|
Sosyal Güvenlik Reformu’nda uzlaşma
aranacak konular
5510 sayılı SS ve GSS Kanunu’na
karşı çalışanların yaptıkları eylemlerden sonra AK Parti
MKYK’sının aldığı karar doğrultusunda Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanımız Faruk Çelik ile işçi-memur
sendikaları arasında görüşmelere başlanacağı ve uzlaşma
aranacağı dillendirilmeye başlandı. Biz de bugün
tartışma konularını başlıklar halinde vereceğiz.
1- 65 yaş ve 9000 gün ile ABO
Halen kadınlarda 58 ve erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı
2035 yılına kadar işe girenler için değişmeyecek ama
2036 yılından sonra kademeler halinde artarak
1/1/2036 ilâ 31/12/2037 tarihleri arasında işe giren
kadın için 59, erkek için 61,
1/1/2038 ilâ 31/12/2039 tarihleri arasında işe giren
kadın için 60, erkek için 62,
1/1/2040 ilâ 31/12/2041 tarihleri arasında işe giren
kadın için 61, erkek için 63,
1/1/2042 ilâ 31/12/2043 tarihleri arasında işe giren
kadın için 62, erkek için 64,
1/1/2044 ilâ 31/12/2045 tarihleri arasında işe giren
kadın için 63, erkek için 65,
1/1/2046 ilâ 31/12/2047 tarihleri arasında işe giren
kadın için 64, erkek için 65,
1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadın ve erkek için 65,
yaşına ulaşacaktır.
Öte yandan, halen 7000 gün olan prim ödeme gün sayısı da
reformun ilk yılı için 7100 gün olmak üzere her yıl
100’er gün artarak 2028 yılında işe girenler için 9000
güne ulaşacaktır. Mevsimlik işlerde gibi prim ödeme günü
az olan işçiler için hallen 3600 gün olan prim ödeme
süresi ise normal emeklilik yaş hadlerine (65 yaşını
geçmemek üzere) üç yıl eklenerek 5400 günle emeklilik
şartı haline getirilmektedir.
Ortalama aylık kazancın ne kadarının emekli aylığı
olarak verileceğini belirleyen Aylık Bağlama Oranı (ABO)
da görüşme konuları arasında yer alacaktır. Zira, yeni
gelen tasarı ile ABO yıllık yüzde 2’ye düşmektedir.
2- Güncelleme katsayısı
Güncelleme Katsayısı’nın şimdiki halinde bir önceki
yılın enflasyon (TÜFE) oranının yüzde 100’ü ile bir
önceki yılın Gelişme Hızı (GH) oranının yüzde 100’ü var
iken yeni gelecek SS ve GSS Kanunu ile (Gelişme Hızının)
GH’nin sadece yüzde 30’unun alınacak olması da tartışma
konusudur. Özellikle reformun yürürlük tarihi itibarıyla
(01.06.2008 günü için) emekli olmamış herkes için mevcut
kanunlara göre hesaplanan emekli aylığının, yeni
getirilen güncelleme katsayısı ile emekli olacağımız
güne kadar artırılacak olması da görüşülecek konular
arasındadır.
3- Sağlıkta katkı payı ve muayene parası
GSS ile getirilen 2 ile 10 YTL arasında belirlenecek
muayene paraları ile katkı payları ve özel hastanelere
verilecek yüzde 20 fark konuları da görüşme konuları
arasında olacaktır.
4- Süt ve cenaze parası, çeyiz yardımı
Halen, SSK’lılara doğum nedeniyle emzirme yardımı (süt
parası) olarak 50 YTL, memurlara ise 2500 gösterge
rakamı karşılığı olarak 123,70 YTL doğum yardımı ödeneği
verilmektedir. Bağ-Kur’luların ise bu tür bir hakkı
yoktur. 5510 sayılı Kanun ile süt parası asgari ücretin
üçte biri (202 YTL) olarak 6 ay süresince toplam 1212
YTL belirlenmişti. Ancak 2008 yılı Bütçe Kanunu ile
asgari ücretin 10’da biri (60,80 YTL) olarak altı ay
ödenmesi şekline çevrilmişti. Şimdi tasarı ile asgari
ücretin üçte biri olarak bir kere ödenmesi şeklinde
dönüştürülmektedir.
Cenaze yardımı halen SSK’lı vefat ederse ailesine veya
cenazeyi kaldıran kimselere 247 YTL, Bağ-Kur’lu vefat
ederse 185 YTL ve memur vefat ederse 989 YTL cenaze
yardımı verilmektedir. 5510 sayılı Kanun ile bu rakam
asgari ücretin 3 katına yani 1824 YTL’ye çıkarılmış,
tasarı ise memurları hariç tutarak SSK’lı ve
Bağ-Kur’lular için bir asgari ücrete yani 608 YTL’ye
indirmektedir.
