|
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME FAALİYETLERİNİN
DESTEKLENMESİ HAKKINDA KANUN
Kanun
No. 5746
Amaç ve
kapsam
MADDE
1 –
(1) Bu Kanunun amacı; Ar-Ge
ve yenilik yoluyla ülke ekonomisinin
uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya
kavuşturulması için teknolojik bilgi
üretilmesini, üründe ve üretim süreçlerinde
yenilik yapılmasını, ürün kalitesi ve
standardının yükseltilmesini, verimliliğin
artırılmasını, üretim maliyetlerinin
düşürülmesini, teknolojik bilginin
ticarileştirilmesini, rekabet öncesi
işbirliklerinin geliştirilmesini, teknoloji
yoğun üretim, girişimcilik ve bu alanlara
yönelik yatırımlar ile Ar-Ge’ye
ve yeniliğe yönelik doğrudan yabancı sermaye
yatırımlarının ülkeye girişinin
hızlandırılmasını, Ar-Ge
personeli ve nitelikli işgücü istihdamının
artırılmasını desteklemek ve teşvik etmektir.
(2)
Bu Kanun; Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi
Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
tarafından 12/4/1990
tarihli ve 3624 sayılı Kanuna göre oluşturulan
teknoloji merkezleri (teknoloji merkezi
işletmeleri) ile Türkiye’deki Ar-Ge
merkezleri, Ar-Ge
projeleri ve rekabet öncesi işbirliği projeleri
ve teknogirişim
sermayesine ilişkin destek ve teşvikleri kapsar.
Tanımlar
MADDE 2 –
(1) Bu Kanunun
uygulamasında;
a) Araştırma ve geliştirme
faaliyeti (Ar-Ge):
Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve
toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının
artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve
uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için
sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı
çalışmaları, çevre uyumlu ürün tasarımı veya
yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve
teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve
teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları
özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik
taşıyan faaliyetleri,
b)
Yenilik: Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlara cevap
verebilen, mevcut pazarlara başarıyla
sunulabilecek ya da yeni pazarlar yaratabilecek;
yeni bir ürün, hizmet, uygulama, yöntem veya iş
modeli fikri ile oluşturulan süreçleri ve
süreçlerin neticelerini,
c)
Ar-Ge merkezi: Dar
mükellef kurumların Türkiye’deki işyerleri
dahil, kanuni veya iş
merkezi Türkiye’de bulunan sermaye
şirketlerinin; organizasyon yapısı içinde ayrı
bir birim şeklinde örgütlenmiş, münhasıran
yurtiçinde araştırma ve geliştirme
faaliyetlerinde bulunan ve en az elli tam zaman
eşdeğer Ar-Ge
personeli istihdam eden, yeterli Ar-Ge
birikimi ve yeteneği olan birimleri,
ç) Ar-Ge
projesi: Amacı, kapsamı, genel ve teknik tanımı,
süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum,
kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak
aynî ve/veya nakdî destek tutarları, sonuçta
doğacak fikri mülkiyet haklarının paylaşım
esasları tespit edilmiş ve Ar-Ge
faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek
mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde
hazırlanan projeyi,
d) Rekabet öncesi işbirliği
projeleri: Birden fazla kuruluşun; ölçek
ekonomisinden yararlanmak suretiyle yeni süreç,
sistem ve uygulamalar tasarlayarak verimliliği
artırmak ve mevcut duruma göre daha yüksek katma
değer sağlamak üzere, rekabet öncesinde ortak
parça veya sistem geliştirmek ya da platform
kurabilmek amacıyla yürütecekleri, Ar-Ge
faaliyetlerine yönelik olarak yapılan ve
fizibiliteye dayanan işbirliği anlaşması
kapsamında, bilimsel ve teknolojik niteliği olan
projeleri,
e)
Teknogirişim sermayesi: Örgün öğrenim
veren üniversitelerin herhangi bir lisans
programından bir yıl içinde mezun olabilecek
durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora
öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya
doktora derecelerinden birini ön başvuru
tarihinden en çok beş yıl önce almış kişilerin,
teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini,
desteği veren merkezi yönetim kapsamındaki kamu
idareleri tarafından desteklenmesi uygun bulunan
bir iş planı çerçevesinde, katma değer ve
nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek
teşebbüslere dönüştürebilmelerini teşvik etmek
için yapılan sermaye desteğini,
f)
Ar-Ge personeli: Ar-Ge
faaliyetlerinde doğrudan görevli araştırmacı ve
teknisyenleri;
1)
Araştırmacı: Ar-Ge
faaliyetleri ile yenilik tanımı kapsamındaki
projelerde, yeni bilgi, ürün, süreç, yöntem ve
sistemlerin tasarım veya oluşturulması ve ilgili
projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alan en
az lisans mezunu uzmanları,
2)
Teknisyen: Mühendislik, fen ve sağlık bilimleri
alanlarında yüksek öğrenim görmüş ya da meslek
lisesi veya meslek yüksek okullarının teknik fen
ve sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgi ve
deneyim sahibi kişileri,
g)
Destek personeli: Ar-Ge
faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle
doğrudan ilişkili yönetici, teknik eleman,
laborant, sekreter, işçi ve benzeri personeli,
ğ)
TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik
Araştırma Kurumunu,
ifade eder.
