|
Asgari geçim indirimi ile istihdamın
teşviki
çatışması
Yatırımların ve İstihdamın
Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması
Hakkındaki Yasa uyarınca ülkemizde istihdam
üzerinden alınan Gelir Vergisi'nde işverenler lehine
teşvik uygulanmaktadır.
Gelir Vergisi stopajı (tevkifat) teşvikinden
yararlanılan yerlerde mükellefler ilgili döneme
ilişkin olarak verecekleri muhtasar beyannamelerinde
çalıştırdıkları tüm işçilere ait ücret matrahlarını
beyan ederek bunlara ilişkin vergilerin tahakkuk
ettirilmesini sağlamakla yükümlü tutulmuşlardır.
Gelir Vergisi stopajından yararlanacak olan
mükellefler bu şekilde düzenleyecekleri beyanname
üzerinde "Matrah ve Vergi Bildirimi" bölümünde
teşvikten yararlandırılması öngörülen miktarı "Gelir
Vergisi'ne mahsup edilecek tevkifat tutarları"
olarak göstermek suretiyle teşvikten
yararlandırılmaktadır. (Beyanname Düzenleme
Kılavuzu, HUD, 2007, Sf: 133)
Terkin edilecek vergi tutarı, teşvikten
yararlandırılması öngörülen işçi sayısı ile asgari
ücret üzerinden ödenmesi gereken verginin çarpımı
sonucu bulunacak tutarın organize sanayi ve endüstri
bölgelerindeki işyerlerinde tamamını, diğer
yerlerdeki işyerlerinde ise yüzde 80'ini
aşmayacaktır.
Uygulamadan teşvikten yararlanan il ve ilçelerde;
01.4.2005 tarihinden itibaren yeni işe başlayanlar
ile 01.4.2005 tarihinden önce işe başlamış olan
Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri, bu il ve
ilçelerde en az on işçi çalıştırmaları koşuluyla ve
istihdam ettikleri tüm işçiler için
yararlandırılmaktadır. (Yatırımların ve istihdamın
teşviki genel tebliğ, seri no: 4)
Diğer yandan 5568 sayılı yasanın 5'inci maddesi ile
yapılan düzenleme gereği olarak teşvikten
yararlanılan illerde, yeni yatırımlar nedeniyle
uygulanacak vergi teşviki daha önce öngörülen
sürelere bakılmaksızın;
* 31.12.2007 tarihine kadar tamamlanan yatırımlar
için 5 yıl,
* 31.12.2008 tarihine kadar tamamlanacak olan
yatırımlar için 4 yıl,
* 31.12.2009 tarihine kadar tamamlanacak olan
yatırımlar için 3 yıl
süre ile uygulanacaktır.
Yasal düzenleme gereği öngörülen bu teşvik
uygulaması ile teşvik kapsamında değerlendirilen
ücretliler (işçiler) dolayısıyla hesaplanacak Gelir
Vergisi'nin tamamının veya bir kısmının verilecek
muhtasar beyanname üzerinde tahakkuk eden Gelir
Vergisi'nden indirilerek terkin edilmesi suretiyle
istihdam üzerindeki vergi yükünün bir başka
anlatımla istihdamın işverene maliyetinin
azaltılması amaçlanmıştır.
Mevcut düzenlemeler çerçevesinde teşvikten
yararlanan bir il veya ilçemizde organize sanayi
bölgesinde 01.01.2008 tarihinde brüt ücreti 1.000
YTL olan 10 işçiyi çalıştıran bir mükellefin bu
ücretleri üzerinden hesaplaması gereken Gelir
Vergisi miktarı 1.275 YTL'dir.
Bu durumda muhtasar beyanname üzerinde tahakkuk
ettirilen vergiden mahsup yoluyla indirilmesi
gereken tutar asgari ücret üzerinden hesaplanacak
vergi kadar olacaktır.
Buna göre her işçi için 01.01.2008 tarihinden sonra
geçerli olan asgari ücret için hesaplanacak Gelir
Vergisi miktarı 77.57 YTL olduğu için toplam
(77.57x10=) 775.70 YTL teşvik amacıyla toplam vergi
olan 1.275 YTL'den indirilecek söz konusu
çalıştırılanlar için verilen muhtasar beyanname
üzerinden ödenmesi gereken Gelir Vergisi buna göre
hesaplanacaktır.
Ancak; ülkemizde ücretli çalışanlar için 01.01.2008
tarihinden itibaren uygulanmak üzere Gelir Vergisi
Yasası'nın 32 maddesi gereği olarak asgari geçim
indirimi esasına göre işlem yapmak gerekmektedir.
Yasal düzenleme gereği olarak asgari geçim indirimi;
söz konusu yasa maddesinde yer alan oranların
01.01.2008 tarihinde geçerli olan asgari ücretin bir
yıllık toplamına uygulanmak suretiyle belirlenen
miktarın yüzde 15 oranı ile çarpılarak bulunacak
miktara göre ücretlinin aylık Gelir Vergisi'nden
indirilmesi suretiyle uygulanmaktadır. Maliye
Bakanlığı'nın konuya ilişkin 265 seri numaralı Gelir
Vergisi Genel Tebliğ ile yapmış olduğu açıklama
uyarınca da işverenler her yılın ocak ayında
düzenleyecekleri asgari geçim indirimine ait
bordrolarda, her aya ilişkin ücretliler için
hesaplayacakları asgari geçim indirimi tutarını
göstermekle yükümlü tutulmuşlardır. Buna göre
işverenler mevcut belgelere göre hesaplanan yıllık
asgari geçim indiriminin her aya isabet eden
kısmını, ücret üzerinden hesaplanan Gelir
Vergisi'nden mahsup edeceklerdir.
Ücretliye yansıtılacak tutar ücret ödemesinin
yapıldığı dönemde ücret bordrosunda açılan "asgari
geçim indirimi" satırında gösterilecek ve işveren
tarafından ilgili aya ilişkin verilecek muhtasar
beyannamede tevkif suretiyle kesilen vergiler
toplamından mahsup edilerek kalan tevkifat tutarı
ilgili vergi dairesine ödenecektir.
Tebliğ ile yapılan yönlendirme gereğince "muhtasar
beyanname üzerinde asgari geçim indirimi tutarının
mahsup edilebilmesi için söz konusu tutarın yani
asgari geçim indirimi olarak hesaplanan verginin
ücretlilere ödenmiş olması gerekmektedir."
Bu durum vergisel açıdan yatırımların ve istihdamın
teşviki uygulaması ile çelişmekte olup, asgari geçim
indirimi uygulaması ile istihdamın bu bağlamda sona
erdiğini göstermektedir.
Veysi Seviğ
Referans / 15.01.2008 |
