|
Ödenmeyen çekten yetkili vekil de sorumlu tutulur
Karşılıksız çek keşide edilmesi
halinde, çeki imza eden yetkili temsilci aleyhine de
'karşılıksız çek' suçu oluşur. Yasaya göre, kendisine
yetki verilen kişinin üstlendiği sorumluluğu bilmesi
gerekir.
SORU: Ağabeyim büyük bir firmada idari işler müdürü
olarak görev yaptı. Kendisine firmanın hak ediş
tahsilâtları, iş makineleri alım-satımı ve şirketin tüm
resmi işlerinin takibi ile ilgili genel vekâletname
verildi. 2004 yılında firma iflas noktasına geldi.
Ağabeyim imzalamış bulunduğu çeklerin ödenmemesi
nedeniyle hapis cezasına çarptırıldı. Ağabeyim hapis
cezasını çektikten sonra tahliye oldu. Bir başka firmaya
girdi. Ancak Yargıtay Ceza Kurulu'nun çeklerde içtima
kararlı ceza artırımı dolayısıyla tekrar tutuklandı.
Şirketin ortakları sokakta dolaşırken ağabeyim hapis
cezasını çekti. Firma kazançları ile ortaklarına
trilyonluk kar payı dağıtıyor. Maaşlı personele imza
yetkisi veriyor. Firma ortaklarının hiçbir sorumluluğu
yok. Böyle bir şey olur mu?
YANIT: Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin
Korunması Hakkındaki 3167 sayılı yasanın 16.maddesi
uyarınca "Üzerinde yazılı keşide tarihinden önce veya
ibraz süresi içinde" ibraz edildiğinde yeterli karşılığı
bulunmaması nedeniyle kısmen dahi olsa ödenmeyen çeki
keşide eden hesap sahipleri veya yetkili temsilcileri,
yasalarda ayrıca suç sayılan haklar saklı kalmak üzere
"bu suçtan mükerirlere bir yıldan beş yıla kadar hapis
cezası verilir."
Aynı yasal düzenleme çerçevesinde "Bu suçun, organ veya
temsilcisi tarafından tüzelkişi yararına işlenmesi
halinde özel hukuk tüzelkişisi hakkında para cezası
uygulanır."
Buna göre; karşılıksız çek keşide edilmesi halinde;
· Tüzel kişilerde, yetkili organ veya temsilciler
tarafından karşılıksız çek düzenlenmesi halinde, çeki
düzenleyenler,
· Organ ve temsilciler tarafından, çek hesap sahibi
tüzel kişinin yararına çek düzenlenmiş ise, bu tüzel
kişiler,
· Çek hesap sahibi veya sahipleri gerçek kişi olup da,
bu gerçek kişi veya kişiler tarafından karşılıksız çek
düzenlenmiş ise, bu çek hesabı sahibi veya sahipleri,
· Çek hesap sahibi gerçek kişinin yetkili temsilcisi
tarafından, bu hesap sahibi yararına çek düzenlenmiş
ise, bu çek sahibi,
· Gerçek kişiyi temsil eden, temsilcinin imzaladığı
çekler için, çeki imza eden temsilci, aleyhine
karşılıksız çek suçu oluşmaktadır.
Söz konusu yasa maddesi kesin bir biçimde temsilciler
yönünden yetkili olmaları halinde bu temsilcilerin
cezalandırılmalarını öngörmüş bulunmaktadır. Oluşan bir
yargı kararına göre de "Çek, vekil aracılığı ile
düzenlenmiş ve karşılığı çıkmamışsa, çek karşılığını
bankada bulundurmayan asil değil, vekil sorumlu olur.
(Yargıtay 10. Ceza Dairesi E.No:1992/3, K.No:6)
Ayrıca "Çeki vekil sıfatıyla imza eden kimse de, çek
keşidecisi sayılır ve suç oluşur. (Yargıtay 10. Ceza
Dairesi E.No:1994/8173, K.No:11337)
Çek düzenlenmesinde var olan sorumluluk dikkate
alındığında, kendisine yetki verilen kişinin konuları
bilmesi, bilmediği takdirde kendisine verilen yetki ile
birlikte üstlendiği sorumluluğu, bu bağlamda konuyu
bilenlerden öğrenerek ve bilerek kabullenmesi gerekir.
Dolayısıyla verilen yetkinin kapsamı ve getirdiği
sorumluluğun dikkate alınmadan kullanılması halinde,
mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde uygulanması söz
konusu olan müeyyidelerin de kabullenilmesi kaçınılmaz
olmaktadır. Söz konusu yasal düzenlemenin mevcut hizmet
sözleşmesi sonucu iş yerinde çalışan bir ücretliye
getirdiği sorumluluk açısından değerlendirilmesi
sonucunda bu düzenlemelerin adalete uygun olduğunu
söylemekte mümkün değildir. (V. Seviğ)
Veysi Seviğ
07.05.2008 |
