|
KURUMLAR VERGİSİ DÖNEMİ
VE TAM TASDİK RAPORLARI
I.GİRİŞ
Bilindiği üzere, her sene Nisan ayında, Kurumlar Vergisi
Beyannamesi Vergi İdaresine beyan edilmektedir. Bu
açıdan bakıldığında, Ticari faaliyet yürüten işletmeler,
o yıla ilişkin gelir ve giderlerini bu beyanname ile
beyan etmektedirler.
Peki, beyan edilen gelir ve giderlerin doğruluğunun
tespiti nasıl yapılacaktır?
Elbetteki, Vergi İdaresi – yapacağı - yapmış olduğu
incelemeler ile tespitlerde bulunacaktır. Bunun
neticesinde ortaya çıkan sonuçları da Vergi İdaremiz,
mutlak surette değerlendirecek ve gereğini yapacaktır.
Bununla birlikte, Vergi güvenlik müesseselerinden en
önemlilerinden biri de Yeminli Mali Müşavirliklerdir.
Hepimizin bildiği gibi, Yeminli Mali Müşavirler, iyi
yetişmiş , nitelikli bilgi ve birikime sahip meslek
mensuplarıdır.
Bu meslek mensuplarının bir sözleşme düzenlemek
suretiyle mükelleflerin gelir ve giderlerinin tespiti
işlemi yani tasdiki, önemli bir vergi güvenlik aracıdır.
Dolayısı ile yazımızın konusunu Tam Tasdik kavramı
oluşturacaktır.
II. TAM TASDİK
‘3568 Sayılı Serbest Muhasebecilik Serbest
Muhasebeci-Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik
Kanununun yasalaşması sonucu Batılı Ülkelerin
uygulamaları anlamında ilk kez denetim ve tasdik
alanları doğmuş ve devlet denetim yetkisini özelleştirme
yolunda ciddi bir adım atmıştır. Burada oluşan
değişiklik beraberinde getirilen en önemli husus ise,
vergi mükelleflerinin yada denetime konu olan kişi ve
kurumların denetime ve tasdike konu işlemlerde hata
yapmadan önce yasal düzenlemelere yönelmeleri ve yeminli
mali müşavirlik mesleği kapsamında hata ve
yanılsamaların önünü kesecek koruyucu ve önleyici bir
süreçte olmalarını sağlamaktır.Tıpta koruyucu hekimlik
uygulaması gibi hasta olmadan önce sağlık ve hijyene
yönelik tedbirlerin önceden alınması ve hastanın
korunması örneği verilebilir.Çağdaş vergileme ve vergi
idaresi-mükellef ilişkilerinde asıl olan, mükellefin
hataya düşmesi sonucu cezalandırılması yerine, mevcut
mükellefiyet sürecinin denetlenerek ve desteklenerek
görülen hata ve noksanlıkların yasal düzenlemeler
çerçevesinde yeminli mali müşavir tarafından
düzelttirilmesidir.(1)
Yeminli Mali Müşavirlik Raporlarının düzenlettirilmesi
konusundaki tercih ve zorunluluklar mükellef ya da
kanuni temsilcisi tarafından belirlenebildiği gibi sıkça
rastlanan şekliyle kamu kurum ve kuruluşları tarafından
da bu tür tasdik raporlarına yönelik tercihler ve
taleplere yer verilmektedir.Örneğin bir kamu ihale
kurumu tarafından "Yapım İşlerinde İhaleye Yeterlilik
Bulunduğuna İlişkin" denetim ve yeminli mali müşavirlik
tasdik raporu, Hazine Müsteşarlığınca "Teşvik Belgeli
Yatırımlarda Kur Farklarının Tespitine Yönelik Yeminli
Mali Müşavirlik Tasdik Raporu" Bankalar Kanununa göre
