|
Anne-babaya ölüm
aylığı bağlanması
SORU: Ağabeyim 1996 yılında vefat
etti. Eşine ve çocuklarına aylık bağlandı. 2 yıl önce
kızı evlendi. Bu sene eşi yani yengem de evlendi. 18
yaşında bir oğlu var, Ağabeyimin aylığı acaba 69 yaşında
olan annemize bağlanabilir mi?- M.T.
Hak sahiplerinin ölüm aylığına hak kazanabilmesinin
şartları ölüm tarihi ve hak sahipleri yönünden
farklılıklar göstermektedir. 5510 sayılı Kanunun 3.
maddesine göre, sigortalının veya sürekli iş göremezlik
geliri ile malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık
aylığı almakta olanların ölümü halinde, gelir veya aylık
bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan
eş, çocuk, ana ve babası hak sahibi olarak
nitelendirilmiştir.
Ölüm sigortasından eş ve çocuklar ile belirli koşullar
dahilinde sigortalının ana-babasına aylık bağlanır. Ölen
sigortalının; Sosyal Güvenlik Kanunu kapsamında
çalışmayan (sigortalı), çalışmalarından dolayı gelir
veya aylık almayan anne-babasına, aşağıda belirtilen
şartları sağlamışsa ölüm aylığı bağlanır.
Sigortalının Anne ve Babasına İlişkin Şartlar
01.10.2008 tarihinden sonra ölen sigortalının
anne/babasına ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
-Her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirin
asgari ücretin net tutarından az olması,
-Gelir veya aylık bağlanmamış olması (diğer çocuklardan
kazanılan gelir ve aylıklar hariç),
-Hak sahibi eş yada çocuklardan artan hisse bulunması,
gerekmektedir (65 yaşın üstünde olan anne-babaya diğer
şartları sağlamak koşuluyla artan hisse şartı
aranmaksızın aylık bağlanır).
06.08.2003 ila 30.09.2008 tarihleri arasında ölen
sigortalının anne-babasına, artan hisse bulunması
halinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na tabi çalışmadığı
(sigortalı) veya 2022 sayılı Kanuna göre bağlanan aylık
hariç olmak üzere buralardan her ne ad altında olursa
olsun gelir veya aylık almadığı sürece aylık bağlanır.
Artan hisse bulunmaması halinde ise anne-babanın 65
yaşından büyük olup olmadığına bakılır. Anne-baba 65
yaşından büyük ise her türlü kazanç ve irattan elde
etmiş olduğu gelirin asgari ücretin net tutarından az
olması halinde aylık bağlanır. Artan hisse yoksa 65
yaşın altındaki anne-babaya aylık bağlanmaz.
Sigortalının anne ve babasına ölüm aylığı bağlanmasında
artan hissenin bulunması koşulu sigortalının ölüm tarihi
ile sınırlı değildir. Sigortalının ölüm tarihinde artan
bir hisse bulunmamakla birlikte daha sonra durum
değişikliği (örneğin dul eşin evlenmesi) nedeniyle artan
hissenin ortaya çıkması halinde anne-babaya aylık
bağlanır. 65 yaşın üstünde olan anne-baba için diğer
şartları taşıması halinde artan hisse şartı aranmaz.
06.08.2003 tarihinden önce ölen sigortalının
anne-babasına aylık bağlanabilmesi için geçimin
sigortalı tarafından sağlanması koşulu aranır.
Anne-babanın geçiminin sigortalı tarafından
sağlandığının anlaşılması halinde, eş ve çocuklara
bağlanan aylıktan artan hisse bulunması halinde aylık
bağlanır. Geçimi, sağlığında sigortalı tarafından
sağlanmayan anne-babanın geliri, her türlü kazanç ve
irattan elde etmiş olduğu gelirin asgari ücretin net
tutarından az ise kanaatimizce, yeni yürürlüğe giren
yasa hükümleri doğrultusunda artan hisse bulunması
koşuluyla aylık bağlanır. Anne-babanın 65 yaşından büyük
olması halinde artan hisse bulunmasa bile her türlü
kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirin asgari
ücretin net tutarından az olması ve diğer çocuklardan
kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir veya
aylık bağlanmamış olması koşulunun gerçekleşmesi halinde
aylık bağlanmalıdır. Yargıtay, son dönemlerde verdiği
kararlarda, geçimin sağlığında sigortalı tarafından
yapılması koşulunu dikkate almamakta, anne-babaya aylık
bağlanması gerektiğine hükmetmektedir.
Yunus Emre IŞIK |
