|
Vergi artışlarından
kim sorumlu?
Her yılsonu yaklaştıkça gazeteler
yazmaya başlar “vergiler bu yıl yüzde şu kadar
zamlanıyor” diye.
Nitekim bu yılda oldu, birçok vergi yaklaşık yüzde 7,7
oranında arttı.
Bu artışlar haklı olarak vatandaşın homurdanmasına yol
açar ve eleştiri okları bunun sorumlusu olarak görülen
Maliye Bakanlığı’na çevrilir.
Halbuki bu kendiliğinden gerçekleşen bir süreçtir bu,
diğer bir deyişler vergiler otomatik olarak artar.
*****
Biraz açalım konuyu.
Eskiden vergi uygulamasında “yeniden değerleme” diye bir
müessese vardı.
Yüksek enflasyonun etkisinin giderilmesi amacıyla
işletmelerin demirbaşları, makine ve teçhizatları,
binaları yeniden değerleme oranında artırılır böylece
daha fazla amortisman gideri hesaplanması sağlanarak,
mükelleflere vergi avantajı sağlanmış olurdu.
Ayrıca bu uygulama ile işletmelerin aktif yapıları
güçlenir, değerleme ile oluşan fonların sermayeye
eklenmesi mümkün olduğundan öz kaynaklarda da bir artışa
yol açardı.
Yeniden değerleme oranı da enflasyon dikkate alınarak
hesaplanıyordu. İçinde bulunulan yılın Ekim ayı dahil
bir önceki yılın aynı dönemine göre Devlet İstatistik
Enstitüsünün Toptan Eşya Fiyatları Genel İndeksinde
meydana gelen ortalama fiyat artış oranı yeniden
değerleme oranı olarak kullanıyordu.
2003 yılında uygulanmak üzere yürürlüğe sokulan
enflasyon muhasebesi ile yeniden değerleme uygulamasına
son verildi. Çünkü artık aktiflerdeki bu düzeltmeler
enflasyon muhasebesi yoluyla yapılacaktı. (2004 yılından
sonra gerekli şartlar oluşmadığı, diğer bir ifade ile
enflasyon oranı belli bir düzeye ulaşmadığı için bir
daha enflasyon muhasebesi de uygulanmadı)
Yeniden değerleme uygulaması kaldırıldı ama yeniden
değerleme tanımının Vergi usul Kanunu içerisindeki
tanımı korundu.
Aynı dönemde yapılan değişikliklerle birçok verginin her
yıl yayınlanacak olan bu yeniden değerleme oranında
otomatik olarak artırılmasının yolu da açıldı.
Yani her yıl vergilerin artışından bu yeniden değerleme
oranı sorumlu.
Motorlu taşıtlar vergisi, damga vergisi, harçlar, çevre
temizlik vergisi işte bu yeniden değerleme oranına bağlı
olarak otomatik artıyor.
Sadece vergilerde değil, vergi uygulamasındaki birçok
had ve tutar da yeniden değerleme oranına bağlı olarak
artıyor. Vergi usul kanunundaki cezalar, birçok vergi
kanunundaki istisna tutarları, vergi tarifelerindeki
dilimler buna örnek olarak gösterilebilir.
Her yıl olduğu gibi bu yılda öyle oldu ve vergiler, had
ve tutarlar 2010 yılı için açıklanmış olan yüzde 7,7
civarında arttı. İşte konunun özü bu.
Atilla DÖLARSLAN / Gözlem |