belirli bir tutarı ve büyüklüğü aşan kredi taleplerinde
firmanın tasdik raporu alması ve mali tablolarını
yeminli mali müşavire onaylattırması öngörülmüş iken, bu
defa kredi miktarının büyüklüğü esas alınmaksızın da,
mali tabloların yeminli mali müşavir tasdikinden
geçirilmesi aranan bir koşul olmuştur.En yaygın
biçimiyle yeminli mali müşavirlik tasdik raporlarının
uygulama alanı; hiç kuşku yoktur ki, "İhracatta Katma
Değer Vergisi İadesi Yeminli Mali Müşavirlik Tasdik
Raporu" ve "Tam Tasdik Yeminli Mali Müşavirlik Tasdik
Raporu"dur.Aslında bu iki tasdik konusunda ve yukarıda
sayılan tasdik konularının çoğunda mükelleflerin yeminli
mali müşavirlik müessesesinde yaralanmaları tamamen
ihtiyari ve mükellef ya da kanuni temsilcisinin
tercihine kalmış bir durumdur.Fakat bu tercih giderek
uygulamada öylesine gereklilik göstermektedir ki,
tercihten zorunluluğa doğru bir giden bir yol
izlemektedir.Örneğin İhracatta Katma Değer Vergisi
İadesi uygulamalarında nakden ya da mahsuben iadeler
olsun, yeminli mali müşavir raporuna duyulan gereksinim
kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.Nakden ya da mahsuben
(iade alacak mükellefin kdv iade alacağını kendi vergi
borçlarına mahsubu kastedilmektedir) kdv iadelerinde
vergi dairelerince maddi bir hata ya da iadeye engel
teşkil etmeyecek durumda olsa bile tanım
farklılıklarında bile mükelleflerden "Özel Amaçlı
Yeminli Mali Müşavir Raporu" istenmektedir.Hatta bu
rapor, vergi dairesinin herhangi bir kademesindeki memur
ya da şef tarafından, çoğu kez de müdür ya da müdür
yardımcıları tarafından olası daire denetimlerinde
sorumluluğu paylaşma ya da devretme bakımından sıkça
kullanılmaktadır.(2)
Yeminli Mali Müşavirlik Denetim ve Tasdik Hizmetlerinden
yararlanmak ve bu tasdiki rapora bağlatmak mükellefler
ve kanuni temsilcileri için çogu kez bir tercih olmaktan
çok, giderek uygulamalardaki güçlüklerin aşılması ve
yeminli mali müşavir denetim ve tasdik raporuna duyulan
gereksinimle zorunluluğa doğru bir yönelişi beraberinde
getirmektedir.Özellikle ihracatta kdv iadelerinde
yaşanan güçlükler ve iadenin zamanında yapılması
hususunda ymm raporlarından yararlanmak yerinde bir
uygulamadır.(3)
III. TAM TASDİK
RAPORLARI İBRAZ SÜRESİ
Yeminli Mali Müşavirlikler tarafından düzenlenen tam
tasdik raporu (yıllık Gelir veya Kurumlar Vergisi
Beyannamesi ve Eklerinin tasdiki), yatırım indirimi
Raporu gibi gibi Yeminli Mali Müşavir(YMM) tasdik
raporlarının ibraz süresi konusunda Gelir İdaresi
başkanlığının açıklaması aşağıdaki gibidir;
‘Söz konusu raporların Yıllık Gelir Vergisi veya
Kurumlar Vergisi Beyanname verme dönemlerinin sonuna
kadar verilmesi esastır. Ancak, Bakanlığımıza 213 sayılı
VUK’ un mükerrer 227’nci maddesi hükmü ile bu raporların
verilme süresini 2 aya kadar uzatma yetkisi verilmiştir.
