|
Türkiye Muhasebe Standartları
Kurulundan:
20.10.2005
Bilanço Tarihinden Sonraki
Olaylara İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 10)
Hakkında Tebliğ
Sıra No: 6
Amaç
Madde 1 - Bu Tebliğin amacı;
bilanço tarihinden
sonraki olaylara ilişkin 10 nolu
Türkiye Muhasebe Standardının yürürlüğe konulmasıdır.
Adı geçen Türkiye Muhasebe Standardı bu Tebliğ ekinde
yer almıştır.
Kapsam
Madde 2 - Bilanço tarihinden sonraki olaylara ilişkin
Türkiye Muhasebe Standardının kapsamı ekli TMS 10
metninde yer almaktadır.
Hukuki Dayanak
Madde 3 - Bu Tebliğ, 28/07/1981 tarih ve 2499 sayılı
Sermaye Piyasası Kanununun Ek-1 inci maddesi ile
24/02/2004 tarihli ve 2004/6924 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile yürürlüğe giren Türkiye Muhasebe
Standartları Kurulunun Çalışmalarına İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin (b)
bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 - Bu Tebliğde geçen;
TMSK ve Kurul : Türkiye Muhasebe Standartları
Kurulunu,
TMS : Türkiye Muhasebe
Standartlarını,
ifade eder.
Yürürlük
Madde 5 - Bu Tebliğ 31/12/2005 tarihinden sonra
başlayan hesap dönemleri için geçerli olmak üzere
yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 6 - Bu Tebliğ hükümlerini Türkiye Muhasebe
Standartları Kurulu yürütür.
Türkiye Muhasebe Standartları
Kurulu
Bilanço Tarihinden Sonraki
Olaylara İlişkin Türkiye
Muhasebe Standardı (TMS 10)
Hakkında Tebliğ Gerekçesi
2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun Ek- 1 inci
maddesi hükmü ile Kurulan Türkiye Muhasebe
Standartları Kurulunun Bakanlar Kurulunun 24/02/2004
tarih ve 2004/6924 sayılı Kararı ile yürürlüğe giren
“Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunun Çalışmalarına
İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği”nin 9
uncu maddesinin (b) bendi hükmüne göre
finansal tabloların
gerçek, güvenilir, karşılaştırılabilir, ihtiyaca
uygun, anlaşılabilir ve tutarlı
finansal bilgiler üretebilmesini sağlayacak
Türkiye Muhasebe Standartlarının oluşturulması
öngörülmektedir.
Ülkemizde; Türk Ticaret Kanunu, vergi kanunları,
Bankalar Kanunu ve Sermaye Piyasası mevzuatında
muhasebe ve finansal
raporlamaya ilişkin farklı hükümlerin yer alması
işletmelerin aynı hesap dönemi için değişik
finansal tablolar
düzenlemesine neden olmakta, hangi bilançoya göre
oluşan karın dağıtılması gerekeceği konusunda ciddi
tereddütler yaşanmaktadır.
Yayımlanacak Türkiye Muhasebe Standartlarıyla, tek
tip finansal tablolar
düzenlenmesi ve finansal
tabloların Uluslararası Finansal
Raporlama Standartlarıyla uygunluğunun sağlanması
amaçlanmaktadır.
İlişikteki Tebliğ; bilanço tarihinden sonraki olaylara
ilişkin muhasebe standardının yayınlanması için
hazırlanmıştır.
24/07/2003 tarih ve ve
25178 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Avrupa Birliği
Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal
Programı” ile “Avrupa Birliği Müktesebatının
Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programının
Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Karar”
gereği Ulusal Programda yer alan hukuki, idari ve
kurumsal düzenlemelerle ilgili Başbakanlığa sunulan
raporlarda Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunun bu
çalışmaları için öngörülen takvim Aralık 2005
dir.
Bu Tebliğde 31/12/2005 tarihinden sonra başlayan hesap
dönemleri itibariyle geçerli olmak üzere yürürlük
öngörülmüştür. Bu sayede işletmelerin ve Kurumların bu
yeni uygulamalara hazırlanmalarına imkan sağlanmış
olmaktadır.
