaliyetler, olaylar ve durumlar üzerinde
odaklanılır ve daha önce raporlanan
finansal
bilgilerin tekrarından kaçınılır.
7. Bu
Standartda yer alan hükümler, bir
işletmenin ara dönem
finansal raporunda, özet
finansal
tablolar ve seçilmiş dipnotlar yerine (TMS
1’de tanımlandığı şekilde) tam bir
finansal tablo
seti yayımlamasını yasaklamaz veya
engellemez. Bu Standarttaki hükümler ayrıca,
özet finansal
tabloların ve seçilmiş dipnotların, bu
Standartda
öngörülen asgari başlık ve seçilmiş
dipnotlardan daha fazlasını içermesini
yasaklamaz veya engellemez. Bu
Standartda yer
alan muhasebeleştirme ve ölçme esasları, bir
ara dönem için tam
finansal tablo seti düzenlenmesi
durumunda bunlara da uygulanır ve bu
finansal
tablolar bu Standart ile öngörülen
açıklamlar
yanında (özellikle 16
ncı Paragrafta belirtilen
açıklamalar) diğer standartlar ile öngörülen
açıklamaları da içermelidir.
Ara dönem
finansal raporun
asgari içeriği
8. Ara dönem
finansal rapor
asgari olarak aşağıda verilen unsurlardan
oluşur:
(a) Özet bilanço;
(b) Özet gelir tablosu;
(c) Özet (i) Bütün
değişiklikleri gösteren
özkaynak değişim tablosu veya
(ii)
Hissedarlarla yapılan sermaye işlemleri ve
hissedarlara dağıtımlar dışındaki
özkaynak
hareketlerini gösteren
özkaynak değişim tablosu;
(d) Özet nakit akış tablosu; ve
(e) Seçilmiş dipnotlar
(açıklayıcı notlar).
Ara dönem
finansal
tabloların biçim ve içeriği
9. Bir işletmenin ara dönem
finansal
raporunda finansal
tablolar tam setini yayımlaması durumunda;
bu finansal
tabloların biçim ve içeriğinin, TMS 1’de
finansal
tablolar tam seti için öngörülen hükümler
ile uyumlu olması zorunludur.
10. Bir işletmenin ara dönem
finansal rapor
olarak özet finansal
tablolarını yayımlaması durumunda; bu özet
tabloların asgari olarak, en son yıllık
finansal
tablolarda yer alan başlık ve alt
toplamların her biri ile bu Standart
çerçevesinde belirlenen seçilmiş dipnotları
içermesi şarttır. Yer verilmemesi halinde
özet finansal
tabloların yanıltıcı olmasına neden olacak
olan ek hesap kalemleri veya açıklamalar bu
tabloların içeriğine dahil edilir.
11.
Adi
hisse başına kâr ile hisse başına
sulandırılmış kâr tutarları ara dönemlerde
hazırlanacak ayrıntılı veya özet gelir
tablosunda gösterilir.
12. TMS 1
finansal tabloların yapısı hakkındaki
hükümleri içerir. "TMS 1 Uygulama Rehberi",
bilanço, gelir tablosu ve
özkaynak değişim
tablosunun sunum şekillerini gösterir.
13. TMS 1;
özkaynak değişim tablosunun ayrı bir
finansal tablo
olarak sunulmasını gerektirir ve hissedarlar
ile yapılan sermaye işlemlerinden
kaynaklanan (hissedarlara yapılan dağıtımlar
dahil) özkaynak
değişikliklerine ilişkin bilgilerin söz
konusu finansal
tablo üzerinde veya alternatif olarak
dipnotlarda gösterimine izin verir. Buna
göre, işletme ara dönemde hazırlayacağı
özkaynak değişim
tablosunda en son yıllık tabloda
kulandığı şekli
aynen uygular.
14. Bir işletmenin en son
yıllık finansal
tablolarının konsolide olarak hazırlanmış
olması durumunda, ara dönem
finansal
tabloları da konsolide olarak hazırlanır.
Ana ortaklığın bireysel
finansal tabloları, en son yıllık
finansal
raporunda yeralan
konsolide finansal
tabloları ile tutarlı veya
karşılaştırılabilir değildir. Bir işletmenin
yıllık finansal
raporunun, konsolide
finansal tabloların
yanısıra ana
ortaklığın bireysel
finansal tablolarını da içermesi
durumunda; bu Standart, işletmenin ara dönem
finansal
raporunun ana ortaklığın bireysel ara dönem
finansal
tablolarını da içermesini gerektirmez veya
bunu engellemez.