Bu yetkiye dayanılarak yayımlanan 24 Sıra No’lu Serbest
Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve
Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliği ile yapılan
düzenleme uyarınca Tam Tasdik, Yeniden Değerleme,
Kurumlar Vergisi İstisnası ve Yatırım İndirimi Tasdik
Raporlarının beyanname verme süresinin bitimini takip
eden iki ay içerisinde yeminli mali müşavirlerce ilgili
vergi dairelerine teslim edilebilmesi uygun
görülmüştür.’(4)
IV.TAM TASDİK YAPTIRMAK
ZORUNLULUĞU
18 No’lu YMM genel tebliği ile Yıllık Gelir veya
Kurumlar vergisi beyannamesi ( tasfiye, birleşme ve
devir ve beyannameleri dahil ) vermek durumunda bulunan
mükellefler, sözkonusu beyannameleri ile bunlara ekli
mali tablolarını ve bildirimlerini diledikleri takdirde
yeminli mali müşavirlere tasdik ettirebilirler.
Ancak, yine 18 nolu tebliğde yer alan "Yeminli mali
müşavirlerce tasdik edilen beyannameler ve bunlara
ilişkin mali tablolar, Kamu idaresinin yetkili
memurlarınca incelenmiş bir belge olarak kabul edilir.
Ancak, çeşitli kanunlarla Kamu İdaresine tanınan teftiş
ve inceleme yetkilerinin kullanılmasına ve gerektiğinde
tekrarına ait hususlar saklıdır.(5)
V. 41 SERİ NOLU TEBLİĞ
İLE TAM TASDİK RAPORUNA BAKIŞ
26443 Sayılı, 23.02.2007 Tarihli Resmi gazetede
yayınlanan 41.Seri no’lu tebliğ ile, ‘3568 sayılı
Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali
Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun 12 nci
maddesi ile Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri
Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 7 nci maddesinin
Bakanlığımıza vermiş olduğu yetkiye dayanılarak, Yeminli
Mali Müşavirlerin tasdik hizmeti vermek suretiyle hesap
ve işlemlerini doğrulayacakları mükelleflerle ilgili
olarak, tasdik hizmeti verilecek mükelleflerin doğrudan
ya da silsile yoluyla ticari ilişkide bulundukları diğer
mükelleflerin yeminli mali müşavirlerinden bilgi
istenmesine ilişkin bir düzenlemenin getirilmesi ve bu
düzenlemeye ilişkin usul ve esasların belirlenmesi ile
evvelce yayımlanmış olan 24 ve 37 Sıra No.lu Serbest
Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve
Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliğlerinde yer
verilmiş olan bazı hükümlerin değiştirilmesi gerekli
görülmüştür. demektedir.(6)
Yine önemli bir noktaya ilişkin olarak aynı tebliğde
‘Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunun mükerrer
227 nci maddesinin 2 numaralı bendi ile, vergi
kanunlarında yer alan muafiyet istisna, yeniden
değerleme, zarar mahsubu ve benzeri hükümlerden
yararlanılmasını Bakanlığımızca belirlenen şartlara
uygun olarak yeminli mali müşavirlerce düzenlenmiş
tasdik raporu ibraz edilmesi şartına bağlamaya, bu
uygulamalara ilişkin usul ve esasları belirlemeye
Bakanlığımız yetkili kılınmıştır. Anılan maddede ayrıca,
2 numaralı bent hükmüne göre yararlanılması yeminli mali
müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibraz şartına
bağlanan konularda, tasdik raporunu zamanında ibraz
etmeyen mükelleflerin tasdike konu haktan
yararlanamayacakları ile Bakanlığımızın tasdik
raporlarının ibraz süresini iki aya kadar uzatmaya
yetkili olduğu hususları hükme bağlanmıştır. Bu
çerçevede, yararlanılması yeminli mali müşavir tasdik
raporu ibraz zorunluluğuna bağlanmış olan yatırım
indirimi istisnası ve kurumlar vergisi istisnası
konularında veya içerisinde anılan konuların da
değerlendirilmiş olduğu yıllık gelir veya kurumlar
vergisi beyannamesi ve eklerinin tasdiki (tam tasdik)
konusunda yeminli mali müşavirlerce düzenlenmiş tasdik
raporlarının Yeminli Mali Müşavirler Odaları vasıtasıyla
vergi dairelerine teslimine ilişkin bazı düzenlemelerin
yapılması gerekli görülmüştür’. denmektedir.
