|
Serbest meslek erbabının taşıtı
Bilindiği gibi serbest
meslek erbabı yıllarca yaya kuvvet olarak kabul
edilmiş, doktorların hastalarına, avukatların
adliyelere, mühendislerin veya mimarların
inşaatlara, mali müşavirlerin yahut muhasebecilerin
müşterilerine yürüyerek gittikleri kabul edilmiştir.
Gelir Vergisi Kanunu'nda yıllarca serbest meslek
erbabına otomobil giderlerini indirme olanağı
verilmemiş, ancak işlerine bisikletle veya patenle
gitmeleri halinde, paten veya bisikletlerini
demirbaşları arasına alıp amortisman ayırma olanağı,
onlara büyük bir olanak olarak tanınmıştır.
Nihayet globalleşen ekonomi içerisinde ve AB
sürecinde serbest meslek sahiplerinin de işlerinde
otomobil kullanabilecekleri kabul edilerek Gelir
Vergisi Kanunu'nda 5035 sayılı Kanunla gerekli
değişiklik yapılmış ve 1.1.2004 tarihinden itibaren
serbest meslek erbabının kiraladıkları veya
envanterlerine dahil ettikleri ve işte kullandıkları
taşıtların giderleri ile envanterlerine dahil
ettikleri taşıtların amortismanlarını kazançlarının
tespitinde düşme olanağı sağlanmıştır.
Günümüzde artık serbest meslek erbabı da araba
alarak envantere kaydetmek suretiyle bu taşıtın
giderlerini ve amortismanını, vergiye tabi kazanç
tespitinde indirim konusu yapabilmektedir. Taşıt
almak yerine kiralama yolunu tercih eden serbest
meslek erbabı da, taşıt için ödediği kira bedelini,
gider olarak yazabilmektedir. Kiralanan taşıtın
giderlerinin kazanç tespitinde nazara alınmasında
ise, kira sözleşmesinde giderin kime ait olacağına
ilişkin belirleme ve fiilen kim tarafından yapıldığı
sorularının yanıtı önem taşımaktadır.
KDV Sorunu
Serbest meslek erbabının satın alarak envanterine
kaydettiği binek aracının alımında ödediği katma
değer vergisini ise indirim konusu yapması mümkün
değildir. Söz konusu indirimi mümkün olmayan katma
değer vergisi, kazanç tespitinde gider
yazılabilmekte veya maliyet unsuru olarak kabul
edilmektedir. Bu verginin indiriminin kabul
edilmeyerek gider veya maliyet olarak kabul
edilmesi, Katma Değer Vergisi Kanunu'na ilişkin
esaslardan ileri gelmektedir. Ancak binek
araçlarının katma değer vergisinin indirim konusu
yapılamamasının, mevzuatın hazineci düşünce ile
oluşturulmasının dışında bilimsel bir gerekçesi
yoktur.
Buna karşılık serbest meslek erbabını, taşıtı satın
almak yerine kiralama yoluna giderse, kira bedelinin
tamamını gider yazabildiği gibi, kira bedelleri
üzerinden ödediği katma değer vergisini de indirim
konusu yapabilmektedir.
Leasing'de KDV
Bu arada serbest meslek erbabının taşıtlarını
finansal kiralama (leasing) yolu ile edinmesi de
mümkündür. Bu gibi hallerde kira bedelleri üzerinden
ödenen katma değer vergisinin indirim konusu yapılıp
yapılamayacağı zaman zaman duraksamaya yol
açmaktadır. Çünkü finansal kiralama, amortismana
tabi iktisadi kıymet ediniminde bir finansman
yöntemi olarak karşımıza çıkmakla birlikte, bazen
edinim amaçlı olmayan bir finansman yöntemi olarak
da kullanılabilmekte, finansal kira sözleşmesinin
süresinin sonunda kiralanan kiraya verene iade
edilebilmektedir.
Burada, sözleşmede süre sonunda kiralanan aracın
finansal kiraya verene bırakılmasının öngörüldüğü
durumlarda, ödenen katma değer vergisinin indirimi
mümkündür. Buna karşılık sözleşmede süre sonunda
kiralanan aracın mülkiyetinin kiracıya geçeceği
hallerde ise ödenen katma değer vergisinin indirim
konusu yapılmaması gerekir. Bize buradaki katma
değer vergisi doğrudan gider yazılabilir.
Finansal kiralama sözleşmelerinin pek çoğunda ise,
sözleşme süresinin sonunda mülkiyetin kime ait
olacağı kesin şekilde belirlenmemekte, kiracıya
kiralananı kararlaştırılan bedel üzerinden satın
alma hakkı tanınmaktadır.
Maliye Bakanlığı 2002 yılında verdiği bir
özelgesinde kiracının, satın alma hakkını kullanana
kadar kira faturalarına göre ödediği katma değer
vergisini indirimi konusu yapabileceğini, ancak bu
hakkın kullanılmasından sonra ödenen katma değer
vergisinin indiriminin mümkün olmadığını
açıklamıştır. Buraya kadar bir diyeceğimiz yoktur.
Ancak aynı özelgede, satın alma hakkının
kullanılması halinde, geçmişte indirim konusu
yapılan vergilerin düzeltilmesi gerektiği de
açıklanmıştır. Özelgenin bu kısmına katılma olanağı
bulamamaktayız.
Bumin Doğrusöz
Referans / 17.12.2007
|