Seçilmiş dipnotlar
15. Bir işletmenin ara dönem
finansal
raporunun kullanıcısı, işletmenin en son
yıllık finansal
raporuna da ulaşabilecektir. Bu nedenle, ara
dönem finansal
rapor kapsamındaki notlarda, en son yıllık
raporda yer verilmiş bulunan bilgilerde
göreceli olarak önemli olmayan güncellemeler
sağlanması zorunlu değildir. Ara dönemde,
işletmenin finansal
durumu ve faaliyet sonuçlarında en son
yıllık raporlama tarihinden sonra meydana
gelen değişikliklerin anlaşılması açısından
önemli nitelikteki işlem ve olayların
açıklanması daha yararlıdır.
16. Ara dönem
finansal
tablolara ilişkin dipnotlarda asgari olarak,
önemliyse ve ara dönem
finansal raporun başka bir bölümünde
açıklanmadıysa, aşağıda belirtilen
bilgilerin yer alması zorunludur. Bu
bilgiler normal olarak yıllık hesap dönemi
esasına göre raporlanır. Bununla birlikte,
işletme, cari ara dönem
finansal tablolarının anlaşılması
açısından önemli işlem ve olayları ayrıca
açıklar:
(a) Ara dönem
finansal
tabloların düzenlenmesinde, en son yıllık
finansal
tabloların hazırlanmasında esas alınan
muhasebe politikaları ve hesaplama
yöntemlerinin kullanıldığına ilişkin bir
açıklama; söz konusu politika ve yöntemlerin
değiştirilmiş olması halinde, değişikliğe ve
bu değişikliğin
finansal tablolar üzerindeki
etkilerine ve niteliğine ilişkin
açıklamalar,
(b) Ara dönem faaliyetlerinin
mevsimsel veya dönemsel özelliklerine
ilişkin açıklayıcı yorumlar,
(c) Niteliği, büyüklüğü veya
sıklığı itibariyle olağandışı nitelikteki
olan varlıklar, borçlar,
özkaynaklar,
nakit akışları veya net geliri etkileyen
kalemlerin niteliği ve tutarı,
(d) Cari ara dönem üzerinde
önemli etkide bulunması durumunda; cari
finansal yılın
önceki ara dönemlerine veya önceki yıllara
ait finansal
tablolarda raporlanan tutarlara ilişkin
tahminlerde meydana gelen değişikliklerin
niteliği ve tutarına ilişkin açıklamalar,
(e) Hisse senetleri ve
borçlanma araçlarının ihracı, geri satın
alınması ve geri ödemelerine ilişkin
açıklamalar,
(f) Ayrı
ayrı olmak üzere, adi hisse senetleri
ve diğer hisse senetlerine ödenen temettüler
(toplam olarak veya hisse başına),
(g) (Sadece "TMS 14 Bölümlere
Göre Raporlama" Standardının bir işletmenin
bölüm bilgilerinin yıllık
finansal
tablolarda açıklanmasını gerektirmesi
halinde olmak üzere) bölüm raporlamasında
esas alınan temel raporlama ilkesi
çerçevesinde, faaliyet alanına veya coğrafi
bölümlere ilişkin ara döneme ait bölüm
gelirleri ve bölüm faaliyet sonuçları,
(h) Ara dönem sonrasında ortaya
çıkan ve ara dönem
finansal tablolarında yansıtılmayan
önemli olaylar,
(i) Birleşme, bağlı
ortaklıkların ve uzun vadeli yatırımların
edinimi veya elden çıkarılması, yeniden
yapılandırma ve durdurulan faaliyetler gibi,
işletmenin yapısında ara dönemde meydana
gelen değişikliklerin etkileri. Birleşme
durumunda "TFRS 3 İşletme Birleşmeleri"
Standardının 66-73 üncü paragraflarında
istenen bilgiler açıklanır; ve
(j) Koşullu borçlar veya
koşullu varlıklarda son yıllık bilanço
tarihinden bu yana meydana gelen
değişiklikler.
