|
Kurumlarda transfer
fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımında bilgi
formu düzenlenmesi ve raporlama
Bilindiği üzere, hesap dönemi
takvim yılı olan kurumlarda yıllık kurumlar vergisi
beyannamesinin nisan ayının başından 25'inci günü
akşamına kadar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, 1/1/2006 tarihinden itibaren geçerli olmak
üzere yürürlüğe giren 5520 sayılı Kurumlar Vergisi
Kanunu ile; daha önceki kanunda da bulunan "örtülü
kazanç dağıtımı" müessesesi "transfer fiyatlandırması
yoluyla örtülü kazanç dağıtımı" olarak yeniden
düzenlenmiş ve transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü
kazanç dağıtımı ile ilgili bu yeni düzenlemeler
01.01.2007 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.
Yapılan bu düzenleme (5520 sayılı Kurumlar Vergisi
Kanunu'nun 13.maddesi hükmü) uyarınca, kurumların,
ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı
olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal
veya hizmet alım ya da satımında bulunmaları durumunda,
kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması
yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılmaktadır. Transfer
fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan bu
kazançlar, vergiye tabi kurum kazancının tespitinde
indirim konusu yapılamamakta ve üzerinden kurumlar
vergisi alınmaktadır. Ayrıca, bu şekilde dağıtılmış kar
payı net kar payı tutarı olarak kabul edilmekte ve brüte
tamamlanması sonucu bulunan tutar üzerinden ortakların
hukuki niteliğine göre belirlenen oranlarda vergi
kesintisi yapılmaktadır.
Bir kurum açısından ilişkili kişi;
- Kurumların kendi ortaklarını,
- Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek
kişi veya kurumları,
- Kurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya
sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı
bulunduğu gerçek kişi veya kurumları,
- Kurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya
sermayesi bakımından nüfuzu altında bulundurduğu gerçek
kişi veya kurumları,
- Ortakların eşlerini,
- Ortakların veya eşlerinin üstsoy ve altsoyu, üçüncü
derece dahil yansoy hısımları ve kayın hısımlarını
ifade etmektedir.
Mal veya hizmet alım ya da satımı; alım, satım, imalat
ve inşaat, kiralama ve kiraya verme, ödünç para alınması
ve verilmesi işlemleri ile ikramiye, ücret ve benzeri
ödemeleri gerektiren diğer işlemleri ifade etmektedir.
Başka bir deyişle; transfer fiyatlandırmasına sadece mal
ya da hizmet alım satımı değil, sayılan diğer işlemler
de konu olabilmektedir.
İlgili kanun maddesinde öngörülen ve konuya ilişkin
işleyişi belirleyecek usullerin yer aldığı Bakanlar
Kurulu Kararı 6 Aralık 2007 tarihli Resmi Gazete'de ve
Maliye Bakanlığı'nın görüş ve düzenlemelerinin
açıklandığı Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü
Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğ ise 18.11.2007
tarihinde yayımlanmıştır. Her ne kadar, anılan kanun
maddesiyle ilgili Bakanlar Kurulu kararı ve tebliğ yılın
sonlarına doğru yayımlanmışsa da, 01.01.2007 tarihinden
itibaren yapılan bu tür işlemlere anılan madde hükmü
uygulanacaktır.
Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç
dağıtımına ilişkin bu düzenlemeler, Türkiye'deki tam ve
dar mükellef kurumların tamamının gerek yurtiçinde
gerekse yurtdışındaki ilişkili kişilerle yapmış
oldukları mal veya hizmet alım ya da satım işlemlerini
kapsamaktadır.
Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç
dağıtımından söz edebilmek için;
- Bir kurum tarafından bir mal veya hizmet alım ya da
satımının (alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri,
kiralama, kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve
verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri
gerektiren işlemler de bu kapsamdadır) yapılmış olması,
- Söz konusu kurumun bu mal veya hizmet alım ya da
satımını ilişkili kişilerle yapmış olması,
- Bu mal veya hizmet alım ya da satımında "emsallere
uygunluk ilkesi"ne aykırı olarak fiyat veya bedel
tespiti yapılmış olması gerekmektedir.
