|
KATMA DEĞER VERGİNİN KONUSU VE TESLİMİ
1-1-Verginin
Konusunu Teşkil Eden İşlemler
Türkiye'de yapılan aşağıdaki işlemler katma değer
vergisine tabidir:
1. Ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek
faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler,
2. Her türlü mal ve hizmet ithalatı,
3. Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler:
a) Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer
hizmetler ile radyo ve televizyon hizmetleri,
b)Her türlü şans ve talih oyunlarının tertiplenmesi ve
oynanması
c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve
konserler ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif
faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalar
tertiplenmesi, gösterilmesi,
d) Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan
satışlar
e) Boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunların
ürünlerinin taşınmaları,
f) Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen
mal ve hakların kiralanması işlemleri,
g) Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel
idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil
ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve
vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi
olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen
müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya
bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticarî, sınaî,
ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri,
h) Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe
bağlı mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim
ve hizmetler.
Ticari, sınaî, ziraî faaliyet ile serbest meslek
faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliği Gelir
Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanununda
açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve
diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit
edilir.
Bu faaliyetlerin kanunların veya resmî makamların
gösterdiği gerek üzerine yapılması, bunları yapanların
hukukî statü ve kişilikleri, Türk tabiiyetinde bulunup
bulunmamaları, ikametgâh veya işyerlerinin yahut kanunî
merkez veya iş merkezlerinin Türkiye'de olup olmaması
işlemlerin mahiyetini değiştirmez ve vergilendirmeye
mani teşkil etmez.
İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir
gerçek veya tüzelkişi tarafından yapılması veya herhangi
bir şekil ve surette gerçekleştirilmesi, özellik
taşıması vergilendirmeye tesir etmez.
1-2 Teslim
1. Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik
veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına
hareket edenlere devredilmesidir. Bir malın alıcı veya
onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya
kişilere tevdii teslim hükmündedir. Malın alıcıya veya
onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın
nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci veya sürücüye
tevdi edilmesi de mal teslimidir.
2. Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının iki veya daha
fazla kimse tarafından zincirleme âkit yapılmak
suretiyle, malın bu arada el değiştirmeden doğrudan
sonuncu kişiye devredilmesi halinde, aradaki safhaların
her biri ayrı bir teslimdir.
3. Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri
şekillerdeki dağıtımlar da mal teslimidir.
4. Kap ve ambalajlar ile döküntü ve tali maddelerin geri
verilmesinin mutat olduğu hallerde teslim, bunlar
dışında kalan maddeler itibariyle yapılmış sayılır.
Bunların yerine aynı cins ve mahiyette kap ve ambalajlar
ile döküntü tali maddelerin geri verilmesinde de aynı
hüküm uygulanır.
5. Trampa iki ayrı teslim hükmündedir.
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 230'uncu maddesinin
5'inci fıkrasında;
"Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası;
(Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından
taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim
edilen malın alıcı tarafından taşınması veya
taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya
taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve
taşıtta bulundurulması şarttır.)
Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri
arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu
veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın
gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması
gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat
ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde
hükmü ile 231. madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde
malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.”
Yine VUK 231. maddesinin 5'inci fıkrasında ise,"Fatura
malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren
azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içinde
düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır."
Öte yandan, 173 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel
Tebliğinin C/a bölümünde açıklandığı üzere, alıcıların
kimler olacağı ve ne miktarda mal alacakları belli
olmayan ve alıcılara işyerlerinde teslim edilmek üzere
satıcı tarafından kendi nakil vasıtası ile mal
gönderilmesi halinde nakil vasıtasına yüklenen tüm
mallar için tek bir sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve
düzenlenen sevk irsaliyesinin müşterinin adı ve adresi
bölümüne "Muhtelif Müşteriler" ibaresi ile nakil
vasıtasının plaka numarası ve sürücünün veya araçta
bulunan satışa yetkili kimsenin adının yazılması
mümkündür. Bu tür sevk irsaliyesi ile alıcılara
gönderilen ve alıcının talep ettiği miktarda teslim
edilen malların faturaları malın teslimi anında
düzenlenecek ve bu faturalara sevk irsaliyesinin
numarası kayıt edilecektir. Ayrıca, her satış için sevk
irsaliyesi düzenlenmeyecek, ancak faturaya işyerinde
teslim edildiğine ilişkin şerh verilecektir.
Bu şekilde düzenlenmiş sevk irsaliyesi ile sevk edilen
mallar için yedi günlük süre beklenilmeksizin faturanın
malın teslimi anında düzenlenmesi zorunludur.
Diğer taraftan, faturanın malın teslimi anında
düzenlenmesi şartıyla önceden tek bir sevk irsaliyesi
düzenlenebilmesi imkanı tanınan mükelleflerin, faturayı
anında düzenlemeyip daha sonra yedi günlük süre içinde
düzenlemek istemeleri halinde belirtilen kolaylıktan
yaralanmaları mümkün bulunmamaktadır. Bu takdirde genel
esaslara göre malın sevki anında her alıcı için ayrı
birer sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, satılan emtiaya ait faturaların merkezde
bilgisayarla düzenleniyor olması şartıyla, satışı
yapılan malların teslimi anında fatura düzenlenmesi
yerine, her bir alıcı için malın teslimi anında yeni bir
sevk irsaliyesi düzenlenmesi, bu irsaliye üzerine
"Muhtelif Müşteriler" ibareli düzenlenen sevk
irsaliyesinin tarih, seri ve sıra numarasının yazılması
suretiyle, belge düzeni temin edildikten sonra teslim
edilen mallara ilişkin faturanın merkezde bilgisayar
aracılığı ile azami yedi gün içinde düzenlenmesi
mümkündür. Birden fazla sevk irsaliyesinin tek bir
faturada gösterilmesi durumunda, her bir sevk
irsaliyesinin tanzim tarihi ile sevk tarihine ayrı ayrı
yer verilmesi gerekmektedir.
1-2-1Teslim Sayılan Haller
Aşağıdaki haller teslim sayılır:
a) Vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun,
vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden
çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline
ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla
verilmesi,
b) Vergiye tabi malların, üretilip teslimi vergiden
istisna edilmiş olan mallar için her ne suretle olursa
olsun kullanılması veya sarfı,
c) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda
zilyetliğin devri,
1-2-1-1Hizmet
1. Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal
ithalatı dışında kalan işlemlerdir.
Bu işlemler; bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek,
imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek,
hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi
yapmamayı taahhüt etmek gibi, şekillerde
gerçekleşebilir.
2. Bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer
bir hizmet olması halinde bunların her biri ayrı işlem
olup, hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı
vergilendirilirler.
Hizmet Sayılan Haller
Vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, işletme
personelinin veya diğer şahısların karşılıksız
yararlandırılması hizmet sayılır.
İşlemlerin Türkiye'de Yapılması
İşlemlerin Türkiye'de yapılması:
a) Malların teslim anında Türkiye'de bulunmasını,
b) Hizmetin Türkiye'de yapılmasını veya hizmetten
Türkiye'de faydalanılmasını,
Uluslararası Taşıma İşleri
Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık
ile transit taşıma işlerinde, hizmetin iç parkura isabet
eden kısmı Türkiye'de yapılmış sayılır.
ÖNDER ÖZSOY
Serbest Muhasebeci
Mali Müşavir
ozsoy_1973@hotmail.com
23.08.2008
-Banka
ve nihai tüketicilere kredi kartı okuyucuları kullanarak
kontör satışı
-Çeklerin Factoring Şirketlerine ciro
edilmesi...
-Diğer makaleleri için tıklayınız |