17. 16 ncı
paragrafta öngörülen açıklamalara ilişkin
örneklere aşağıda yer verilmiştir.
Standartlar ve Yorumlar bu kalemlerin
çoğuyla ilgili yapılacak açıklamalara
ilişkin açıklayıcı hükümler içerir:
(a) Stokların net
gerçekleşebilir değerine indirilmesi ve
böyle bir indirimin iptali,
(b) Maddi duran varlıklar,
maddi olmayan duran varlıklar veya diğer
varlıkların değerlerinde ortaya çıkan değer
düşüklüklerinden kaynaklanan bir zararın
finansal
tablolara yansıtılması ve bu tür bir değer
düşüklüğü zararının iptali,
(c) Yeniden yapılandırma
maliyetleri için ayrılan karşılıkların
iptali,
(d) Maddi duran varlıkların
elde edilmesi ve elden çıkarılması,
(e) Maddi duran varlıkların
satın alınmasına ilişkin taahhütler,
(f) Davaların
sonuçlandırılması,
(g) Önceki dönemlerde
raporlanan finansal
bilgilerdeki hataların düzeltilmesi,
(h) "-"
(i) Borçların ödenmesinde
temerrüde düşülmesi veya bir borç
anlaşmasının gereklerinin yerine
getirilmemesi (bilanço tarihinde veya
öncesinde herhangi bir düzeltmenin
yapılmamış olması halinde), ve
(j) İlişkili taraflarla
gerçekleştirilen işlemler.
18. Diğer Standartlar
finansal
tablolarda yapılması gereken açıklamaları
belirtir. Bu kapsamda,
finansal tablolar normalde yıllık
finansal raporda
ve bazen diğer raporlarda
içerilen
finansal
tablolar tam setini ifade eder. 16
ncı paragrafın
(i) maddesinde belirtilmediği sürece;
işletmenin ara dönem
finansal raporunun tam set
finansal
tablolardan ziyade, sadece özet
finansal
tablolar ve seçilmiş notlardan oluştuğu
durumda, diğer Standartlar tarafından
öngörülen açıklamalara yer verilmesi zorunlu
değildir.
TFRS ile
uyumluluğun açıklanması
19. Bir işletmenin ara dönem
finansal
raporunun bu Standart ile uyumlu olması
durumunda, bu husus açıklanır. Bir ara dönem
finansal rapor,
Türkiye Finansal
Raporlama Standartları’nın tüm hükümleri ile
uyumlu olmadığı sürece, bu Standartlar ile
uyumlu kabul edilmez.
Ara dönem
finansal tablo
sunulacak dönemler
20. Ara dönem raporlar, aşağıda
belirtilen dönemlere ilişkin (özet veya tam)
ara dönem finansal
tabloları içerir:
(a) Bir önceki
finansal yıl
sonu bilançosu ile karşılaştırmalı olarak
hazırlanmış cari ara dönem bilançosu,
(b) Cari ara dönem gelir
tablosu ve cari yıla ilişkin hesap dönemi
başından ara dönem sonuna kadar olan
faaliyetleri kapsayan
kümülatif gelir tablosu ile bir
önceki yılın aynı ara dönemlerine ilişkin
gelir tabloları (cari ve yılbaşından bugüne
kadar),
(c) Bir önceki yılın aynı ara
dönemi ile karşılaştırmalı olarak
hazırlanmış, cari yıla ilişkin hesap dönemi
başından ara dönem sonuna kadar olan
özkaynak
değişimlerini gösteren
özsermaye değişim tablosu, ve
(d) Bir önceki yılın aynı ara
dönemi ile karşılaştırmalı olarak
hazırlanmış, cari yıla ilişkin hesap dönemi
başından ara dönem sonuna kadar olan nakit
akışlarını gösteren nakit akış tablosu.
21. Faaliyetleri önemli ölçüde
mevsimsel nitelikli olan bir işletme için,
cari ara dönem raporlama tarihinden önceki
oniki aylık ve
önceki yıla ilişkin
oniki aylık döneme isabet eden
karşılaştırmalı
finansal bilgiler daha yararlı
olabilir. Dolayısıyla, faaliyetleri önemli
ölçüde mevsimsellik gösteren işletmelerin
bir önceki paragrafta belirtilen bilgilere
ek olarak bu finansal
bilgileri de açıklamayı dikkate alması
teşvik edilir.