Dolayısıyla, kurumların ilişkili kişilerle emsallere
uygunluk ilkesine göre tespit ettikleri fiyat veya bedel
üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımı yapmış
olmaları durumunda transfer fiyatlandırması yoluyla
örtülü kazanç dağıtımından söz edilmeyecektir.
Anılan tebliğde, kurumlar vergisi mükelleflerinin,
ilişkili kişilerle bir takvim yılı içinde yaptıkları mal
veya hizmet alım ya da satım işlemleri ile ilgili olarak
tebliğin 2 no'lu ekinde yer alan "Transfer
Fiyatlandırması, Kontrol Edilen Yabancı Kurum Ve Örtülü
Sermayeye İlişkin Form"u doldurmaları ve kurumlar
vergisi beyannamesi ekinde, bağlı bulunulan vergi
dairesine göndermeleri zorunlu tutulmuştur.
Kurumlar vergisi beyannamesi ekinde verilecek formun
adından da anlaşılacağı üzere, "örtülü sermaye" ve
"kontrol edilen yabancı kurum"a ilişkin bilgilerin de bu
formda yer alması istenilmektedir.
Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 12'nci maddesiyle örtülü
sermaye müessesesi yeniden düzenlenmiş olup, kurumların,
ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden
doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede
kullandıkları her türlü borcun, hesap dönemi içinde
herhangi bir tarihte kurumun hesap dönemi başındaki öz
sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi
için örtülü sermaye sayılacaktır.
Örtülü sermaye uygulanmasında ortakla ilişkili kişi;
- Ortağın, doğrudan veya dolaylı olarak en az yüzde 10
oranında ortağı olduğu veya en az yüzde 10 oranında oy
veya kar payı hakkına sahip olduğu bir kurumu ya da,
- Doğrudan veya dolaylı olarak ortağın veya ortakla
ilişkili bu kurumun sermayesinin, oy veya kar payı
hakkına sahip hisselerinin en az yüzde 10'unu elinde
bulunduran bir gerçek kişi veya kurumu ifade etmektedir.
Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7'nci maddesinde ise, belli
şartlar altında yurtdışı iştiraklere yatırım yapan
mükelleflerin bu iştiraklerinden fiilen kar payı
dağıtılmasa bile vergi uygulamaları açısından kar payı
dağıtılmış olduğu kabul edilmekte ve bu suretle bu
iştiraklerin kazançlarının Türkiye'de kurumlar vergisine
tabi tutulması sağlanmaktadır.
Kontrol edilen yabancı kurum kavramı; tam mükellef
gerçek kişi ve kurumların doğrudan veya dolaylı olarak
ayrı ayrı ya da birlikte sermayesinin, kar payının veya
oy kullanma hakkının en az yüzde 50'sine sahip olmak
suretiyle kontrol ettikleri yurtdışı iştirakleri ifade
etmektedir.
Anılan formda yer alan transfer fiyatlandırması, kontrol
edilen kurum kazancı ve örtülü sermayeye ilişkin
işlemlerin bir veya birkaçının bulunması durumunda
sadece bu işleme ilişkin kısım doldurulacak olup, formda
belirtilen söz konusu işlemlerin bulunmaması durumunda
bu form doldurulmayacak ve beyanname ekinde de
gönderilmeyecektir.
Anılan tebliğ ekindeki formda formun ne şekilde
doldurulacağına ilişkin açıklamalar da yapılmıştır.
Keza anılan tebliğde;
- "Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı'na kayıtlı
mükelleflerin bir hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle
yaptığı yurt içi ve yurtdışı işlemlerine ilişkin,
- Diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin ise bir hesap
dönemi içinde ilişkili kişilerle yaptığı sadece yurtdışı
işlemlere ilişkin olarak
Tebliğin 3 no'lu ekinde yer alan formata uygun şekilde
"Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu"nu kurumlar
vergisi beyannamesinin verilme süresi olan 25.04.2008
tarihine kadar hazırlamaları ve bu süre sona erdikten
sonra istenmesi durumunda idareye veya vergi incelemesi
yapmaya yetkili olanlara ibraz etmeleri zorunlu
kılınmıştır.
Akif AKARCA
VERGİNİN GÜNDEMİ
akif.akarca@alfaymm.com
03.04.2008 |
