İsteğe bağlı sigorta için gün şartı var mıdır ?

Annemin 1998/Mart ayı başlangıçlı SSK’sı var. Toplam prim gün sayısı 1932’dir. 1960 doğumlu olup halen çalışmaya devam ediyor. İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için hâlâ bir yerde çalışıyor olması gerekiyor mu? Ne zaman emekli olabilir? Geri kalan süreyi çalışmadan dışarıdan ödeyebilir mi?
Verdiğiniz bilgilere göre anneniz 54 yaşını ikmal edeceği tarihte en az 5975 prim gün sayısı ile emekli olabilirdi. Ancak gerek sigortalılık süresi ve gerekse prim gün sayısı yönünden 54 yaşında emekli olabilmesi imkânsız. Bunun için en az 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödemesiyle 58 yaşını tamamlayacağı tarihte emekli olabilir.
Sorunuz ile ilgili ikinci önemli konu isteğe bağlı sigortaya girebilmesi için prim gün sayısına gerek yok. Hiç prim ödemesi olmayan kişiler de isteğe bağlı sigortaya girebilirler. Eskiden çalışmış veya çalışmamış olmak önemli değil.
Üçüncü olarak annenizin emekliliği için 3600 gün tamamlanmadan son 3.5 yıl konusunu atlamayınız. Yani emeklilik için gerekli olan 3600 günü tamamlamadan önceki 3.5 yıl içinde isteğe bağlı olarak değil de çalışarak prim ödenmesi gerekiyor. Köşemizi takip edebiliyorsanız bu konuda isteğe bağlı sigortalıları sürekli olarak uyarıyoruz. Zira isteğe bağlı sigortalılar artık eski anlamda Bağ-Kur statüsüne geçtiler. Bu tarihten sonra sürekli isteğe bağlı ödemeye devam ederseniz emeklilik planlarınız tamamen değişecektir.

Hükümlü, sigortalı olabilir mi?
Cezaevlerinde hükümlü olan bazı okuyucularımız cezaları infaz edilirken sigortalı olup olamayacakları yönünde sağlıklı bilgi almak istemektedirler. Bize ulaşan bazı hükümlü vatandaşlarımız kendi durumlarına açıklık getirilmesini talep etmişler.
Cezaevlerinde hükümlü olan kişilerin bir kısmı yarı kapalı cezaevlerinde bulunuyorlar. Bu tür ceza ve tutukevlerinin atölyelerinde çalışanlar 2003 yılından Ekim 2008 tarihine kadar kısa vadeli sigorta kolları dediğimiz iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası kollarını tabiydiler. Yani atölyelerde çalışmaları karşılığında kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri sağlık güvencesi kapsamına alınmışlardı.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ceza infaz kurumlarının atölyelerinde çalışanları iş kazası, meslek hastalığı ve analık sigortası kapsamına aldı. Ancak, hükümlüler genel sağlık sigortası kapsamı dışında kaldı.
Genel Sağlık Sigortası Kapsamı dışında kalmalarının çok önemli bir sonucu var. 2003 yılında hastalık sigortası kapsamına alındıklarında bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri de sağlık güvencesine kavuşmuşlardı. Yani cezaevindeki bir hükümlünün dışarıda kalan eş ve çocukları sağlık hizmetlerinden faydalanabilmekteydiler. 5510 sayılı Kanun ile bu uygulamaya son verildi. Doğrusu hükümlü olup ceza infaz kurumlarında çalışanların aile fertlerinin sağlık kapsamı dışına çıkarılması yanlış bir uygulama olmuştur.
Bu tür atölyelerde çalışan kişiler iş kazası meslek hastalığı güvencesi kapsamında olmakla birlikte bunlar adına emeklilik için gerekli olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta koluna prim ödenmez. Bilindiği üzere 3 Ağustos 2003 tarihine kadar sağlık güvencesi kapsamına da alınmamışlardı.
Hemen belirtelim ki, tutuklu ver hükümlüler genel sağlık sigortası kapsamı dışında kaldıkları için bu kişilerin sağlık harcamaları ve tedavileri Adalet Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır. Ancak, bu kişilerin bakmakla yükümlü oldukları eş, çocuk, anne ve babaları ise yukarıda belirttiğimiz gibi sağlık kapsamı dışında kalmaktadırlar.
Ceza ve tutukevlerinin atölyelerinde çalışan hükümlü kişilerin kısa vadeli sigorta kollarını primleri ceza ve tutukevi idarelerince ödenmekle birlikte emeklilik yönünden sosyal güvenlik kapsamı dışında kalmaktadırlar. Bu kişiler talep ederlerse isteğe bağlı olarak prim ödeyebilirler. Bu şekilde emeklilik yönünden de kayıpları olmayacaktır.
Hükümlü olup cezası infaz edilen kişilerden ceza ve tutukevlerinin atölyelerinde çalışmayanlar istemeleri halinde Sosyal Güvenli kurumuna başvurarak isteğe bağlı prim ödeyebilirler. Kanunda buna mani herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
Ceza infaz kurumlarında isteğe bağlı sigortaya giren hükümlülerin prim oranı yüzde 32 olacaktır. Bu kişiler cezalarını çekerken isteğe bağlı sigortaya girip düzenli prim ödeyebilirlerse bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri de sağlık güvencesi kapsamına girerler.
ŞERİF AKCAN/Türkiye/24.01.2010