22. Ek A1’da bir işletmenin
üçer aylık veya altı aylık raporlamada
sunması gereken dönemler gösterilmektedir.
Önemlilik
23. Ara dönem
finansal
raporlamada muhasebeleştirme, ölçme,
sınıflandırma veya yapılacak açıklamalara
ilişkin karar verilirken, önemlilik kriteri
ara dönem finansal
veriler çerçevesinde değerlendirilir.
Önemlilik kriterinin değerlendirilmesinde,
ara dönem ölçümlerinin yıllık
finansal
verilere göre daha fazla oranda tahmine
dayanabileceği dikkate alınmalıdır.
24. "TMS 1
Finansal Tabloların Sunuluşu" ve "TMS
8 ‘’Muhasebe Politikaları, Muhasebe
Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar’’
Standartlarında;
finansal tablolarda yanlış sunulması
veya sunulmaması
finansal tablo kullanıcılarının
ekonomik kararlarını etkileyen kalemler
önemli olarak nitelendirilir. TMS 1
(örneğin) durdurulan faaliyetler dahil olmak
üzere önemli kalemlerin ayrı olarak
açıklanmasını öngörür ve TMS 8 muhasebe
tahminlerindeki değişiklikler, hatalar ve
muhasebe politikalarındaki değişikliklerin
açıklanmasını öngörür. Bu iki Standart
önemlilik düzeyi ile ilgili rakamsal bir
düzenleme içermez.
25.
Finansal raporlamada önemlilik
kriteri değerlendirilirken takdir
mekanizmasının kullanılması her zaman
gerekmekle birlikte; bu Standart, ara
dönemdeki muhasebeleştirme ve açıklamalara
yönelik takdir yetkisinin kullanılmasını,
ara dönemin anlaşılırlığının sağlanması
açısından, ara dönem verilerine dayandırır.
Örneğin; olağandışı kalemler, muhasebe
politikalarında veya tahminlerinde meydana
gelen değişiklikler ve hatalar,
açıklanmaması halinde ortaya çıkabilecek
yanıltıcı sonuçlardan kaçınmak üzere, ara
dönem verilerine dayanılarak belirlenecek
önemlilik kriteri çerçevesinde
muhasebeleştirilir ve açıklanır. Burada
amaçlanan, işletmenin ara dönem
finansal
raporunun, ara döneme ilişkin
finansal durum
ve faaliyet sonuçlarının anlaşılabilmesi
için, ilgili tüm bilgileri içermesinin
sağlanmasıdır.
Yıllık
finansal
tablolarda yapılacak açıklamalar
26. Bir ara dönemde raporlanan
bir tutarın tahmininin,
finansal yılın son ara döneminde
önemli ölçüde değiştiği, ancak son ara dönem
için ayrı bir ara dönem
finansal rapor düzenlenmediği
durumda; tahminlerde meydana gelen
değişikliklerin niteliği ve tutarları
finansal yıla
ilişkin yıllık finansal
tablolarda bir not olarak açıklanır.
27. TMS 8; tahminlerde meydana
gelen ve cari dönemi önemli ölçüde etkileyen
veya takip eden dönemleri önemli ölçüde
etkilemesi beklenen değişikliklerin,
niteliğinin ve (mümkünse) tutarının
açıklanmasını gerektirir. Bu Standardın 16
(d) paragrafı da ara dönem
finansal raporda
benzer açıklamaların yapılmasını gerektirir.
Stokların defter değerinin düşürülmesi,
yeniden yapılandırma veya değer düşüklüğü
zararlarına ilişkin olarak cari
finansal yılın
önceki ara dönemlerinde raporlanan
tahminlerde son ara dönemde meydana gelen
değişiklikler buna örnek olarak teşkil eder.
Bir önceki paragrafta öngörülen açıklama TMS
8 hükmü ile tutarlı olup, sadece tahminlerde
meydana gelen değişikliklerle sınırlı
tutulması amaçlanmıştır. Bir işletmenin,
yıllık finansal
tablolarına ara döneme ilişkin herhangi bir
ek finansal
bilgi dahil etmesi gerekmez.
1 "Ek A", "Ek B" ve "Ek C" TMSK tarafından
ayrıca yayınlanacaktır.