VI. TAM TASDİK
RAPORLARINA İLİŞKİN YAPILACAK İNCELEMEDE ARANILACAK OLAN
BİLGİ VE BELGELER
Kuşkusuz raporu oluşturma sürecinde sayısız bilgi ve
belge temin edilmekte olup, bu bilgi,belgeler çok
detaylı olarak denetçiler tarafından incelenmektedir.
Ancak biz burada bunlardan sadece bir bölümünü
vereceğiz. Bu bilgi ve belgeler ana hatları ile
çerçeveyi oluşturacaktır.Bunlar aşağıdaki gibidir;
• Dönem içinde kullanılan kanuni defterlere ilişkin
tasdik bilgileri:
• Vergi dairesi değişikliği var ise yeni vergi dairesi
adı
• Rapor Dönemine Ait Karşılaştırmalı Bilanço ve
Dipnotları,
• Rapor Dönemine Ait Karşılaştırmalı Gelir Tablosu ve
Dipnotları,
• Rapor Dönemine Ait Karşılaştırmalı Kar Dağıtım
Tablosu,
• Kurumlar Vergisi Beyannamesi ve tahakkuk fişi
fotokopileri
• Rapor Döneminin 1-2-3-4 dönemlerine ait geçici vergi
beyannamelerinin fotokopileri
• Rapor Dönemi içinde verilen KDV, Muhtasar ve Geçici
Vergi Beyannamelerine ilişikin döküm
• KDV
• MUHTASAR
• GEÇİCİ VERGİ
• Rapor Döneminde çalışan personele ilişkin bilgiler
• En son yapılan Genel Kurula ait hazirun cetveli
• Sermaye veya hissedar veya hissedarların ikamegah
değişikliklerine ait bilgiler,
• Genel Kurul kararlarının yayınlandığı Ticaret Sicil
Gazeteleri (Anasözleşme değişiklikleri ile ilgili )
• Rapor Dönemi içinde kullanılan kredilere ilişkin
bilgiler
• Rapor Dönemi içinde kullanılan kredilere ilişkin
Muavin Defter Dökümleri (Kapanmış hesaplar Dahil)
• Rapor Döneminin sabit kıymetler ve birikmiş
amortismanlar hesapları muavini.
• Rapor Döneminin amortisman giderleri fişi.
• Varsa Rapor Döneminde satılan sabit kıymetlerin;
a- alış tarihi
b- alış değeri
c- satış faturası tarihi
d- satış tutarı
e- satış tarihindeki sabit kıymet değeri
f- birikmiş amortisman tutarı
• Rapor Döneminin Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerinin
ayrıntısı
• Rapor Döneminin bilançosunda bulunan vadesi geçmiş
sigorta prim borçları tutarı...............
