|
İsteğe bağlı sigortalılar GSS primi de ödeyecek
Eşim Z.İ.H.’nın 01.07.2008 tarihi
itibariyle 1.744 gün isteğe bağlı ve çalışan olarak
toplam sigortalılığı var.Doğum tarihi 01.04.1975. Şu an
isteğe bağlı olarak SSK primi ödemekteyiz. Yazılarınızda
1260 günü geçmeden isteğe bağlıdan çıkmamızı yoksa 7200
günden emekli olunacağını belirtiyorsunuz. Belirttiğiniz
duruma göre eşimin 1744 günü var. Ne yapmamız gerekir?
01.10.2008 tarihinden sonra emeklilik gününe ne kadar
yaklaşınca isteğe bağlıyı kesip fiilen çalışmaya
başlarsa eskisi gibi 5600 gün 49 yaş şartlarına göre mi
emekli olur? Yoksa 1260 günü geçtiği için böyle bir
hakkı olamaz mı? Ayrıca eşim benim sigortamdan
yararlanamayacağına göre ne kadar sağlık primi ödemesi
gerekiyor? F.H.
Sayın okurum, isteğe bağlı SSK sigortalıları ile isteğe
bağlı Bağ-Kur sigortalısı olanlar şimdiki uygulamalara
göre sağlık primi ödemezler ve sağlık yardımlarını
yakınları üzerinden alabilmektedirler. 1 Ekim 2008 günü
ve sonrasında ise isteğe bağlılar normal primlerinin
yanında yüzde 12 oranında GSS (Genel Sağlık Sigortası)
primi de ödemek zorundadırlar ve yakınları üzerinden
sağlık yardımı alamazlar.
1- Emekli olunca sağlık yardımı alınabilir
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince isteğe
bağlı SSK sigortalıları sağlık primini isteseler de
ödeyemezler. Kendileri üzerinden prim öderken sağlık
yardımı alamazlar ama emekli olunca sağlık yardımı
almaya başlarlar. Yine şu anki Kanun gereğince sizde de
olduğu gibi isteğe bağlı SSK primi öderken sağlık
yardımını eşi veya çocuğu veyahut da ana-babası
üzerinden alabilirler. Yine, Sosyal Güvenlik Reformu
yürürlüğe girinceye kadar yani 1 Ekim 2008 gününe kadar
devam edecek uygulamaya göre, SSK’ya isteğe bağlı prim
ödemeye başlayabilmek için;
En az 1080 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primi ödemiş olmak,
Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna zorunlu ya da
isteğe bağlı sigortalı olmamak ve buralardan kendi
sigortalılığından dolayı aylık bağlanmamış olmak,
İsteğe bağlı olarak her ay kesintisiz otuz gün üzerinden
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemek,
Örneği SSK tarafından hazırlanan isteğe bağlı sigorta
talep dilekçesiyle müracaatta bulunmak, gerekir.
2- Reformdan sonra 3.5 yıl kalmak gerek
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanununa göre de isteğe bağlı sigortalılık mümkündür
üstelik 1080 gün prim ödeme şartı da yoktur. Ancak,
Sosyal Güvenlik Reform Kanunu da denilen bu uygulamada
isteğe bağlı sigortalılık için prim ödenen süreler 4/b
sigortalılığı yani bugünün Bağ-kur sigortalılığı gibi
değerlendirilecektir, yani SSK’lı gibi emekli olabilme
imkanı reformdan itibaren yeni isteğe bağlı statüsünde
sigortalılığa başlayanlar için mümkün değildir.
Reformdan önce isteğe bağlı SSK’ya başlayan ve devam
edenler için ise reformun yürürlük tarihi olan 1 Ekim
2008 gününden sonra isteğe bağlı sigortada 3,5 yıldan az
kalmak gerekir. Aksi halde Bağ-Kur’lu gibi olmak zorunda
kalabilirsiniz.
3- Prim oranı ve miktarı artıyor
Ayrıca, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe gireceği 2008 yılı ekim
ayında itibaren isteğe bağlı sigorta primi, prime esas
kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, sigortalı
tarafından belirlenen günlük kazanç ve prim ödeme gün
sayısı üzerinden bulunacak kazancın yüzde 32’si olacak.
