|
Ek istisnaya tabi devlet tahvili gelirlerinde beyan
Ülkemizde Hazine tarafından
ihraç edilen devlet tahvilleri ile Hazine borçlanma
senetlerinin Türk Lirası cinsinden ödenen
faizlerinin vergilendirilmesinde ihraç tarihlerine
göre değişen üç farklı yöntem geçerli bulunmaktadır.
26.7.2001 ile 31.12.2005 tarihleri arasında ihraç
edilmiş bulunan bu tür kâğıt sahiplerine ödenen
faizlerin vergilendirilmesinde geçerli olan yöntem
bugünkü yazımızın konusunu oluşturmaktadır.
Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesi
hükmü ile 31.12.2007 tarihine kadar,
26.7.2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen
devlet tahvilleri faiz gelirleri ve elden
çıkarılmasından sağlanan kazançlar toplamının 2001
yılında 50 milyar lirası, 2002 ve izleyen yıllarda
bu tutarın veya artırılmış tutarın her yıl için
belirlenen yeniden değerleme oranında artırılması
ile bulunacak tutar Gelir Vergisi'nden istisna
edilmiştir.
Buna göre 2007 yılında söz konusu gelirlere
uygulanacak istisna tutarı olan 191.089,20 YTL'nin
2006 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranında
artırılması sonucu
(191.089.20+191.089.20x7,8=)205.994.16 YTL
olmaktadır.
Ancak yukarıdaki şekilde hesaplanacak indirim
miktarı gerçekte ek istisna niteliğindedir.
Çünkü yukarıdaki şekilde yapılacak hesaplama ile
belirlenen istisna; elde edilen faiz gelirine
indirim oranı uygulandıktan sonra bulunan miktardan
ayrıca indirim konusu yapılmaktadır.
Gelir Vergisi Yasası'nın 76'ncı maddesinin 5281
sayılı yasanın 44'üncü maddesiyle kaldırılan ikinci
fıkrası uyarınca Gelir Vergisi Yasası'nın 75'inci
maddesinin ikinci fıkrasının 5, 6, 7, 12 ve 14
numaralı bentlerinde yer alan menkul sermaye
iratlarına (döviz cinsinden açılan hesaplara ödenen
faiz ve kâr payları, dövize, altına veya başka bir
değere endeksli menkul kıymetlerle döviz cinsinden
ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilenler
hariç) fıkrada belirtilen indirim oranının
uygulanması suretiyle bulunacak kısmın, bu iratların
beyanı sırasında indirim olarak dikkate alınması
gerekmektedir.
Gelir Vergisi Yasası'nın indirim oranı uygulanmasına
yönelik 76'ncı maddesinin ikinci fıkrası 01.01.2006
tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak
üzere 5281 sayılı yasa ile yürürlükten kaldırılmakla
beraber, anılan yasanın geçici 67'nci maddesinin 9
numaralı fıkrası hükmü gereği 01.01.2006 tarihinden
önce ihraç edilen her nevi tahvil ve Hazine
bonolarından elde edilen gelirlerin
vergilendirilmesinde 31.12.2005 tarihinde yürürlükte
olan hükümler esas alınacağından, indirim oranı
ayrıca aşağıdaki şekilde hesaplanacak ve
uygulanacaktır.
İndirim oranı ise Vergi Usul Yasası'na göre o yıl
için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranının,
aynı dönemde devlet tahvili ve Hazine bonosu
ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranına
bölünmesi suretiyle tespit edilmektedir.
Vergi Usul Yasası hükümlerine göre 2007 yılı için
tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranı yüzde
7,2'dir. Bu dönemde devlet tahvili ve Hazine bonusu
ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz ise yüzde
19,11'dir.
Bu bilgiler ışığında 2007 yılı gelirlerine
uygulanacak indirim oranı (Yüzde 7,2/yüzde 19,11=)
Yüzde 37,7 olmaktadır.
26.7.2001 ile 31.12.2005 tarihleri arasında ihraç
edilen tahvil ve benzeri nitelikte uzun vadeli
borçlanma senetlerinin periyodik gelirleri
(faizleri) öncelikle indirim oranına tabi tutulacak,
daha sonra da Gelir Vergisi Yasası'nın geçici
59'uncu maddesindeki ek istisna uygulanmak suretiyle
matraha ulaşılacaktır.
Örneğin 2007 yılında Bay Ahmet Yıldırım'ın 26.7.2001
ile 31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilmiş
devlet tahvillerinden 350.000 YTL faiz geliri elde
ettiğini varsayacak olursak, bu kişinin elde ettiği
ve sıfır oranında stopaja tabi tutulmuş faiz geliri
için beyanname verip vermeyeceği konusu aşağıdaki
hesaplamalardan sonra belli olacaktır.
* 2007 yılında elde edilen faiz geliri 350.000 YTL
* indirim miktarı (350.000xyüzde 37,7=) (-) 131.950
YTL
İndirim sonrası kalan miktar 218.050 YTL
* 2007 yılı için geçerli olan ek istisna (-)
205.994.16
Ek istisnadan sonra kalan miktar 12.055.84 YTL
Bay Ahmet Yıldırım'ın 2007 yılında devlet
tahvilinden elde ettiği faiz gelirinden indirim
oranı uygulanmak suretiyle düşülen miktar ile buna
ek olarak uygulanan Gelir Vergisi Yasası'nın geçici
59'uncu maddesinde uygulanması öngörülen istisnadan
sonra kalan kısım 2007 yılında beyan için öngörülen
taban miktar 19.000 YTL'den az olduğu için beyan
konusu yapılmayacak, eğer söz konusu kişi diğer
gelirleri için beyanname veriyorsa bu gelirini
beyannamesine dahil etmeyecektir.
Veysi Seviğ
Referans / 08.01.2008
|
