|
Vergi affı, Unakıtan
gibi yeni Bakan
Şimşek'e de yarar
Mahalli seçimlerden sonra kabinede yapılan revizyon,
uzun zamandır beklenen bir değişikliğin vuku bulmasını
sağladı. Bu beklenti Maliye Bakanı'nın değişmesi
yönündeydi. Kemal Unakıtan, bana göre gelmiş geçmiş en
başarılı ve en renkli Maliye Bakanı. Etkilerini
şimdilerde daha yoğun hissettiğimiz krizin ayak
seslerini çok daha önce duyup bir dizi tedbir paketi
hazırladığını biliyorum.
Ancak bu paketlerin bir kısmı yürürlüğe girdi. Bazıları,
özellikle erken tarihli olanlar krizin etkileri
görülmediği için sümenaltı edildi. Bütün bunlara
ilaveten özellikle IMF talepleri ve bakanlık
personelinin reform beklentilerini hep erteledi.
Maliye Bakanlığı'na getirilen Mehmet Şimşek, bakanlık
bünyesinde yetişmeden, dışarıdan atanan ender
bakanlardan birisi. Daha önce IMF ilişkilerini
yürütmekle görevlendirilmişti. İş dünyası tarafından
tanınması da onun için bir artı. Şimdilik önemli bir
icraat yapmadı. Anladığım kadarıyla bakanlığı tanımaya
çalışıyor. Vergi gibi oldukça teknik bir konuda
düzenleme yapan, bütçe, muhasebat, millî emlak, gelir
politikaları vb. birçok özellikli konuyu yönlendiren
Maliye Bakanlığı, idaresi oldukça zor bir bakanlık.
Geçen hafta Bakan'ın Gelir İdaresi Başkanlığı'nda aldığı
bilgi sunma toplantısında toplam vergi gelirlerinin
neredeyse yüzde 70'inin KDV, ÖTV gibi dolaylı
vergilerden oluşmasına şaşırdığını ve 'Sigara, alkol,
akaryakıt olmasa vergi toplayamayacak mıyız?' diye
sorduğunu okuduk. Bakan, geriye kalan verginin bu idare
olmadan da toplanabileceğini ifade etmiş.
Bakan önümüzdeki dönemde kira gelirlerinin daha yakın
takibe alınacağını, denetimin yoğunlaşacağını, kayıt
dışıyla mücadele edileceğini ve vergi affının gündemde
olmadığını ifade etti. Kira gelirlerinin bütçeye çok
önemli bir katkısı yok. Zaten son dönemlerde kira
gelirleri beyanlarının sıkı takip sebebiyle ciddi manada
arttığı görülüyor. Bu aşamadan sonra kira gelirleriyle
ilgili yapılacak çalışmalar az gelir, çok sıkıntı
doğuracaktır. Üstelik şu an geçerli olan istisnanın, tek
geliri kira olan kişilerin vergi yükünü hafiflettiğini
unutmamak lazım. Bu yüzden mevcut istisna tutarının
aşağıya çekilmemesi gerektiğini düşünüyorum. Kayıt
dışını azaltmak için yapılacak yoğun denetimlerin, yavaş
yavaş canlanmaya başlayan piyasayı ürkütmemesi
gerekiyor. Kayıtlı olup da vergilendirilmeyen gelirlerin
denetimine ağırlık verilmeli. Örneğin kredi kartlarıyla
yapılan alışverişlerin beyanı kontrol edilmeli.
Vergi affı çıkarmak ayıp değil. 2003'ten önceki
dönemlerde neredeyse iki yılda bir af çıkmış. 2003'te
çıkan af IMF dâhil herkesi şaşırtarak o zamanın
parasıyla 4,5 milyarlık paranın devlet kasasına
girmesini sağlamıştı. Aradan 6 yıl geçti. Şu anda
dünyada bizi de etkileyen bir kriz yaşanıyor. Yaklaşık
iki üç yıldır kamuoyunda ciddi bir vergi affı beklentisi
var. İşlerin ters gitmesi, kriz, incelemeler gibi birçok
sebeple mükelleflerin ciddi bir kısmı ağır vergi
borçları altında kalmış durumda. İşlerin yavaş yavaş
açıldığı ve piyasaların canlanmaya başladığı bu dönemde
mükellefler Maliye'den gelecek haciz korkusuyla yatıp
kalkıyor. Geçen gün oldukça büyük iş hacmi olan ve
piyasada tanınan bir firmanın üst düzey yöneticisiyle
görüşüyordum. Biriken vergi borçlarının faiz ve
cezalarla neredeyse 10 milyon lira olduğunu söyledi.
Bana gönderilen birçok postada okurlarım; ceza ve
faizlerin silinmesi veya makul bir seviyeye indirilmesi
halinde vergi asıllarını ödeyeceklerini ifade ediyorlar.
Vergisini zamanında ödeyenin affa tepki göstermesi
yanlış
Siyasetçiler, tepkilerden korktuğu için vergi affına
sıcak bakmıyor, ama faiz ve cezalarla oluşan yüklü
meblağı tahsil edemeyeceklerini görerek en azından vergi
aslını almayı kabul etmeliler.
Vergisini zamanında ödeyen mükelleflerin tepki
göstermemesi gerekiyor. Çünkü zaten borcu olanlar vergi
aslını ödemiş olacak. Üstelik bu tahsilât yapılamazsa
oluşacak bütçe açığı yine vergisini zamanında ödeyen
mükelleflerden alınacak ilave vergilerle telafi edilmeye
çalışılacak.
İki üç yıldır 'vergi affı çıkarmayacağız' diyen hükümet
arada yürürlüğe koyduğu af benzeri (taksitlendirme,
varlık barışı vs.) uygulamaları tam istendiği gibi
çıkarmadığı için başarıyı yakalayamadı. Acilen dört başı
mamur bir vergi affının çıkarılması gerekiyor.
Vergi dairelerini, mahkemeleri ve vergi inceleme
elemanlarını iş yapamaz hale getiren iş yükünün
hafiflemesi vergi affıyla mümkün olabilir.
Ahmet Yavuz
Zaman/25.05.2009 |