Muhasebeleştirme ve
ölçme
Yıllık
finansal
raporlama ile aynı muhasebe politikaları
28. En son yıllık
finansal tablo
tarihinden sonra meydana gelen ve etkileri
bir sonraki yıllık
finansal tablolara yansıtılacak
muhasebe politikası değişiklikleri hariç
olmak üzere, işletmeler, ara dönem
finansal
tablolarında yıllık
finansal tablolarında uygulananlar
ile aynı muhasebe politikalarını uygulamak
zorundadır. Ancak, bir işletmenin (yıllık,
altı aylık veya üçer aylık) raporlama
sıklığı yıllık faaliyet sonuçlarının
ölçümünü etkilemez. Bu amacın
gerçekleştirilebilmesi için ara dönem
raporlamasında ölçme işlemleri cari hesap
dönemi başından ara dönem raporlama tarihine
kadar olan dönemi kapsar.
29. Bir işletmenin ara dönem
finansal
tablolarında yıllık
finansal tablolarında uygulananlar
ile aynı muhasebe politikalarını uygulaması
her bir ara dönemin bağımsız bir raporlama
dönemi olarak dikkate alınarak yapıldığı
şeklinde yorumlanmasına
yolaçabilir. Ancak, Paragraf 28’e
göre ara dönem, daha uzun olan yıllık hesap
döneminin bir parçası olup, işletmenin
raporlama sıklığı yıllık faaliyet
sonuçlarının ölçümünü etkilemez. Cari hesap
yılı başından ara dönem
finansal raporlama tarihine kadarki
dönemi kapsayan ölçümler, aynı hesap
dönemindeki önceki ara dönemlerde raporlanan
tutarlara ilişkin tahminlerde değişiklik
yapılmasını gerektirebilir. Ancak, ara
dönemlerdeki varlık, borç, gelir ve
giderlerin muhasebeleştirme ilkeleri yıllık
finansal
tablolara ilişkin olanlarla aynıdır.
30. Konuya ilişkin örneklere
aşağıda yer verilmiştir:
(a) Ara dönemde ortaya çıkan,
stokların değer düşüklüğü, yeniden
yapılandırmalar veya varlıklarda değer
düşüklüklerinden kaynaklanan zararların
finansal
tablolara yansıtılmasında ve ölçümünde
uygulanacak ilkeler, sadece yıllık
finansal tablo
düzenlenmesi durumunda uygulanacak ilkeler
ile aynı olmalıdır. Ancak, bu şekilde, bir
ara dönemde finansal
tablolara yansıtılan ve ölçülen bir kalemle
ilgili tahminlerde, ilgili
finansal yıl
içindeki izleyen bir ara dönemde
değişiklikler meydana gelmesi durumunda; ilk
tahmin tutarı, ek bir zarar tutarının
finansal
tablolara yansıtılması veya daha önce
muhasebeleştirilmiş tutarın iptal edilmesi
suretiyle ilgili ara dönemde değiştirilir;
(b) Ara dönemde bir varlık
olarak nitelendirilebilmesi için gerekli
koşulları taşımayan bir maliyet; bu
koşulların sağlanıp sağlanmadığına ilişkin
gelecekte ortaya çıkacak bir bilginin
beklenmesi veya cari yıl içindeki
kazançların ara dönemlere eşit dağılımının
sağlanması amacıyla bilançoda taşınamaz, ve
.
(c) Her bir ara dönem için,
hesap yılının tamamı için beklenen yıllık
vergi oranlarının ağırlıklı ortalamasına
ilişkin en iyi tahmin esas alınarak gelir
vergisi gideri muhasebeleştirilir. Bir ara
dönemde muhasebeleştirilen vergi karşılığı;
yıllık vergi oranına ilişkin tahminde bir
değişiklik meydana gelmesi halinde, o yılın
takip eden ara döneminde düzeltilir.
31 "Finansal
Tabloların Hazırlanma ve Sunulma Esaslarına
İlişkin Kavramsal Çerçeve"de (Kavramsal
Çerçeve) belirtildiği şekliyle,
muhasebeleştirme; gerekli koşulları sağlayan
kalemlerin bilanço veya gelir tablosuna
yansıtılması sürecidir. Varlık, borç, gelir
ve gider tanımları bunların yıllık ve ara
dönem raporlama tarihi itibariyle
muhasebeleştirilmesine temel oluşturur.