SSK’da sadece yetim aylığı alan kız çocuklarına,
aldıkları aylık ve gelirin iki yıllık tutarı kadar
“evlenme ödeneği” verilmektedir, dul eş ve analara ödeme
yapılmamaktadır. T.C. Emekli Sandığı’nda ise dul ve
yetim aylığı alan eş ve kız çocukları ile memurun
anasına evlenmeleri nedeniyle kesilen aylıklarının
karşılığı olarak bir defaya mahsus olmak üzere aldıkları
aylığın 12 katı tutarında “Evlenme İkramiyesi”
verilmektedir. Bağ-Kur’da ise bu tür bir uygulamaların
hiçbiri yoktur.
5510 sayılı Kanun ile “Evlilik ve Çeyiz Yardımı’
uygulamasındaki ayrımcılık sona ermiş ve kadın erkek
ayrımı olmaksızın dul eşler ile kız çocuklarına işçi,
memur, Bağ-Kur’lu ayrımı olmaksızın, aldıkları dul ve
yetim aylığının 12 katı kadar ‘evlilik ve çeyiz yardımı’
ödenecekti. Tasarının son haline göre memurlar bu
kanundan çıkarılmışlar ama SSK’lıların çeyiz ödeneği 24
aylıktan 12 aya düşürülmüştü.
5- Diğerleri
Yukarıda sayılanlardan başka, askerlik ve yurtdışı
borçlanması gibi çeşitli borçlanmaların hem ödenecek
rakamlarının arttırılması hem de ödeme sürelerinin
değiştirilmesi, isteğe bağlı sigortalılıktaki Bağ-Kur
yani 4/b uygulaması gibi değişiklikler de görüşme
konularına dahil edilecektir. Umarım ki görüşmeler
uzlaşı ile sona erer ve 2003 yılında başlayan Sosyal
Güvenlik Reformu sona erer.
--------------------------------------------------------------------------------
Gazetecilerin kıdem tazminatı gidiyor mu?
Ali Bey, sizin köşenizde gazetecilerin kıdem tazminatı
da tavan getiriliyor gibi bir haberiniz vardı. Hani şu
Kıdem Tazminatı Fonu Kanunu ile basına da tavan
getiriliyormuş. Sizden ricam şu, taslakta basın
çalışanları için kıdem tazminatına tavan sınırı
getirilmesi ile ilgili bir madde, kural veya öneri var
mı? İsmi mahfuz
Halen Başbakanlık’ta bulunan, “KIDEM TAZMİNATI FONU
KANUN TASARISI TASLAĞI”nın “Kapsam” başlıklı ikinci
maddesi ile tavan uygulaması ile alakalı “Kıdem
tazminatının miktarı” başlıklı 8’inci maddesi aynen
aşağıdaki gibidir. Basın çalışanlarına kıdem tazminatı
tavanı geliyor mu gelmiyor mu? Dikkatlerini çeksin diye
son paragrafın da altını çiziyorum, anlamını da buradan
açıklıyorum; basına kıdem tazminatı tavanı geliyor. Son
paragrafa göre hesaplanacak kıdem tazminatı tavan
miktarı bugünkü rakamlarla 2.087,92 YTL’dir.
“Kapsam
Madde 2- Bu kanun, 1475 sayılı İş Kanunu, 854 sayılı
Deniz İş Kanunu, 5953 sayılı Basın Mesleğinde
Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin
Tanzimi Hakkında Kanuna göre hizmet akdine dayalı olarak
çalışan işçilerle bunları çalıştıran işverenleri ve ölen
işçilerin hak sahiplerini kapsar...”
Kıdem tazminatının miktarı
Madde 8- İşçilere veya hak sahiplerine Fon’a prim
ödenmiş olan her tam yıl için prim hesabına esas olan
ücretinin otuz günü tutarında kıdem tazminatı ödenir.
Bir yıldan artan süreler için veya toplam prim ödeme
süresi bir yılın altında kalanlar için de aynı oran
üzerinden ödeme yapılır. Kıdem tazminatına esas alınacak
ücret, işçinin çalıştığı ve adına prim yatırılan son
takvim yılının ortalamasıdır. Prim ödenen toplam süre
bir yılın altında ise, prim yatırılan ayların ortalaması
esas alınır. Aynı kıdem süresi için birden fazla kıdem
tazminatı ödenmez.
Kıdem tazminatının hesabında ve primlerin tahsilinde
esas alınacak ücretlerin en az miktarı İş Kanununun 33
üncü maddesine göre belirlenen asgari ücret, üst sınırı
ise Devlet Memurları Kanunu’na tabi en yüksek devlet
memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu
hükümlerine göre ödenecek azami emeklilik ikramiyesi
miktarıdır.”
Ali Tezel
18.03.2008 |