• Şüpheli alacaklar (128), şüpheli alacaklar karşılığı
(129) ve geçmiş yıllarda şüpheli hale gelmiş
alacaklardan tahsil edilen varsa gelir hesabının muavin
dökümleri
• Sanayi Sicil Belgesi Fotokopileri
• Kapasite raporu fotokopisi (yeni alınmış veya revize
edilmiş)
• Varsa yenilenmiş fire tespit yazıları
• Yatırım teşvik belgelerinin ve eklerinin fotokopisi
• Yatırım teşvik belgelerinin ve eklerinin noter
tasdikli örneği
• Rapor örneğine uygun hazırlanmış yatırım teşvik
harcama listeleri
• Yatırımda kullanılan sabit kıymetlere ait alış
faturalarının fotokopisi
• Yatırımda kullanılan sabit kıymet ithal ise gümrük
giriş beyanname fotokopisi
• Yıl içinde kapatılan, kapama müracaatı yapılan veya
süre uzatımı yapılan belgelerin fotokopileri
• Muhasebeden sorumlu olanların Adı Soyadı, Görevi ve
3568 sayılı kanuna göre ünvanları ve Oda sicil no’ları
• Finansman giderleri (780) muavinleri (kur farkı
giderleri dahil)
• Mükellef kurumun rapor döneminde üretimini yaparak
sattığı mamul ve yarı mamullerin, mamul cinsine göre
ayrıntılı kaydi envanter bilgileri
• Yıl içindeki ilk madde, yardımcı madde ve malzemenin
cinslerine göre ayrıntılı kaydi envanter bilgileri
• Mükellef kurumun rapor döneminde alım satımını yaptığı
ticari emtianın yıl içi hareketlerine göre ayrıntılı
kaydi envanter bilgileri
• Stok maliyet değerleme yöntemi
• Mükellef kurumun incelenen döneme ilişkin Satışların
Maliyeti Tablosu (bu dönemde üretilen ve satılan
mamullerin maliyeti, stok değişimleri de dikkate alınmak
suretiyle )
• İletişim Araçları Telefon ve Fax varsa Telex
numaraları
• Kanuni iş merkezi adresi ile varsa şube sayısı ve şube
adresleri ayrıca irtibat bürolarının adresleri
• Mükellefin rapor döneminin I-II-III-IV.geçici vergi
dönemlerinde kesinti suretiyle ödenen gelir vergisine
ilişkin bilgiler.
• Mükellefin rapor döneminin I-II-III-IV.geçici vergi
dönemlerinde kesinti suretiyle ödenen gelir vergisine
ilişkin bilgilere ait 31 Aralık tarihli banka
yazılarının fotokopileri
VII. KURUMLAR VERGİSİ
BEYANNAMESİ TASDİK RAPORLARI KAPSAMI
Kurumlar Vergisi Beyannamesinin tasdik raporu ile
idareye sunulmasında önemli bir gaye söz konusudur. Bu
gaye, ödenecek Kurumlar Vergisinin doğruluğunu tespit
ederek kamu yararı ilkesinin yerine getirilmesidir.
Bununla birlikte, ‘defter ve belgeleri üzerinde inceleme
ve karşıt inceleme yapılmak suretiyle hasılat ve
giderlerin doğrulukları ile gerçeğe ve mevzuata
uygunluklarının tespit edilmesi; Değerleme, amortisman,
yatırım indirimi ile diğer indirim ve istisna
tutarlarının doğru ve mevzuata uygun bir biçimde
hesaplanıp hesaplanmadığının kontrol edilmesi;
Kayıtların genel muhasebe kurallarına ve mevzuata uygun
olarak tutulup tutulmadığının, mali tablolara doğru
olarak aktarılıp aktarılmadığının, vergi ve benzeri mali
yükümlülüklerin doğru olarak tespit edilip edilmediğinin
araştırılması; Gerektiğinde kaydi envanter ve randıman
tespiti çalışmaları yapılarak beyan edilen gelirin
doğruluğunun denetlenmesi , Yapılan çalışmalar sonucunda
ortaya çıkabilecek risklerin şirket yöneticileri ile
görüşülerek gerekli düzeltmelerin yaptırılması, Şirketin
kesin mali tabloları hazırlandıktan sonra, vergi matrahı
ve kurumlar vergisi hesaplamasının doğruluğunun kontrol
edilmesi; Kurumlar Vergisi Beyannamesi'nin onaylanması,
Tasdik işlemi sonucunda yapılan çalışmanın sonuçlarını
özetleyen ve ilgili Yeminli Mali Müşaviri müştereken ve
müteselsilen sorumlu kılan Kurumlar Vergisi Beyannamesi
Tam Tasdik Raporu'nun hazırlanması ve süresinde ilgili
vergi dairesine ve şirkete verilmesi, Kurumlar Vergisi
Beyannamesi tasdikinin amacı ile sınırlı olmak üzere
aylık olarak verilen KDV ve muhtasar beyannamelerin
örnekleme yolu ile kontrol edilmesi,(7)
VIII.TASDİK VE TASDİKTEN
DOĞAN SORUMLULUK
3568 Sayılı SERBEST MUHASEBECİLİK, SERBEST MUHASEBECİ
MALÎ MÜŞAVİRLİK VE YEMİNLİ MALÎ MÜŞAVİRLİK KANUNU’nun
12.Maddesinde konuya ilişkin olarak sorumluluk
açıklanmıştır. Buna göre ‘Yeminli malî müşavirler gerçek
ve tüzelkişilerin veya bunların teşebbüs ve
işletmelerinin malî tablolarının ve beyannamelerinin
mevzuat hükümleri, muhasebe prensipleri ile muhasebe
standartlarına uygunluğunu ve hesapların denetim
standartlarına göre incelediğini tasdik ederler.
