|
Reformdan sonra sosyal güvenlik destek primi oranında
neler değişti
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden sonra
ilk defa sigortalı olanlar, sosyal güvenlik destek primi
ödeyerek 4-1/a (SSK) sigortalısı olarak
çalışamayacaklardır. Dolayısıyla, 01.10.2008 tarihinden
sonra ilk defa sigortalı olan bir kişi, 30-40 yıl sonra
emekli olduğunda 4-1/a (SSK) kapsamında destek primi
ödeyerek çalışamayacak, çalıştığında emekli aylığı
kesilecek.
Ancak, 5510 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malûllüğü,
malûllük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve
bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik
destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler sosyal
güvenlik destek primi ödeyerek çalışabileceklerdir.
4-1/(a) bendi kapsamında çalışanlar için sosyal güvenlik
destek primi prime esas kazançlar üzerinden kısa vadeli
sigorta kolları prim oranına (yüzde 1 ile yüzde 6,5
oranları arasında) yüzde 30 oranının eklenmesi suretiyle
bulunan toplamdır. Yüzde 30 oranının dörtte biri
sigortalı, dörtte üçü işveren hissesidir. Bu kapsamda
sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi
olanların prim ödeme yükümlüsü bunların işverenleridir.
Bunlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı
sigortası hükümleri uygulanır. Yani, 4-1/a sigortalısı
için sosyal güvenlik destek primi yapılan işin iş kazası
ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin
ağırlığına göre yüzde 31 ve yüzde 36,5 arasında değişen
oranda prim alınacaktır.
4-1/(b) bendinin 4 numaralı alt bendi (Tarımsal
faaliyette bulunanlar) hariç olmak üzere 5510 sayılı
kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında
çalışmaya başlayanların yaşlılık aylıkları, çalışmaya
başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında
kesilecektir. Diğer bir deyişle emeklilik sonrası
çalışma yasağı sadece 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve
Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra ilk defa sigortalı olan kişiler için
geçerlidir.
Gerek halen sigortalı olarak çalışanlar ve gerekse de
sosyal güvenlik kanunlarına göre yaşlılık aylığı alanlar
sosyal güvenlik destek primi ödeyerek
çalışabileceklerdir.
Ancak, sosyal güvenlik reformu olarak adlandırılan 5510
sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa
sigortalı olan kişilerden yaşlılık aylığı bağlandıktan
sonra 5510 sayılı kanuna göre veya yabancı bir ülke
mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların yaşlılık
aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden
ödeme dönemi başında kesilmesi öngörülmektedir.
5510 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malullüğü,
malullük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve
bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik
destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında
sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından 5510
sayılı kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun
hükümlerinin uygulanmasına devam edilir. Ancak 4-1/(a)
bendi kapsamında (SSK'lı) çalışanlar için sosyal
güvenlik destek primi prime esas kazançlar üzerinden
81'inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde
belirtilen kısa vadeli sigorta kolları prim oranına
yüzde 30 oranının eklenmesi suretiyle bulunan toplamdır.
Yüzde 30 oranının dörtte biri sigortalı, dörtte üçü
işveren hissesidir. Bu kapsamda sayılan kişilerden
sosyal güvenlik destek primine tabi olanların prim ödeme
yükümlüsü bunların işverenleridir. Bunlar hakkında
sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri
uygulanır.
Yani, kamuoyunda bilindiğinin aksine, 5510 sayılı
kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olanlar,
emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi
ödeyerek çalışabileceklerdir. Bu sigortalıların ne zaman
emekli olduklarının/olacaklarının bir önemi yoktur.
İbrahim IŞIKLI
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
22.10.2008 |
