|
Kıdem tazminatı kalkıyor
mu?
Soru: Son günlerde kıdem
tazminatının kalkacağına ve yerine kıdem tazminatı fonu
getirileceğine dair haberler okuyoruz. Ben yaklaşık 7
yıldan beri aynı iş yerinde çalışıyorum. Yeni sistem
benim geriye doğru yedi yıllık hakkımı ortadan kaldırır
mı? Ayrıca, böyle bir fon kurulursa işçiler istediği
zaman işten çıkıp fonda biriken paralarını alabilirler
mi? İşçinin alacağı para neye göre hesap edilir?
Bildiğiniz gibi bu tür değişiklikler genellikle
işçilerin aleyhine sonuçlanmaktadır. İşsizlik
sigortasında olduğu gibi devlet fonu kullanıyor. Mesela
benim brüt aylığım çok yüksek olmasına rağmen işveren
işime son verirse en fazla 450 YTL işsizlik maaşı
alabileceğim. Halbuki benden kesilen para oldukça fazla.
Aynı durumun kıdem tazminatı fonu içinde olması ve
geriye dönük haklarımızı kaybedecek olmaktan endişe
duyuyoruz. A.Cenk
Bildiğim kadarıyla yaklaşık yarım asırdır ülkemizde
kıdem tazminatı fonu tartışılmaktadır. Bugüne kadar en
somut diyebileceğimiz bir tasarı hazırlandı ve
tartışmaların odağında bu tasarı var. Hayata geçip
geçmeyeceğini henüz bilemiyoruz. Ancak, Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığının istihdam paketi içinde
düzenlenen bu tasarı daha çok tartışılacaktır.
Geriye dönük haklar mahfuz
Kıdem tazminatı fonunun kurulmasıyla birlikte 1475
sayılı kanunun yürürlükteki tek maddesi olan ve kıdem
tazminatı uygulamasını düzenleyen 14’üncü maddesi de
yürürlükten kalkacaktır. Bu anlamda baktığımızda kıdem
tazminatı uygulaması fon kanunu ile birlikte sona
erecektir.
Ancak, kıdem tazminatı fonu kanunu çıkıncaya kadar
işçilerin hak kazandıkları kıdemden doğan alacaklarının
sona ermesi söz konusu değildir. Geriye dönük biriken
kıdem alacakları aynen korunacak ve işçinin 1475 sayılı
Kanunun 14. maddesinde belirtilen usullerle iş akdinin
sona ermesi halinde kıdem tazminatı ödenecektir. İşveren
işçinin bu alacağından sorumlu olacak ve sorumluluğu
devam edecektir.
Kıdem tazminatının hangi tarihteki ücrete göre
hesaplanacağı sorusu akla gelebilir. Örneğin, soru
gönderen okuyucumuzun halen yedi yıllık kıdemi var. Fon
kanunu çıkarsa yedi yıllık kıdem alacağı olacak. Ancak,
çalışmaya devam etti ve yaklaşık 4 yıl kıdem tazminatı
fonuna para yatırdı. O zaman toplam 11 yıl kıdemi
olacak. İş akdi işveren tarafından 1475/14 göre
feshedildiğini varsayalım. Yani kıdem tazminatı almaya
hak kazanacak şekilde sona ermiş olsun. Bu işçi 4 yıllık
kıdemi için fondan para alabilecektir. Burada tartışma
yoktur. Ancak, fondan önceki yedi yıllık tazminatını
hangi ücrete göre alabilecek. Tabii ki, son aldığı 30
günlük brüt ücretine göre 7 yıllık kıdem tazminatı hesap
edilecek.
On yıl, çok uzun süre
Kıdem tazminatı fonunda biriken fondan işçiler ancak 10
yıl fona para ödedikten sonra faydalanabilecekler. Bu
süre oldukça uzundur. Sekiz yıl çalışıp çalışma
hayatının dışına çıkan bir kişi için durum ne olacaktır.
Kıdem tazminatı fonundan yararlanmaya hak kazanan bir
işçinin kıdem süresine bakılmaksızın fondan biriken
paralarını alması sağlanmalıdır. Süre tahdidi konması bu
fona karşı oluşan şüpheleri haklı çıkarmaktadır.
İşçilerin çok sık iş yeri değiştirmesinin önüne geçmek
için süre sınırlaması konması gerektiğini savunanlar
var. Oysa, işçi kendi isteği ile işten ayrılırsa, yani
haklı nedene dayalı olmaksızın tek taraflı olarak iş
sözleşmesini feshederse kıdem tazminatı alamayacağı gibi
kıdem tazminatı fonundan da yararlanamayacaktır. İşçinin
iş akdini feshetmesi halinde kıdem tazminatı fonundan
yararlanıp yararlanamayacağı konusu tasarıda net değil.
Bu konuya açıklık getirilmesi gerekiyor. Tasarıda ancak
on yıl kıdemi olanlar istekleri halinde fonda biriken
paralarını alabilecekler.
Fondan yararlanma şartları
Kıdem tazminatından yararlanabilmek için 1475/14.
maddeye göre sayılan şartların tamamı kıdem tazminatı
fon tasarısında korunmamıştır. Tasarıya göre, kıdem
tazminatı fonundan yararlanabilmek için iş sözleşmesinin
aşağıda sayılan şartlardan birisine göre sona ermesi
gerekiyor:
1-Bağlı oldukları kurum veya sandıklardan yaşlılık,
emeklilik, malullük aylığı bağlanması yahut toptan ödeme
almak amacıyla hizmet akitlerini feshetmeleri halinde,
2-İşverence hizmet akdinin feshedilmesi durumunda
işçinin hak kazandığı yaşlılık, emeklilik, malullük
aylığı veya toptan ödeme almak amacıyla ilgili kuruma
veya sandığa başvurması,
3-Adına en az 10 yıl fona prim ödenen işçinin isteği
halinde,
4- İşçinin ölümü halinde kanuni mirasçıları, kıdem
tazminatı fonundan tazminat almaya hak kazanacaktır.
Oysa 1475 sayılı kanun kıdem tazminatına hak kazanma
şartlarını daha geniş düzenlemişti ve halen böyle
uygulanıyor. Kıdem tazminatı fonu; askere giden
erkeklerin, evlenen kadınların ve işverenin iş akdini
feshetmesi hallerinde kıdem tazminatı ödemeyecektir.
Şerif Akcan
09 Mart 2008 Pazar
|