EK
Türkiye Muhasebe Standardı
(TMS 10)
Bilanço Tarihinden Sonraki
Olaylar
Amaç
1. Bu standardın amacı;
(a) bir işletmenin, bilanço tarihinden sonra ortaya
çıkan olaylar nedeniyle finansal
tablolarında hangi durumlarda düzeltme gerekeceğini ve
(b) bilançonun yayımı için onayın verildiği tarih
hakkında ve bilanço tarihinden sonraki olaylarla
ilgili finansal tablolarda
açıklanması gereken bilgileri belirlemektir.
Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan olayların,
işletmenin sürekliliği varsayımının yapılmasını
engellemesi durumunda, finansal
tablolar, işletmenin sürekliliği varsayımı yapılarak
düzenlenemez.
Kapsam
2. Bu standart, bilanço tarihinden sonra
ortaya çıkan olayların muhasebeleştirilmesinde ve
dipnotlarda yapılacak
açıklamalarda uygulanır.
Tanımlar
3. Bu standartda
geçen terimlerin anlamları aşağıdaki gibidir:
Bilanço tarihinden sonraki
olaylar;
bilanço tarihi ile finansal
tabloların yayımı için onaylandığı tarih arasında
işletme lehine veya aleyhine ortaya çıkan olayları
ifade eder.
Bilanço tarihinden sonraki olaylar ikiye ayrılır:
a)
Bilanço tarihinden sonraki
düzeltme gerektiren olaylar;
(bilanço tarihi itibarıyla ilgili olayların var
olduğuna ilişkin kanıtları gösteren koşulların
bulunduğu durumlar) ve,
b)
Bilanço tarihinden sonra
düzeltme gerektirmeyen olaylar;
(ilgili olayların bilanço tarihinden sonra ortaya
çıktığını gösteren koşulların bulunduğu durumlar)
4. Finansal
tabloların yayımı için onaylamaya yönelik süreçler,
yönetimin yapısına ve finansal
tabloların hazırlanması ve sonuçlandırılmasında
dikkate alınan yasal düzenlemeler ve uygulamalara göre
farklılık gösterebilir.
5. Bazı durumlarda, İşletmelerin
finansal tablolarını,
finansal tabloların
yayımından sonra onaylamak (ibra edilmek) üzere
ortaklarına sunması gerekebilmektedir. Bu gibi
durumlarda, finansal
tabloların, ortakların finansal
tabloları onayladığı (ibra ettiği) tarih itibariyle
değil, yönetim kurulunun yayım için karar aldığı tarih
itibariyle onaylandığı kabul edilmektedir.
Örnek
Bir işletmenin yönetimi, 31 Aralık 20X1 tarihi
itibariyle hazırlanan finansal
tablolarını, 28 Şubat 20X2 tarihinde düzeltmeye tabi
taslak olarak hazırlamıştır. 18 Mart 20X2 tarihinde,
yönetim kurulu finansal
tabloları incelemiş ve yayımlanmak üzere onay
vermiştir. İşletme 19 Mart 20X2 tarihinde, karını ve
bazı diğer finansal
bilgilerini açıklamıştır.
Finansal tablolar, 1 Nisan 20X2 tarihinde,
ortaklara ve diğer şahıslara sunulmuştur. Ortaklar, 15
Mayıs 20X2 tarihli genel kurulda
finansal tabloları ibra etmiş ve ibra edilen
finansal tablolar 17 Mayıs
20X2 tarihinde düzenleyici kuruluşa iletilmiştir.
Bu durumda, finansal
tabloların onay tarihi, yönetim kurulunun yayım için
onay verdiği tarih olan 18 Mart 20X2 tarihidir.
6.
Bazı durumlarda işletme yönetimlerinin,
finansal tabloları
tamamıyla idari olmayan şahıslardan oluşmuş bir üst
kurula onaylanmak üzere sunması gerekebilir. Bu
durumda finansal tablolar,
yönetimin üst kurula sunulmasına karar verdiği tarih
itibariyle onaylanmış olur.
Örnek
18 Mart 20X2 tarihinde, işletme yönetim kurulu,
finansal tablolarını, üst
kurula sunulmak üzere onaylamıştır. Üst kurul
tamamıyla idari olmayan şahıslardan oluşmuştur ve
çalışanların ve diğer tarafların temsilcilerini de
bünyesinde bulundurmaktadır. Üst kurul, 26 Mart 20X2
tarihinde, finansal
tabloları onaylamıştır. Finansal
tablolar 1 Nisan 20X2 tarihinde, ortaklara ve diğer
şahıslara sunulmuştur. Ortaklar, 15 Mayıs 20X2 tarihli
genel kurulda finansal
tabloları ibra etmiş ve finansal
tablolar 17 Mayıs 20X2 tarihinde, düzenleyici kuruluşa
iletilmiştir.
