|
Kıdem tazminatında işveren yükü azalıyor, fon dönemi
başlıyor
Uzun süredir fona
dönüştürülmesi tartışılan kıdem tazminatı sisteminin ana
hatları ortaya çıkmaya başladı. Yeni düzenlemeyle, halen
çalışılan her yıl için 30 gün üzerinden hesaplanan kıdem
tazminatında bu süre kaldırılacak. Bunun yerine, her ay
çalışanın prime esas kazancının yüzde 3'ü tutarında
işveren fona prim ödeyecek. Ancak işveren bu payı
ödemezse bir yaptırım söz konusu olmayacak. İşverenden
alınan katkı payları, bireysel emeklilik fonlarına
aktarılacak. Bireysel emeklilik şirketlerini işveren,
yatırım fonlarını ise çalışan belirleyecek. Sistemde en
az 5 yıl veya 10 yıl kalınması seçeneği üzerinde
duruluyor. Düzenlemenin yasalaşmasından önceki dönemdeki
kıdem tazminatları ise kazanılmış hak olarak "işverenin
yükümlülüğünde olacak."
Mahkemeye gidilebilecek
Kıdem tazminatları için uzun süredir yapılan çalışmalar
sonrasında, yeni oluşturulacak sistemin ana hatları
ortaya çıktı. Buna göre kurulacak kıdem tazminatı
fonuna, çalışanın prime esas kazancı dikkate alınarak
belirlenecek oran üzerinden işveren her ay ödeme
yapacak. Ödenen tutarlar, Sosyal Güvenlik Kurumu
hesaplarına yatırılacak. Yatırılan tutarların tamamı
işverenlerin belirteceği bireysel emeklilik şirketlerine
hiçbir eklenti olmaksızın aynen aktarılacak. Kurumun,
miktarın tam olarak ödenip ödenmediği, süresinde
yatırılıp yatırılmadığı, ilgili kişilere tahakkuk
ettirilip ettirilmediği gibi konularda hiçbir
sorumluluğu olmayacak. Buna göre, işveren kıdem
tazminatı için öngördüğü rakamı yatırmazsa, sosyal
güvenlik kurumları yaptırımda bulunmayacak. Böyle bir
durumda veya anlaşmazlık noktasında, mahkemeye gidilmesi
gerekecek. Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan
uzmanlar, şu anda kıdem tazminatının ödenmemesi
durumunda devlet kurumlarının herhangi bir yaptırımda
bulunmadığını, mahkemelerin kararlarının esas olduğunu
belirterek, aynı sistemin fonda da devam edeceğine
dikkat çektiler.
Tazminat üçte bire düşüyor
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik,
geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, işverenden her
ay çalışanın prime esas kazancı üzerinden yüzde 3
oranında prim isteneceğini söylemişti. Buna göre, 850
YTL prime esas brüt ücreti olan bir çalışan için
işverenden ayda 25.5 YTL prim istenecek. Bunun bir
yıllık karşılığı ise 306 YTL olacak. Ancak söz konusu
çalışan şu anda sistemden ayrıldığında, çalıştığı her
yıl için 850 YTL kıdem tazminatı alıyordu. Yetkililer,
oranın henüz netleşmediğini, söz konusu rakamın 5'e
kadar çıkabileceğini kaydetti. Yetkililer, uzun vadede
bireysel emeklilik fonlarında değerlenen 306 YTL'nin
halen uygulanan kıdem tazminatı sistemindeki rakama
yakın bir noktaya çıkabileceğini ifade etti.
"Bu durumda kıdem tazminatının, çalışılan her yıl için
30 günlük brüt ücret olarak hesaplanması uygulamasından
vazgeçiliyor" yönündeki soruya ise yetkili, "Yeni bir
sisteme geçiliyor" yanıtını verdi.
Bu arada kıdem tazminatı hakkındaki gerilemeye bağlı
olarak, istihdam piyasasında bir hareketlilik beklendiği
vurgulanıyor. Kıdem tazminatı fonunun sürdürülebilir
olması için de, belli bir süre sistemden çıkış yasak
olacak. Bu sürenin 5 veya 10 yıl olabileceği veya başka
sınırlamalar olabileceği belirtiliyor. Sadece emeklilik
veya ölüm durumunda süre sınırı aranmayacak.