Bunun yüzde 20’si malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primi, yüzde 12’si genel sağlık sigortası primi olarak
ödenecektir. Şu an geçerli olan sisteme göre SSK isteğe
bağlı sigorta primi, prime esas kazancın alt ve üst
sınırları arasında kalmak kaydıyla sigorta primine esas
kazancın yüzde 25’i olarak hesaplanmaktadır. Halen bu
hesaplama gereğince, SSK isteğe bağlı sigortaya ödenmesi
gereken en düşük prim 152,10 YTL, en yüksek prim ise
988,65 YTL’dir. Reformla yüzde 25 olan oran yüzde 32 ye
çıkacak ve bugünkü asgari ücret rakamlarına göre yüzde
32 oranıyla ödenecek isteğe bağlı sigorta primi en düşük
194,70 ve en yüksek 1266 YTL olacaktır.
4 - Sağlık (GSS) primi ödeme zorunluluğu geliyor
İsteğe bağlı Bağ-Kur’a prim ödeyenlerden eski yıllarda
isteğe bağlı Bağ-Kur’lu olmuş ve sağlık primi ödemek
isteyenler hariç olmak üzere, SSK isteğe bağlıları ile
T.C. Emekli Sandığı isteğe bağlılarına emekli oluncaya
kadar sağlık yardımı verilmemekte ve sağlık primi de
alınmamaktadır. 1 Ekim 2008 günü reform yürürlüğe
girince, yeni uygulama ile birlikte tüm isteğe bağlı
sigortalıları yüzde 20 oranında emeklilik ve yüzde 12
oranında Genel Sağlık Sigortası primi ödeyeceklerinden
bundan böyle prim ödeme süreleri boyunca da sağlık
hizmetlerinden faydalanmaya başlayacaklar. Ancak, ben
sağlık (GSS) primi ödemek istemiyorum, eşim, anam-babam
veya yakınlarım üzerinden sağlık yardımı almak istiyorum
gibi bir tercih yeni dönemde yoktur.
5- 1 Ekim’den sonra 3,5 yılı tamamlamayın
Reformdan sonra SSK’lılara 4/a’lı, Bağ-Kur’lulara 4/b’li
ve T.C. Emekli Sandığı iştirakçilerine de 4/c’li
diyeceğiz. Bunun önemi de kimin nereden emekli olunacağı
tesbiti yapılırken son 7 yıllık (2520 günlük) prim
ödemelerinde en çok nereye prim ödenmişse o şartlarla
emekli olunma ilkesine aynen devam edilecek
olmasındadır. Bu durumda son yedi yıllık (2520 günlük)
prim ödemelerinde en çok (1260 gün veya fazlası) 4/a’lı
(SSK’lı) gibi prim ödemişseniz SSK’lı gibi emekli olup
buna göre de emekli aylığımız hesaplanacak. Fakat,
reformdan sonraki isteğe bağlı da en önemli değişiklik
isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenecek süreler eski
adıyla Bağ-Kur yeni adıyla 4/b sigortalılığına sayılacak
olmasıdır.
6- 1 Mart 2012’ye kadar prim ödemeye devam
Halen SSK’ya 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu
gereğince isteğe bağlı olarak prim ödeyenlerin reformdan
sonraki sürelerde ödeyecekleri primler 4/b’li (eski
adıyla Bağ-Kur’lu) olarak değerlendirilecektir ki reform
yürürlüğe girerse, reformdan sonra isteğe bağlıya 1260
gün (3,5 yıl) prim ödeyen birisi şimdiki SSK şartları
ile değil şimdiki Bağ-Kur şartlarıyla emekli
edilecektir. Mesela bugün SSK’dan 5000 veya 3600 gün ile
emekli olmayı beklerken birden hem emeklilik yaşının
uzadığını hem de 9000 gün prim ödemek şartıyla
Bağ-Kur’dan daha düşük aylıklarla emekli olmak gerçeği
ile karşı karşıya kalabilirler. Eşiniz hanımefendi, 1
Ekim 2008 günü “5510 sayılı SS ve GSS Kanunu” yürürlüğe
girerse 1 ekim 2008 gününden sonra (1 mart 2012 gününe
kadar) 1230 gün (41 ay) daha isteğe bağlı primi ödeyip,
isteğe bağlı sigortadan mart 2012 günü çıksın ve sonra
bir işyerinde çalışarak 1744 günü tamamlasın, bu şartla
49 yaşında 5600 günle emeklilik hakkını korumuş olur.
Öte yandan eşinize 1 ekim 2008 günü ve sonrasında sağlık
yardımı veremeyeceksiniz kendisi sağlık (GSS) primi
ödeyecek.
Ali Tezel
Akşam / 03.07.2008 |