Bu durumda, finansal
tabloların onay tarihi; yönetimin,
finansal tabloları üst
kurula sunulmak üzere onayladığı 18 Mart 20X2
tarihidir.
7. Bilanço tarihinden sonra ortaya
çıkan olaylar; finansal
tabloların yayımı için onay verildiği tarihe kadar
ortaya çıkan olayları kapsar. Söz konusu olaylar kar
tutarının veya bir takım başka
finansal bilgilerin açıklanmasından sonra
oluşmuş olsa dahi, bilanço tarihinden sonra ortaya
çıkan olay olarak dikkate alınır.
Finansal
Tabloya Alınma ve Değerleme Esasları
Bilanço tarihinden sonraki
düzeltme gerektiren olaylar
8. İşletmeler; bilanço tarihinden sonraki
düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması
durumunda, finansal
tablolara alınan tutarları bu yeni duruma uygun
şekilde düzeltmekle yükümlüdür.
9. Aşağıda yer alan hususlar, bilanço
tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olaylara örnek
olarak verilmiştir. Bu olayların ortaya çıkması
durumunda, ilgili kalemin tutarı buna göre düzeltilir
veya daha önce finansal
tablolara alınmamış olanlar
finansal tablolara alınır.
a) İşletmenin bilanço tarihi itibariyle
bir borcunun bulunduğunu teyit eden, bilanço
tarihinden sonra sonuçlanmış bir dava ile ilgili
olarak; daha önce finansal
tablolara alınan karşılık tutarları ‘’TMS 37
Karşılıklar, koşullu yükümlülükler ve koşullu
varlıklar standardı’’ uyarınca düzeltilir
ya da ilgili tutar için
ayrılan karşılık finansal
tablolara alınır. Sonucun, TMS 37 paragraf 16
kapsamında ele alınabilmesine olanak tanıyacak
kanıtlar sunması nedeniyle, işletmenin bu durumu
sadece bilanço dışı yükümlülük olarak göstermesi
yeterli değildir.
b) Bilanço tarihi itibariyle bir varlığın
değerinde düşüklük olduğuna veya daha önce
finansal tablolara alınan
değer düşüklüğü tutarının düzeltilmesi gerektiğine
dair bir bilginin bilanço tarihinden sonra ortaya
çıkması halinde; örneğin,
(i) bilanço tarihi itibarıyla işletmenin
alacaklı olduğu bir müşterisinin bilanço tarihinden
sonra iflas etmesi, bilanço tarihi itibarıyla söz
konusu alacakla ilgili bir zararın var olduğunun
teyidi şeklinde değerlendirilir. Bu durumda ilgili
alacağın kayıtlı değerinin düzeltilmesi zorunludur.
(ii) Stokların
bilanço tarihinden sonra satılması, bu stokların
bilanço tarihindeki net gerçekleşebilir değerleri
hakkında bilgi verebilir.
c) Bilanço tarihinden önce satın alınan
varlıkların maliyetlerinin veya satılan varlıklardan
elde edilen gelirlerin, bilanço tarihinden sonra
belirli hale gelmesi düzeltme gerektirir.
d) Bilanço tarihinden önceki olaylar
nedeniyle, kardan pay veya ikramiye gibi bilanço
tarihi itibarıyla hukuki veya zımni kabule dayalı bir
borcun olduğu durumlarda, ikramiye veya kardan payın
bilanço tarihinden sonra belirli hale gelmesi düzeltme
gerektirir. (bkz TMS 19
Çalışanlara Sağlanan Faydalar)
e) Bilanço tarihi itibarıyla,
finansal tabloların
gerçeğe uygun olmadığını gösteren hata ve hilelerin
bilanço tarihinden sonra ortaya çıkarılması düzeltme
gerektirir.
Bilanço tarihinden sonraki
düzeltme gerektirmeyen olaylar
10. Bilanço tarihinden sonraki düzeltme
gerektirmeyen olaylar için
finansal tablolarda herhangi bir düzeltme
yapılmaz.