Yeminli malî müşavirlerin tasdik edecekleri belgeler,
tasdik konuları ile tasdike ilişkin usul ve esaslar;
gerçek ve tüzelkişilerin mükellefiyet şekilleri, iş
kolları ve ciroları, döviz kazandırıcı işlemleri,
ithalat ve ihracatları, yatırımın miktarları ve nevileri
ile belgelerin ibraz edileceği merciler esas alınmak
suretiyle Maliye ve Gümrük Bakanlığınca çıkarılacak
yönetmeliklerle belirlenir.
Kanunları gereğince, kamu kurum ve kuruluşlarına verilen
tasdik edilmiş mali tablolar, kamu idaresinin yetkili
memurlarınca, tasdikin kapsamı ölçüsünde incelenmiş bir
belge olarak kabul edilir. Ancak, çeşitli kanunlarla
kamu idaresine tanınan teftiş ve ineleme yetkilerinin
kullanılmasına ve gerektiğinde tekrarına ait hususlar
saklıdır.
Yeminli malî müşavirler yaptıkları tasdikin
doğruluğundan sorumludurlar. Yaptıkları tasdikin doğru
olmaması halinde, tasdikin kapsamı ile sınırlı olmak
üzere, ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek
cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve
müteselsilen sorumlu olurlar. Yeminli malî müşavirler
yaptıkları tasdikin kapsamını düzenleyecekleri raporda
açıkça belirtirler.
Bu Kanun hükümlerine göre meslek icra edenlerin vergi
kanunları ve diğer kanunlardaki sorumlulukları
saklıdır.(8)
IX.SONUÇ
Mükelleflerimiz Nisan ayı içerisinde Kurumlar vergisi
Beyannamelerini İlgili Vergi dairelerine beyan yolu ile
verecekler. Beyan edilen Gelir ve giderlere ilişkin
tespitler tam tasdik raporları ile Yeminli Mali
Müşavirliklerimizce düzenlenecektir.
Ticari faaliyet gösteren ve bu faaliyetin neticesinde
ülkemize katkıda bulunan tüm işletmeler takdire
şayandırlar. Elbetteki elde edilen kazançların
vergilendirilmesi ile ülkemizin yaşanılası güzellikleri
bir kat daha artacaktır.Bu ilişki ayrılmaz bir
sarmaldır.
Önemli bir Vergi güvenlik müessesesi olan, Yeminli Mali
Müşavirliklerin konuya ilişkin,bu anlamdaki katkısı ve
sorumlulukları tartışılmazdır.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
1,2,3-Galip Sarımeşeli
4-Gelir İdaresi Başkanlığı
5-İtisadi Dayanışma.com
6-Gelir İdaresi Başkanlığı
7-Vergiportali.com
8-3568 Sayılı SERBEST MUHASEBECİLİK, SERBEST MUHASEBECİ
MALÎ MÜŞAVİRLİK VE YEMİNLİ MALÎ MÜŞAVİRLİK KANUNU’
Kadir Dodi
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
İşletme Yönetimi Bilim Uzmanı
www.muhasebenet.net
kadirdodi@ahsel.com.tr
19.03.2008
|