İndirim,
istisna, destek ve teşvik unsurları
MADDE 3 –
(1) Ar-Ge
indirimi: Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge
merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile
kanunla kurulan vakıflar tarafından veya
uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge
ve yenilik projelerinde, rekabet öncesi
işbirliği projelerinde ve
teknogirişim sermaye desteklerinden
yararlananlarca gerçekleştirilen Ar-Ge
ve yenilik harcamalarının
tamamı ile 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge
personeli istihdam eden Ar-Ge
merkezlerinde ayrıca o yıl yapılan Ar-Ge
ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre
artışının yarısı, 13/6/2006
tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi
Kanununun 10 uncu maddesine göre kurum
kazancının ve 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı
Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca
ticari kazancın tespitinde indirim konusu
yapılır. Ayrıca bu harcamalar, 4/1/1961 tarihli
ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre
aktifleştirilmek suretiyle
amortisman yoluyla itfa edilir, bir
iktisadi kıymet oluşmaması halinde ise doğrudan
gider yazılır. Kazancın yetersiz olması
nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu
yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine
devredilir. Devredilen tutarlar, takip eden
yıllarda 213 sayılı Kanuna göre her yıl
belirlenen yeniden değerleme oranında
artırılarak dikkate alınır.
(2) Gelir vergisi stopajı
teşviki: Kamu personeli hariç olmak üzere
teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge
merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile
kanunla kurulan vakıflar tarafından veya
uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK
tarafından yürütülen Ar-Ge
ve yenilik projelerinde,
teknogirişim sermaye desteklerinden
yararlanan işletmelerde ve rekabet öncesi
işbirliği projelerinde çalışan Ar-Ge
ve destek personelinin; bu çalışmaları
karşılığında elde ettikleri ücretlerinin
doktoralı olanlar için yüzde doksanı, diğerleri
için yüzde sekseni gelir vergisinden
müstesnadır.
(3)
Sigorta primi desteği: Kamu personeli hariç
olmak üzere teknoloji merkezi işletmelerinde,
Ar-Ge merkezlerinde,
kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan
vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca
desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen
Ar-Ge ve yenilik
projeleri ile rekabet öncesi işbirliği
projelerinde ve
teknogirişim sermaye desteklerinden
yararlanan işletmelerde çalışan Ar-Ge
ve destek personeli ile
26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici
2 nci maddesi
uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna olan
personelin; bu çalışmaları karşılığında elde
ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta
primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan
için beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine
konulacak ödenekten karşılanır.
(4)
Damga vergisi istisnası: Bu Kanun kapsamındaki
her türlü Ar-Ge ve
yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak
düzenlenen kağıtlardan
damga vergisi alınmaz.
(5)
Teknogirişim
sermayesi desteği: Merkezi yönetim kapsamındaki
kamu idareleri tarafından bu Kanunun 2
nci maddesinin
birinci fıkrasının (e) bendindeki koşulları
taşıyanlara bir defaya mahsus olmak üzere
teminat alınmaksızın 100.000 Yeni Türk Lirasına
kadar teknogirişim
sermayesi desteği hibe olarak verilir. Bu fıkra
uyarınca yılı bütçesinde Ar-Ge
projelerinin desteklenmesi amacıyla ödeneği
bulunan merkezi yönetim kapsamındaki kamu
idarelerinin tümü tarafından yapılan ödemelerin
toplamı, her takvim yılı için 10.000.000 Yeni
Türk Lirasını geçemez. Bu tutarlar, takip eden
yıllarda 213 sayılı Kanuna göre her yıl
belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak
suretiyle uygulanır.