Kazanılmış hak korunacak
Düzenlemenin yasalaşmasına kadar olan dönemde, halen
yürürlükteki sistem geçerli olacak. Bu dönemden işveren
şu andaki sistem üzerinden sorumlu tutulacak. Böylelikle
şu anda sistemde bulunan işçiler için ikili bir yapı
oluşturulacak. Sisteme düzenlemenin yasalaşmasından
sonra girenler için sadece yeni sistem geçerli olacak.
Çalışma Bakanlığı, kıdem tazminatında getirilen
yapılanma ile işverenlerin hizmet akdi sonunda ödemek
zorunda olduğu büyük meblağların zamana yayılarak;
yüklerinin azaltılmasının, fonlar aracılığıyla da
çalışanların daha fazla tazminat almasının amaçlandığını
belirtti.
İŞVERENLER NE DİYOR
Şükrü Koçoğlu (İNTES Başkanı)
Bu iki senedir gündemde olan bir taslak. Taslağın son
halini görmedik. Prensipte biz böyle bir Fon'a karşı
değiliz. Ancak kıdem tazminatı normalde 1 yıl geçtikten
sonra sonra geçerli oluyor. Bizim gibi sektörlerde ise
mevsimlik ve üç aylık çalıştırmadan sonra kıdem
tazminatına hak kazanılıyor. Kısa vadeli çalışmalar
öngören sektörler için uygun değil. Şu an için kesinti
payının yüzde 3 olacağı belirtiliyor. Bu rakam 2 veya 3
olmalı. Çünkü bunu sürekli veriyorsunuz. Mevsimlik
işçiler için başka bir çözüm aranması gerektiğini, Sayın
Bakan'a ilettim. O da makul gördü.
Süleyman Orakçıoğlu: (Damat-Tween)
Hem İşsizlik Fonu hem Kıdem Tazminatı'nın birlikte
olması bizim için yük. İşsizlik Sigortası Fon'u varken
Kıdem Tazminatı olmamalı. Kıdem Tazminatı yükünün
İşsizlik Sigortası veya başka bir Fon'dan telafi
edilebileceğini düşünüyoruz. Aksi takdirde şu anda yüzde
45'e varan prim ve vergi yükü var. İşverene bir de yüzde
3 gelirse yeni bir dünya rekoru kırarız.
Gökhan Dereli (Emeklilik Gözetim Merkezi Yönetim Kurulu
Başkanı)
Emeklilik Gözetim Merkezi ve Bireysel Emeklilik Sistemi
(BES) Platformu olarak, kıdem tazminatı ile ilgili
olarak yapılan çalışmaların ve yeni sosyal güvenlik
tasarısının içinde değiliz. Fonların, bireysel
emekliliğe aktarılması kısmı henüz netleşmedi. Sektöre
henüz yansımış bir durum yok. Ancak, kıdem tazminatı
fonu karşılıklarının BES'e aktırılmasına yönelik
düzenlemeler yapıldığı takdirde bunun sistemi olumlu
yönde etkileyeceğini ve sistemdeki fon tutarını
büyüteceğini düşünüyorum. Fonlar, 10 yıl
çekilemeyeceğine göre sistemde bir süreklilik sağlanır;
sisteme yeni girişi özendirir.
YENİ DÜZENLEME NELER GETİRİYOR
* Çalışılan her yıl için 30 gün üzerinden hesaplanan
kıdem tazminatında bu süre kalkacak.
* İşveren, çalışanın prime esas kazancının yüzde 3'ü
tutarında kıdem tazminatı fonuna para ödeyecek.
* Fon bu parayı işverenlerin belirteceği bireysel
emeklilik şirketlerine aktaracak.
* Aktarılan bu paylara herhangi bir eklenti
yapılmayacak.
* İşveren kıdem tazminatı için öngördüğü payı ödemezse
yaptırıma maruz kalmayacak.
* 5-10 yıl süreyle kıdem tazminatı fonundan çıkış yasak
olacak.
* Anlaşmazlık durumunda çalışanlar mahkemeye
başvurabilecek.
Kıdem tazminatı sistemi sil baştan değişiyor. Yeni
düzenlemeyle işveren yükü azalırken, çalışanın alacağı
tazminat tutarı yaklaşık üçte iki oranında d...
( KB)
Kaynak: Referans
10.03.2008
|