11. Bilanço tarihinden sonraki düzeltme
gerektirmeyen olaylara, bilanço tarihi ile bilançonun
yayımı için onay verme tarihi arasında yatırımların
piyasa değerlerinde ortaya çıkan değer düşüklükleri
örnek olarak verilebilir. Bu değer düşüklükleri,
yatırımların bilanço tarihindeki durumu ile ilgili
olmayıp, sonraki dönemlerde ortaya çıkan durumu
yansıttığından, yatırımlara ilişkin
finansal tablolara alınan
tutarlarda herhangi bir düzeltme yapılmaz. Benzer
şekilde, yatırımlarla ilgili olarak, paragraf 21
uyarınca ek açıklamalar yapılması gerekli olabilir,
ancak bilanço tarihi itibarıyla açıklanan tutarlar
güncellenmez.
Temettüler
12. Hisse senedi sahiplerine; (TMS 32
Finansal Araçlar:
Açıklamalar ve Sunum’daki tanımlar uyarınca) ödeneceği
bilanço tarihinden sonra ilan edilen temettüler ile
ilgili olarak, bilanço tarihinde işletmelerce herhangi
bir yükümlülük finansal
tablolara alınmaz.
13. Ödeneceği, bilanço tarihinden sonra
ancak bilançonun yayımı için onay verilen tarihten
önce ilan edilen temettüler (örneğin; temettülerin
onaylanması ve dolayısıyla artık işletmenin isteğine
bağlı olmaması durumunda); TMS 37’de belirtilen kısa
vadeli yabancı kaynaklara ilişkin kriterleri
taşımadığından yükümlülük olarak
finansal tablolara alınmaz. Bu tür temettüler,
TMS 1 “Finansal Tabloların
Sunuluşu” standardı uyarınca dipnotlarda açıklanır.
İşletmenin sürekliliği
varsayımının geçerliliğini kaybetmesi
14. İşletme yönetimince bilanço tarihinden
sonra işletmenin tasfiye edilmesi veya ticari
faaliyetlerinin durdurulmasına karar verilmesi veya
bu şekilde hareket edilmesi dışında gerçekçi bir
alternatifin bulunmaması halinde;
finansal tabloların hazırlanmasında işletmenin
sürekliliği varsayımı dikkate alınmaz.
15. Bilanço tarihinden sonra işletmenin
finansal durumu ve
faaliyet sonuçlarında ortaya çıkan bozulmalar,
işletmenin sürekliliği varsayımının geçerliliğini
koruyup korumadığının yeniden gözden geçirilmesini
gerektirebilir. İşletmenin sürekliliği varsayımının
geçerliliğini yitirmesi halinde; işletmenin
sürekliliği varsayımı çerçevesinde
finansal tablolara alınan
tutarların düzeltilmesi yerine, muhasebe esaslarında
temel bir değişikliğe gidilmesini gerektirir.
16. (a)
Finansal tabloların hazırlanmasında işletmenin
sürekliliği kavramının dikkate alınmadığı veya
(b) işletme yönetiminin işletmenin
sürekliliğinden şüphe edilmesini gerektiren olay ve
koşullara ilişkin önemli belirsizliklerden haberdar
olduğu durumlarda; dipnotlarda, ‘’TMS 1
Finansal Tabloların
Sunuluşu” standardında öngörülen hususların
açıklanması gereklidir.. Dipnotlarda açıklanması
gereken söz konusu olay ve koşullar bilanço tarihinden
sonra da ortaya çıkabilir.
Açıklamalar
Bilançonun yayımı için onaylama
tarihine ilişkin açıklamalar
17. Bilançonun yayımı için onay tarihi ile
onayın kimin tarafından yapıldığına ilişkin bilgiler
kamuya açıklanır. İşletmenin ortakları veya başka
taraflar, finansal
tabloların yayımı sonrası
finansal tabloları değiştirme gücüne sahipse,
İşletme bu durumu açıklamalıdır.
18. Finansal
tablolar, bilanço tarihinden sonraki olayları
yansıtmadığından, finansal
tablo kullanıcılarının, bilançonun onay tarihini
bilmesi önemlidir.
Bilanço tarihindeki duruma ilişkin açıklamaların
güncellenmesi
19. Bilanço tarihi itibarıyla olan durum
hakkında bilanço tarihinden sonra yeni bilgiler elde
edilmesi durumunda; söz konusu durum yeni bilgiler
çerçevesinde güncellenir.
