|
Serbest Meslek
Kazançlarında Tahsilat
Olmasa da KDV Doğar
Genel geçerli hukuk kuralına
göre özel kanun hükmü her zaman genel kanun hükmünün
önüne geçer. Bu açıdan, genel bir kanun olan 213 Sayılı
Vergi Usul Kanununda tanımlanan verginin doğumu, her
vergi kanununun vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya
hukuki durumun tekemmülü ile gerçekleşecektir.
Serbest meslek faaliyetlerinin KDV karşısındaki durumunu
bu perspektifte değerlendirmek gereklidir.
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 67’nci Maddesine göre
serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest
meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve
ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil
edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyle yapılan
giderler indirildikten sonra kalan farktır. (Kazancın
Elde Edilmesinde Tahsil Esası)
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 10/a Maddesine
göre vergiyi doğuran olay hizmet ifası hallinde hizmetin
yapılması anında meydana gelmektedir.
213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 236’ncı Maddesi; serbest
meslek erbabının, mesleki faaliyetlerine ilişkin her
türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu
tanzim edeceğini ve bir nüshasını müşteriye vereceğini,
müşterinin de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetinde
olduğunu hükme bağlamıştır. Kanunun 227’nci Maddesi,
kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet
ve muamelelere ait olan kayıtların tevsikinin
mecburiyetini ortaya koymaktadır. Kanunun 210’ncu
Maddesi ise; serbest meslek erbabının bir (Kazanç
defteri) tutacağına ve defterin hasılat tarafına ücretin
alındığı tarih ve miktarı ile kimden alındığının
yazılacağına hükmetmiştir.
Bu durumda; serbest meslek kazançları için tahsil esası
kanun koyucu tarafından ortaya konulmuş, hizmetlerde ise
KDV’nin doğumu hizmetin yapılmasına bağlanmıştır. VUK’un
ortaya koyduğu serbest meslek makbuzu ise usul hükmü
olarak, kayıtların tevsikinde kullanılacak, yani serbest
meslek kazanç defterine kaydı gereken tahsilatları
gösteren makbuzlar olarak öngörülmüştür.
Varmak istediğimiz nokta şudur; serbest meslek makbuzu
adında da yer aldığı üzere bir makbuzdur. Ancak bu
makbuzun düzenlenme kaideleri katma değer vergisinin
tahakkuku ile ilgisizdir. Yine Gelir Vergisi Kanununun
serbest meslek kazançları için öngördüğü tahsil esası
sadece gelir kanununu bağlamakta, katma değer vergisinin
tahakkuku tahsil esasının dışında bulunmaktadır.
Tamamen kendine özgü hükümleri ve usulü bulunan Katma
Değer Vergisi Kanununa göre serbest meslek faaliyeti bir
hizmettir ve hizmetin ifası durumunda vergi doğmuş
bulunmaktadır. Bunun için hizmetin karşılığı paranın
tahsil edilmesinin ve makbuz düzenlenmesinin KDV
açısından hiçbir önemi bulunmamaktadır.
Bu durumda, hizmet ifasından çok sonra tahsilat yapılmış
olsa bile katma değer vergisi hizmetin ifa edildiği KDV
vergilendirme dönemde hesaplanarak beyan edilmeli ve
tahakkuk işlemi gerçekleştirilmelidir. Zira, 3065 Sayılı
KDV Kanunu dikkatli incelendiğinde, vergisinin tahakkuku
herhangi bir belgeye değil malın teslimi veya hizmetin
ifasına bağlanmıştır.
Mükelleflerce ödenen KDV’nin indirim konusu
yapılabilmesinin belgeye ve yasal defterlere kaydedilme
şartına bağlanılmış olmasının konu ile karıştırılmaması
gereklidir.
Gelir Vergisi Kanunu 1960 Yılında, Vergi Usul Kanununu
ise 1961 Yılında yürürlüğe girmiştir. Bu açıdan tahsil
esası her iki kanunda tutarlıdır. Ancak, Katma Değer
Vergisi Kanunu 1984 Yılında yürürlüğe girmiş bir
Kanundur ve diğerlerinden tamamen farklı bir mantığa
sahiptir. Konunun karmaşıklığı kanunların koyuldukları
dönemlerdeki vergi mantığındaki farklılıktan
kaynaklanmaktadır.
Anlaşılmada zorluk yaşansa da kanun hükümleri çok
açıktır. Serbest meslek mensupları hizmeti ifa
ettiklerinde tahsilat yapmamış olsalar dahi hizmetin
karşılığı olan bedeli KDV beyanlarında dikkate almak
durumundadırlar.
www.muhasebenet.net
Çözüm ise oldukça basittir: Serbest meslek kazançlarının
elde edilme esasının tahakkuk esasına bağlanarak serbest
meslek erbabının artık fatura veya fatura yerine geçen
belge düzenlemesi sağlanmalı, serbest meslek kazanç
defteri ise buna göre yeniden düzenlenmelidir.
Osman F. ÇANAKKALE
Vergi Denetmeni
16.12.2008
www.muhsebenet.net
Diğer makaleleri
-Sahte
belgeyi Ba formunda bildirmemenin ağır sonucu
(03.12.2008)
-Serbest
Meslek Makbuzu Yerine Geçen Pos Cihazı Fişine İlişkin
Ceza Uygulaması
(24.11.2008)
|