32. Varlıklar için; gelecekteki
ekonomik faydalarla ilgili olarak, ara dönem
ve yıllık finansal
tablolarda aynı testler uygulanır. Niteliği
gereği yıllık finansal
tablolarda aktifleştirilemeyen maliyetler
ara dönemlerde de aktifleştirilemez. Benzer
şekilde ara raporlama dönemindeki bir borç,
yıllık raporlama tarihi itibariyle olması
gerektiği gibi aynı şekilde bir yükümlülüğü
ifade eder.
33. Gelir (hasılat) ve
giderlerin belirgin özelliği ilgili varlık
ve borçların gerçekleşmiş olmasıdır. Söz
konusu ilgili varlık ve borçlara ilişkin
giriş ve çıkışların gerçekleşmiş olması
durumunda ilgili gelir ve giderler
muhasebeleştirilir; aksi takdirde
muhasebeleştirilmez. Kavramsal Çerçeve’de;
güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi
koşuluyla, varlıkların azalmasından veya
borçların artmasından kaynaklanan
gelecekteki ekonomik faydalardaki düşüşlerin
ortaya çıkması durumunda giderlerin
finansal
tablolara yansıtılacağı
beliritilmektedir. Kavramsal Çerçeve,
varlık veya borç tanımlarını sağlamayan
kalemlerin bilançoda muhasebeleştirilmesine
izin vermez.
34. Sadece yıllık raporlama
yapan bir işletmenin
finansal tablolarında raporlanan
varlık, borç, gelir, gider ve nakit
akışlarının ölçülmesinde yıl boyunca elde
edilen bilgilerin dikkate alınabilmesi
mümkündür. Bu anlamda, bu işletmenin
ölçümleri hesap döneminin başından raporlama
tarihine kadarki dönemin tamamını kapsar.
35. Altı aylık dönemlerde
raporlama yapan bir işletme
finansal
tablolarındaki ölçümlerde altı aylık dönem
itibariyle veya dönemin sona ermesinden
hemen sonra ve yıllık
finansal tablo tarihi itibariyle veya
oniki aylık
dönemin sona ermesinden hemen sonra elde
edilen bilgileri kullanır.
Oniki aylık
değerlemeler altı aylık dönemde raporlanan
tutarlara ilişkin tahminlerdeki muhtemel
değişiklikleri yansıtır. İlk altı aylık ara
dönem finansal
tablolarında raporlanan tutarlar geriye
dönük olarak düzeltilmez. Ancak, 16 (d) ve
26 ncı
paragraflar tahminlerde ortaya çıkan önemli
değişikliklerin niteliği ve tutarının
açıklanmasını gerektirir.
36. Bir işletme, altı aylık
dönemlerden daha sık raporlama yapması
durumunda, gelir ve giderlerinin
ölçülmesinde her ara dönem
finansal tablo
setinin hazırlandığı dönemde hesap döneminin
başından ara hesap döneminin sonuna kadarki
tüm dönem için elde edilen bilgileri
kullanır. Cari ara dönemde raporlanan gelir
ve giderler önceki ara dönemlerde raporlanan
tutarlara ilişkin tahminlerdeki
değişiklikleri yansıtır. Önceki ara
dönemlerde raporlanan tutarlar geriye dönük
olarak düzeltilmez. 16 (d) ve 26
ncı paragraflar
tahminlerde ortaya çıkan önemli
değişikliklerin niteliği ve tutarının
açıklanmasını gerektirir.
Mevsimsel, dönemsel
veya arızi gelirler
37.
Finansal yıl içerisinde elde edilen
mevsimsel, dönemsel veya arızi gelirler;
işletmenin hesap dönemi sonu itibariyle
uygun olmayacağı durumlarda, ara dönem
tarihi itibariyle tahmin edilmez veya
ertelenmez.
38. Temettüler, isim hakları ve
devlet teşvikleri buna örnek olarak
verilebilir. Ayrıca, perakendeciler gibi
bazı işletmeler, tutarlı olarak cari yılın
belirli ara dönemlerinde diğer ara dönemlere
göre daha fazla hasılat elde edebilirler. Bu
tür hasılatlar ortaya çıktıkları anda
muhasebeleştirilir.