20. Bazı durumlarda, bilanço tarihinden
sonra elde edilen bilgiler;
finansal tablolara alınan tutarları etkilemese
bile, finansal tablolarda
yapılan açıklamaların güncellenmesini gerektirir.
Örnek; işletmenin bilanço tarihi itibariyle koşula
bağlı bir borcun bulunduğuna ilişkin bilanço
tarihinden sonra kanıt elde edilmesi durumunda; bu
koşula bağlı yükümlülük için, TMS 37 “Karşılıklar,
Koşullu Yükümlülükler ve Koşullu Varlıklar”
çerçevesinde karşılık ayrılması gerekip gerekmediği
değerlendirilir ve koşullu borçlara ilişkin
açıklamalar bu kanıt ışığında güncellenir.
Bilanço tarihinden sonraki
düzeltme gerektirmeyen olaylara ilişkin açıklamalar
21. Bilanço tarihinden sonraki düzeltme
gerektirmeyen olayların önemli olması durumunda,
bunların açıklanmaması finansal
tablo kullanıcılarının finansal
tabloları esas alarak aldıkları ekonomik kararları
etkileyebilir. Bu nedenle, bilanço tarihinden sonraki
düzeltme gerektirmeyen olayların önemli her bir
kategorisi için aşağıdaki bilgilerin dipnotlarda
açıklanması gereklidir.
(a) Olayın niteliği (esası) ve,
(b) Olayın tahmini
finansal etkisi veya böyle bir tahminin
yapılamadığına ilişkin açıklama.
22. Aşağıda yer alan hususlar, dipnotlarda
açıklanması gereken bilanço tarihinden sonraki
düzeltme gerektirmeyen olaylara örnek olarak
verilmiştir:
(a) Bilanço tarihinden sonra önemli bir
bağlı ortaklığın elden çıkarılması veya önemli bir
birleşme gerçekleştirilmesi (TFRS 3- “İşletme
Birleşmeleri”, işletme birleşmelerinde ve elden
çıkarmalarda bazı açıklamaların yapılmasını
öngörmektedir.),
(b) Bir faaliyetin durdurulmasına ilişkin
bir planın duyurulması, durdurulan faaliyetler ile
ilgili olarak varlıkların elden çıkarılması veya
borçların tasfiyesi ile bunlara ilişkin işletmeyi
bağlayıcı anlaşmalar yapılması (bkz
TFRS 5 “Satılmak Üzere Elde Tutulan Duran Varlıklar”),
(c) Önemli varlık alımı ve elden
çıkarılması, önemli varlıkların devletçe
kamulaştırılması veya istimlak edilmesi,
(d)
Bilanço tarihinden sonra önemli bir faaliyet
biriminin yangın sonucu tahrip olması,
(e)
Önemli bir yeniden yapılandırma planının
duyurulması veya bu planın uygulanmaya başlanması (bkz
TMS 37),
(f) Bilanço tarihinden sonra önemli tutarda
hisse senedi işlemleri yapılması (TMS 33 “Hisse Başına
Kazanç” TMS 33 uyarınca düzeltme gerektiren
aktifleştirme veya bedelsiz hisse arzı, hisse
bölünmesi veya ters hisse bölünmeleri gibi işlemler
haricindeki bu gibi işlemlerin açıklanmasını
gerektirmektedir),
(g) Varlık fiyatlarında veya döviz
kurlarında bilanço tarihinden sonra olağan dışı
büyüklükte değişikliklerin olması,
(h) İşletmenin cari ve ertelenmiş vergi
alacakları ile borçları üzerinde önemli etkisi olan
yeni vergi düzenlemelerinin yapılması veya vergi
oranlarının değişmesi ya
da bu şekilde bir vergi kanunu çıkarılacağının
duyurulması (bkz TMS 12
“Gelir Vergileri”),
(i) Önemli bir garantinin verilmesi gibi,
önemli taahhütlere veya önemli koşullu borçlara
girilmesi,
(j) Tamamen bilanço tarihinden sonra
gerçekleşen olaylardan kaynaklanan önemli bir davanın
başlaması.
Yürürlük tarihi
23. Bu standart, 31/12/2005 tarihinden sonra
başlayan hesap dönemlerinde uygulanmak üzere yürürlüğe
girer.
|
