SERMAYE ŞİRKETLERİNDE HİSSE DEVRİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Kurumsal kültürün yeterince gelişmediği ülkemizde sermaye şirketlerin büyük kısmı aile şirketi olduğu için şirketlerin kuruluşu, yönetimi, karar alınması, hisse devri, sermaye artırımı v.b. konularda, çoğu kez kanunlara uyulmaması neticesinde hukuki ve mali sorunlarla karşılaşıldı gözlemlenmektedir. Bu makalemizin konusu Limited ve anonim şirketlerde yukarıda bahsi geçen iş ve işlemlerin yasal dayanağı olan Türk Ticaret Kanunu ve Amme Alacakları Tahsil Hakkındaki Kanunu çerçevesinde uygulayıcılara yol göstermeye olacaktır.

1-LİMİTED ŞİRKETLERDE

·         Türk Ticaret Kanunu md.520/5 Limited Şirketlerde Ortağın sermaye payını devri yani hisse devri, yalnızca noterde düzenlenen devir sözleşmesi ile yapılabilir.

·          Türk Ticaret Kanunu md.520/2 Limited Şirketlerde Hissenin devredilebilmesi için ortakların en az dörtte üçünün onayı ve bunların esas sermayenin en az dörtte üçüne sahip olması gerekir.

·         Türk Ticaret Kanunu Md.519 Limited Şirketlerde, İmzaları noter tarafından tasdik edilmiş devir sözleşmeleri ile devre muvafakat edildiğini gösteren ortaklar kurulu kararının, noter tasdikli bir örneğinin ticaret sicili memurluğuna verilmesi gerekir

·         Amme Alacakları Tahsili Hakındaki Kanunu md.35 Limited Şirketlerde ortağın şirketteki sermaye payını yani hissesini devretmesi durumunda, payı devreden ve devralan şahıslar, devir öncesine ait kamu alacaklarının örneğin vergi borcunun şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan kısmından, sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar.

·         Genel bir yanılgı durumu da tekrar hatırlatmakta fayda mülahaza ediyorum Limited şirket ortakları sermaye payını noterden devrettikten sonra işlem tamamlanmış zannediyor. Oysa ortakların muvafakatı ile birlikte, devir sözleşmesi ticaret sicili memurluğuna tescil edilmediği sürece, devir hukuken gerçekleşmiş sayılmıyor.

ANONİM ŞİRKETLERDE

A) Hisse Senedi Olmadığı Durumlar; Anonim şirketlerde, hisse senedinin ihraç edilmediği durumlarda, “hisse devri” işleminin nasıl yapılacağı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’nce ticaret sicil memurluklarına gönderilen 18 Aralık 1998 Tarih ve TSM-001-251 sayılı genelgesi ile aşağıdaki gibi açıklanmıştır.
Anonim şirketlerde; nama veya hamiline hisse senedi ihraç edilmediği durumlarda;
            1.         İmzaları noter tarafından tasdik edilmiş devir sözleşmesi ile,

2.                 Devre muvafakat edildiğini gösteren yönetim kurulu kararının, noter tasdikli örneğinin;

 
ticaret sicil memurluklarına verilmesi gerekiyor.

Aksi halde, yapılan işlemler hukuken geçersiz olur. Ortak olmayan bir kişi yönetim kuruluna seçilebilir. Ancak seçildikten sonra kendisine hisse devri yapılması gerekiyor. Ticaret sicili memurluğunun ise yönetim kurulu üyesi olan ortağın, hissedar olduğuna dair devir sözleşmesini aldıktan sonra, durumu tescil ve ilan etmesi gerekiyor. Aksi halde, ticaret sicili de ayrıca sorumlu ve suçlu olur.

B) Hisse Senedi İhraç Edildiği Durumlar

Bununla ilgili esaslar, Türk Ticaret Kanunu’nun 415 ve 416. maddelerinde yer alıyor.

1. Hamiline Yazılı Senetler :

Madde 415- Hamiline yazılı hisse senetlerinin devri şirket ve üçüncü şahıslar hakkında ancak teslim ile hüküm ifade eder.

2. Nama Yazılı Senetler:

Madde 416- Nama yazılı hisse senetleri, esas mukavelede aksine hüküm olmadıkça devrolunabilir. Devir ciro edilmiş senedin (ya da geçici ilmühaberin) devralana teslimi  ile olur. Şu kadar ki; devir, şirkete karşı ancak pay defterine kayıtla hüküm ifade eder.”Türk Ticaret Kanunu’nun 417. maddesine göre de hisse senedini teslim alan kişi, bunu pay defterine kayıt ettirdiğinde “ortak sıfatına haiz” olabiliyor.
 

Amme Alacakları Tahsili Hakındaki Kanunu mükerrer 35 de zikredildiği gibi  Anonim şirketlerde Limited şirketlerin aksine, (yönetim kurulu üyesi olmayan) ortakların, şirketin vergi ve sigorta borçları nedeniyle 1 TL dahi sorumlulukları yok. Yönetim kurulu üyesi ortakları ise, anonim şirketin mal varlığından tahsil edilemeyen ya da tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu alacaklarından dolayı, şahsi mal varlıkları ile sorumludurlar.

SMMM Abdullah Ekinci

Abdullahekinci25@gmail.com