Eş ve çocuklara alınan ev ve arabanın vergisi

Bu yeni bir vergi değil. Yıllardan beri var. Adı Veraset ve İntikal Vergisi. Bu verginin genelde bilinen ve uygulanan tarafı veraset kısmı. Yani miras yoluyla geçen servetlerin vergilenmesine ilişkin olan kısmı. Zaten ölen yakınından kalan gayrimenkul, taşıt aracı, hisse senedi, bankadaki para gibi kıymetlerin veraset ve intikal vergisi beyan edilmeden mirasçıya geçmesi mümkün değil. Bu kısmı bilinmekte ve her zaman uygulanmakta.
Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'nun ilk maddesinde şahıslara ait malların veraset tarikiyle veya herhangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikali Veraset ve İntikal Vergisi'ne tabidir ifadesi yer almakta.(VİVK Madde 1)
Buna göre eşinize veya çocuğunuza ev, araba türü malların hediye edilmesi halinde, arabanın trafik tescilinin, evin ise tapu tescilinin yapıldığı tarihi izleyen ay içinde Veraset ve İntikal Vergisi beyannamesi verilmesi, hesaplanan verginin de her yıl mayıs ve kasım aylarında olmak üzere, üç yılda altı eşit taksitte ödenmesi gerekir.
Kanunda veraset veya intikal suretiyle geçen malların nasıl değerleneceği de belirlenmiş. Verginin hesaplanmasında gayrimenkuller Emlak Vergisi değeri, diğer malların ise rayiç bedelleri dikkate alınmakta.
Gayrimenkulü nasıl aldınız?
Bazı illerde özellikle lüks semtlerde gayrimenkul işlemleri yakın takibe alındı. Bu takipte gayrimenkul ticaret üzerinden elde edilen kazançların vergilerinin tam olarak ödenip ödenmediği araştırılıyor. Bu araştırma yapılırken diğer taraftan gayrimenkulü satın alan şahısların durumu da inceleniyor. Hiçbir geliri olmayan kişilerin gayrimenkulleri nasıl aldıkları soruluyor. Gayrimenkulü bir yakının ivazsız olarak aldığının ortaya çıkması durumunda ise Veraset ve İntikal Vergisi isteniyor.
Servet incelemesi yok!
Hemen akla "Servet incelemesi mi yapılıyor" sorusu gelebilir. Ülkemizde servet beyanı ve buna bağlı servet incelemesi yok. Ancak bir gayrimenkulün eşi veya bir başkası tarafından ivazsız alınması Veraset ve İntikal Vergisi'ne tabi.
Satış bedeli mi yoksa Emlak Vergisi değeri mi esas alınacak?
Gayrimenkullerin ivazsız intikale konu olması halinde vergi tutar Emlak Vergisi'ne esas olan değer üzerinden hesaplanıyor. Ancak gayrimenkulün ivazsız intikalinin beyan edilmemesi halinde vergiye tabi değer satın alma bedeli olabilir. Çünkü ivazsız bir intikal için para da bağışlanmış ve bu para ile gayrimenkulün satın alma işlemi yapıldığı iddia edilebilir. İvazsız verile kıymetin para olması halinde satın alma bedelinin tamamı vergiye tabi. Oysa gayrimenkulün ivazsız olarak devredilmesi halinde ise üzerinden vergi hesaplanacak tutar Emlak Vergisi'ne esas olan değer olacak. Genelde gayrimenkullerin Emlak Vergisi'ne esas değerleri rayiç bedellerin altında. Bu nedenle şahıslarca baştan ivazsız gayrimenkulün beyan edilmesi daha doğru.
Vergi nasıl hesaplanacak?
Veraset yoluyla veya ivazsız surette meydana gelen intikallerde Veraset ve İntikal Vergisi aşağıdaki tarifeye göre hesaplanacak.
Matrah Verginin Oranı (%)
Veraset Yoluyla İntikallerde İvazsız İntikallerde
İlk 160.000 TL için 1 10
Sonra gelen 350.000 TL için 3 15
Sonra gelen 770.000 TL için 5 20
Sonra gelen 1.500.000 TL için 7 25
Matrahın 2.780.000 TL'yi aşan bölümü için 10 30
- Evlatlıklar dâhil, füruğ ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinde 109.971 TL (füruğ bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde 220.073 TL)
- İvazsız suretle meydana gelen intikallerde 2.535 TL
Bir şahsa ana, baba eş ve çocuklarından (evlatlıktan evlat edinenlere yapılan ivazsız intikaller hariç) ivazsız mal intikali halinde vergi, ivazsız intikallere ilişkin tarifede yer alan oranların yarısı uygulanarak hesaplanır. İsmail KÖKBULUT / ikokbulut@bugun.com.tr  / bugün