|
Neden vergi incelemesine alınırsınız?
Vergi incelemeleri mükellefler
için adeta bir korkulu rüya. Hiçbir mükellef doğal
olarak vergi incelemesine tabi tutulmak istemez. Zira
vergi incelemesi sırasında mükelleflerin bir veya birkaç
yılına ilişkin defter ve belgeleri Maliye Bakanlığı'nın
uzman vergi denetim kadrosu tarafından didik didik
ediliyor. İncelemelerin tamamına yakınında da
mükelleflere ek vergi tarhı ve vergi cezası çıkıyor.
Tabi bu süreçte mükellefler sıranın kendilerine ne zaman
geleceğini merak ediyorlar. Ülkemizde vergi inceleme
oranının %2'lerde olduğu tahmin ediliyor. Yani kabaca
her yüz mükelleften sadece ikisi inceleniyor
diyebiliriz. Fakat son yıllarda inceleme oranının
arttığını görüyoruz. Özellikle basına da yansıyan
inceleme sonuçlarına baktığımızda vergi incelemesi
geçiren mükelleflerin çok ciddi maddi yüklerle
karşılaşabildiğini rahatlıkla söyleyebiliriz.
Ben de acaba vergi incelemesi geçirecek miyim diye
düşünenler için bir gerçek veya tüzel kişinin hangi
sebeplerden ötürü vergi incelemesine alınabileceğini
hatırlatmak istedik.
1- İhbar: Öncelikle bir mükellef hakkında ciddi ve somut
belgelere dayalı bir ihbar varsa bu ihbarın konusuyla
sınırlı olarak bir vergi incelemesi yapılabilir.
2- Sahte belge düzenleme veya kullanma: Sahte belge,
yani halk diliyle naylon fatura, düzenleyen veya
kullananlar Gelir İdaresi'nin kullanmış olduğu
teknolojik altyapısı sayesinde elektronik ortamda
rahatlıkla tespit edilebiliyor. Örneğin sahte belge
düzenleyen bir mükelleften mal veya hizmet satın
alırsanız bu sahte alış teknolojik imkanlarla tespit
ediliyor ve incelemeye alınıyorsunuz.
3- Düşük kar oranları: Mali tablolarınızda, faaliyette
bulunduğunuz sektördeki diğer mükelleflere göre bariz
derecede daha düşük oranda bir karlılık oranı
gözüküyorsa vergi incelemesi geçirebilirsiniz. Düşük kar
oranı haklı sebeplere dayanıyorsa korkacak bir şey yok
demektir.
4- Karşıt inceleme: Mal veya hizmet alışverişinde
bulunduğunuz mükelleflerin vergi incelemesi geçirmesi
durumunda vergi inceleme elemanı gerek görürse sizin
kayıtlarınızı diğer mükellefin kayıtları ile karşılıklı
mutabakat çerçevesinde denetleyebilir.
5- Yüksek rakamlı indirim ve istisnalar: Beyannameniz
üzerinde ticari bilanço karından düştüğünüz istisna veya
bağış gibi indirimler çok yüksek rakamlarda ise bu
rakamın doğruluğu açısından inceleme yapılabilir.
6- Diğer kurumlardan gelen bilgiler ışığında inceleme:
Gelir İdaresi hem kamu kurum ve kuruluşları ile hem de
başta bankalar olmak üzere özel sektör kuruluşları ile
oldukça önemli bilgi paylaşımı yapmakta. Bu kapsamda,
gelen verilerin değerlendirilmesi neticesinde banka
hesap hareketleriniz riskli görülebilir. Ya da örneğin
tapu kayıtlarından yapmış olduğunuz gayrimenkul alım
satım işlemleri tespit edilebilir ve bu işlemler
sebebiyle incelemeye alınabilirsiniz.
7- Sektör incelemeleri: Faaliyette bulunduğunuz sektörde
vergi kaybı yaratan bir husus tespit edildiğinde tüm
sektör firmaları bu hususla sınırlı olarak
incelenebilir.
Şüphesiz vergi incelemesine alınma sebepleri bu
saydıklarımızla sınırlı değil. Bilanço veya gelir
tablosundaki bir kalemin dikkat çekmesi veya tamamen
tesadüfi olarak da incelemeye alınabilirsiniz. Korkulu
rüya görmek istemeyen mükelleflerin yukarıda saydığımız
sebepleri dikkate almaları ve işlemlerini
gerçekleştirirken bunları gözönünde bulundurmalarını
öneririz.
İsmail KÖKBULUT
Bugün/25.05.2009 |