(6)
Rekabet öncesi işbirliği projelerinde
işbirliğini oluşturan kuruluşların bu
işbirliğine yaptıkları katkılar, işbirliği
protokolünde belirlenen kuruluşlardan biri adına
açılacak özel bir hesapta izlenir. Özel hesaba
aktarılan bu tutarlar, harcamanın yapıldığı
dönemde katkı sağlayan kuruluşların Ar-Ge
harcaması olarak kabul edilir ve proje dışında
başka bir amaç için kullanılamaz. Proje
hesabında toplanan tutarlar, proje özel hesabı
açan kuruluşun kazancının tespitinde gelir
olarak dikkate alınmaz.
(7)
Ar-Ge ve yenilik
faaliyetlerinde bulunanların; kamu kurum ve
kuruluşları, kanunla kurulan vakıflar ile
uluslararası fonlardan aldıkları destekler özel
bir fon hesabında tutulur. Bu fon, 193 sayılı
Kanun ve 5520 sayılı Kanuna göre vergiye tabi
kazancın ve ilgili yılda yapılan Ar-Ge
harcaması tutarının tespitinde dikkate alınmaz.
Bu fonun, elde edildiği hesap dönemini izleyen
beş yıl içinde sermayeye ilâve dışında herhangi
bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya
işletmeden çekilmesi halinde, zamanında tahakkuk
ettirilmeyen vergiler ziyaa
uğratılmış sayılır.
Uygulama ve
denetim esasları
MADDE 4 –
(1) Bu Kanun
kapsamındaki destek ve teşvik unsurlarından
yararlananların bu Kanunda öngörülen şartları
taşıdıklarına ilişkin tespitler en geç iki
yıllık süreler itibarıyla yapılır.
(2)
Bu Kanunun 3 üncü maddesinde belirtilen gelir
vergisi stopajı ve sigorta primi işveren
hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan
destek personelinin tam zaman eşdeğeri sayısı,
toplam tam zamanlı Ar-Ge
personeli sayısının yüzde onunu geçemez.
(3)
Asgari Ar-Ge
personeli sayısının hesabında fiilen ve tam
zamanlı olarak çalışan personelin üçer aylık
dönemler itibarıyla ortalaması esas alınır.
(4)
Bu Kanunda öngörülen şartların ihlali veya
teşvik ve destek unsurlarının amacı dışında
kullanılması halinde, zamanında tahakkuk
ettirilmemiş vergiler yönünden vergi
ziyaı doğmuş
sayılır. Sağlanan vergi dışı destekler ise
21/7/1953 tarihli ve
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanun hükümlerine göre ve gecikme zammı
uygulanmak suretiyle tahsil edilir.
(5)
Bu Kanun kapsamındaki indirim, istisna, destek
ve teşviklerden yararlananlar; 193 sayılı
Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının
(9) numaralı bendi, 5520 sayılı Kanunun 10 uncu
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve
29/1/2004 tarihli ve
5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki
ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun aynı mahiyetteki hükümlerinden
ayrıca yararlanamazlar.
(6)
Bu Kanunun uygulamasına ve denetimine ilişkin
usul ve esaslar, TÜBİTAK’ın görüşü alınmak
suretiyle Maliye Bakanlığı ile Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı tarafından birlikte çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
Değiştirilen
hükümler
MADDE 5 –
(1) 193 sayılı
Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının
(9) numaralı bendi ile 5520 sayılı Kanunun 10
uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde
yer alan "araştırma ve geliştirme harcamaları
tutarının % 40’ı oranında" ibareleri "araştırma
ve geliştirme harcamaları tutarının %100’ü
oranında" şeklinde değiştirilmiştir.
Yürürlük
MADDE 6 –
(1) Bu Kanun
31/12/2023 tarihine
kadar uygulanmak üzere, yayımını takip eden ay
başında yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 7 –
(1) Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
11/3/2008 |