Finansal
yıl boyunca düzensiz olarak katlanılan
maliyetler
39.
Finansal yıl boyunca düzensiz olarak
katlanılan maliyetler; sadece,
finansal yıl
sonu itibariyle bu tür maliyetlerin tahmin
edilmesinin veya ertelenmesinin uygun olduğu
durumlarda, ara dönem raporlama amaçlarına
yönelik olarak da tahmin edilir veya
ertelenir.
Muhasebeleştirme ve
ölçme ilkelerinin uygulanması
40. Ek
B’de 28-39 uncu paragraflarda
belirtilen genel muhasebeleştirme ve ölçme
ilkelerinin uygulanmasıyla ilgili örnekler
verilmektedir.
Tahminlerin
kullanımı
41. Ara dönem
finansal
raporlarda izlenecek ölçme esasları,
finansal
bilgilerin güvenilirliğini ve bir işletmenin
finansal durumu
ve faaliyet sonuçlarının anlaşılması için
gerekli tüm önemli
finansal bilgilerin uygun olarak
açıklanmasını sağlayacak şekilde belirlenir.
Ölçme işlemleri yıllık ve ara dönem
finansal
raporların her ikisinde de makul tahminlere
dayansa da, ara dönem
finansal raporlar genellikle yıllık
finansal
raporlardan daha fazla tahmin yöntemlerinin
kullanımını gerektirir.
42. Ek
C’de ara dönemlerde tahminlerin
kullanılmasıyla ilgili örnekler
verilmektedir.
Daha önce
raporlanmış ara dönem
finansal tablolarının düzeltilmesi
43. Muhasebe politikalarındaki
bir değişiklik, yeni bir Standart veya Yorum
tarafından öngörülen
geçiş dönemi hükümleri dışında,
aşağıdaki şekilde yansıtılır:
(a) TMS 8’e göre cari yılın
önceki ara dönemlerine ilişkin
finansal
tabloların düzeltilmesi ve yıllık
finansal
tablolarda düzeltilecek olan önceki yılların
karşılaştırılabilir ara dönemlerine ilişkin
finansal
tabloların düzeltilmesi suretiyle yansıtılır
; veya
(b) Tüm geçmiş dönemler için
yeni bir muhasebe politikasının
uygulanmasının
kümülatif etkisinin yılın başında
tespit edilmesinin pratik olmadığı
durumlarda, cari
finansal yılın önceki ara dönemlerine
ilişkin finansal
tablolar ve önceki yıllara ait
karşılaştırmalı ara dönem
finansal
tabloları, yeni muhasebe politikasının
geçmişe dönük uygulanabileceği en erken
tarihten itibaren düzeltilir.
44. Önceki paragrafta
belirtilen ilkenin bir amacı, benzer
işlemlere bir hesap dönemi süresince tek bir
muhasebe politikasının uygulanmasını
sağlamaktır. TMS 8’de muhasebe politikasında
meydana gelen bir değişikliğin, mümkün
olduğunca, geriye dönük olarak
uygulanmasıyla önceki dönem
finansal
bilgilerinin düzeltilmesi öngörülmektedir.
Ancak, geçmiş finansal
yıllara ilişkin düzeltmelerin
kümülatif
tutarının belirlenemediği durumlarda, :TMS 8
yeni muhasebe ilkesinin geçmişte mümkün olan
en erken tarihten itibaren başlamak üzere
ileriye yönelik uygulanmasını öngörür. 43
üncü paragrafta açıklanan ilkeye göre, hesap
dönemi içerisinde muhasebe politikasında
meydana gelen herhangi bir değişikliğin;
geriye dönük olarak veya mümkün değilse en
geç hesap döneminin başından itibaren
ileriye yönelik olarak uygulanması gerekir.
45. Bir hesap dönemi
içerisindeki muhasebe politikasındaki
değişikliklerin ara dönem tarihi itibariyle
finansal
tablolara yansıtılmasına izin verilmesi,
aynı hesap dönemi içerisindeki belirli tür
işlemlere iki farklı muhasebe politikası
uygulanması sonucunu doğurabilir. Bu da, ara
dönemde dağıtım güçlükleri ile faaliyet
sonuçları gibi ara dönem bilgilerinin ve
nakit akımlarının anlaşılabilirliğinde ve
analizinde güçlüklere neden olabilir. |
