|
VERGİSEL DENETİMLERDE TEMSİL VE AĞIRLAMA
GİDERLERİNİN ÖNEMİ
I. GİRİŞ
. Ülkemizde varolan bu güzel anlayış ‘komşuluk’ kavramı
ile de perçinleşmiş ve takdire şayan bir görünümü ve
izlenimi tüm dünyaya aksettirmiştir.
Elbetteki bu güzel erdem, iktisadi sistem içerisinde
varolan işletmelerde yansımasını bulmaktadır.
Peki nedir bu temsil?
Türk Dil Kurumumuz Sözlüğünde temsil, konumuz itibari
ile
1 . Birinin veya bir topluluğun adına davranma.
Olarak tanımlanmaktadır.
İşletmeler ticari faaliyetlerinin genel kapsamı
içerisinde iç ve dış ilişkilerinin gereğince
misafirlerine veyahutta çalışanlarına temsil ve ağırlama
eylemi çerçevesinde parasal harcamalarda
bulunmaktadırlar. Elbetteki burada yeralan harcama
kavramı, gider kavramı yönü ile değerlendirilmiş
olacaktır.
II. TEMSİL VE AĞIRLAMA GİDERLERİ
Ticari işletmelerin işleriyle ilgili olarak ticari örf
ve adetlere uygun, işletmelerin cirosu ile orantılı
temsil ve ağırlama giderleri ticari kazancının
tespitinde gider olarak dikkate alınabilir.
Örneğin iş gezilerinizde konaklamak ve müşterileri
misafir etmek için kiralanan konut için ödenen kira
tutarı, ticari kazancın elde edilmesi ve idame
ettirilmesi için yapılan genel gider mahiyetinde ödeme
olacağından bu harcamanın safi kazancın tespitinde gider
olarak indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
(1)
Bununla birlikte, ‘Temsil ve ağırlama giderlerinin
mahiyeti ve neler olduğu konusunda vergi kanunlarında
özel bir hüküm bulunmadığı gibi tek düzen muhasebe
sisteminde de hesap ismi olarak da yer almamıştır.
Temsil ağırlama giderlerinin mahiyeti ve neler olduğu
konusu tamamen uygulama sırasında ortaya çıkmaktadır.
Böyle bir isim genel olarak kullanılmaktadır. Hangi
giderlerin bu kapsamda olduğu kişi ve kuruma göre
değişmekle birlikte genel kabul görmüş uygulamaya göre
işyerine gelen bir kimseye çay, kahve, meşrubat ve yemek
ikram edilmesi bu kapsamda nitelendirilir. Ayrıca
müşteriye, misafire veya potansiyel müşteriye lokantada
yemek yedirilmesi, otelde yatırılması, belirli günlerde
çiçek, hediye ve kart gönderilmesi de bu mahiyette
düşünülebilir.’ (2)
Kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabilecek
giderler için yukarıda açıklandığı üzere Gelir Vergisi
Kanununun ilgili maddesine bakmak gerekecektir.
Gelir Vergisi Kanununun ilgili maddesinde, ticari
kazancın tespitinde hangi giderlerin indirim konusu
yapılacağı belirtilmektedir. Bu maddenin birinci
fıkrasına göre ticari kazancın elde edilmesi ve idame
ettirilmesi için yapılan genel giderler indirim konusu
yapılabilecektir.
Bu tanıma göre, maliyetle ilgisi bulunmayan, ticari elde
edilmesi ve devam ettirilmesi ile ilgili giderler
indirilecek genel giderlerdir. Genel giderlerin neler
olduğu uygulama sırasında ortaya çıkmaktadır. Bunların
indirilebilir gelir olup olmadığı yukarıdaki tanımdan
hareketle bulunabilir. Diğer taraftan, Maliye
Bakanlığının muktezaları ve yargı kararları da hangi
giderlerin indirilebilir gider olduğu hakkında bilgi
vermektedir.
Temsil ve ağırlama giderleri de ticari kazancın elde
edilmesi ve devam ettirilmesi il ilgili ise genel gider
mahiyetindedir. Bu giderlerin ticari kazancın elde
edilmesi ve devam ettirilmesi ile ilgisini kurmak her
zaman kolay olmayabilmektedir.
Bu giderlerin indirilebilir gider olabilmesi için bazı
kriterleri kullanmak mümkündür. Tabidir ki her şeyden
önce işletme sahibi veya sahiplerinin şahsi ihtiyaçları
ve zevklerini tatmine yönelik olmamalıdır. Yapılan
harcama ile gelir elde edilmesine ve satışların
arttırılması bağlantısı olması gerekir. Harcamanın
miktarı yapılan işin niteliğine ve miktarına uygun
olmalıdır. Diğer taraftan personel için yapılan aynı ve
nakdi harcamalar ücret mahiyetinde olduğundan bu
kapsamda düşünülmez.
Bu konudaki yargı kararlarında bazıları şunlardır;
Genel olarak iktisadi ve ticari hayatta karşılıklı
münasebetler bakımından çiçek ve çelenk
gönderilmesi ile ilgili masraflar işle ilgili ve işin
idaresi için yapılmış alacağından indirilebilir.(3)
Ticari kazancın elde edilmesi ve iade ettirilmesi için
yapılan genel giderler beyanında temsil masraflarını da
indirilecek gider olarak kabul etmek gerekmekte ise de,
bu indirimin yapılabilmesi için, temsil masrafının işle
ilgili olması ve bu ilginin tespit edilebilmesi
bakımından masrafın kimin için ve ne münasebetle
yapıldığının belli olması gerekir, Halbuki temsil
masrafları içinde yer alan yemek, içki, hediye v.s.
şeklindeki masrafın hangi münasebetle, kimin için
yapıldığı tespit edilemediği gibi, ortaya çıkan isim
sahiplerinin ise müesseseye mensup oldukları, müessese
ile ticari münasebeti bulunan üçüncü şahıslar için
yapılmadığından gider yazılamaz. (4)
III.SONUÇ
Yukarıda belirtildiği üzere temsil ve ağırlamaya yönelik
giderlerin gerek kayıtlanmasında gerekse
muhasebeleştirilmesinde mutlak surette uyulması gereken
zorunluluklar bulunmaktadır.
Elbetteki ticari kazancın elde edilmesi yönü ile bir
takım masraflar yapılacaktır. Bu masrafların kim için ve
hangi münasebetle yapıldığı illiyeti, denetimin
gerçekleştirilmesinde gözönüne alınacak ve denetim
faaliyeti o şekilde yön bulacaktır.
Kuşkusuz işletmelerde meslek mensubu olmayan mevcut
diğer yöneticiler, gerek vasıfları gerekse mesleki
bilgisizlikleri yönü ile sürekli uyarılmalıdırlar. Aksi
halde İşletmeler vergisel açıdan sıkıntı
yaşayacaklardır.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
(1) Altar Ömer ARPACI Maliye Bakanlığı Gelirler
Başkontrolörü alomaliye.com-2),(3) Dn 4D 19.1.1972 T.E.
69/2014, K. 72/216 Recep Turgay Gelir Vergisi Kanunu Ve
tatbikatı, 4B C.1 İstanbul 1976, S.564 (4) KIZILOT Ş. –
Gelir Vergisi Kanunu ve Uygulaması, Savaş Yayınları Cilt
2 ankara 1991 S.1347
Kadir Dodi
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
İşletme Yönetimi Bilim Uzmanı
www.muhasebenet.net
16.07.2008
Diğer makaleleri için tıklayınız |
