Bu anlamda turistik tesislere sağlanan avantajlar turistik tesislerin yatırımına karar verildiği andan itibaren başlamaktadır. Birinci adım olarak Turizm Yatırım izin ve Teşvik Belgesini ele almamızda fayda var.  

Turizm Sektöründe Yatırım Teşvik Belgesini otel, motel, tatil köyleri, eğlence merkezleri gibi turizm tesisleri için alabilirsiniz. Yönetmelikte belirtilmiş bazı tesisler için yatırım belgesi verilmesi, Değerlendirme Kurulunun vereceği karara bağlıdır. Yatırım süresi sonunda ya da tesis tamamlandığında Turizm İşletmesi Belgesi için başvurulması gerekir. Başvuruda bulunulmamış ise, söz konusu tesis için durum tespiti denetimi yapılır.  Sonrasında ilgili yasa hükümleri gereğince tesis için işlem yapılır ve uygulanır. Turizm Desteklerinden yararlanmak için Turizm Yatırım İzin Belgesi alınması gerekmektedir.    

Turizm Tesisleri Yönetmeliği Birinci Kısım Başlangıç hükümleri 5.Maddesine göre Turizm yatırımı belgesi taleplerinde, aşağıda belirtilen belgelerin aslı veya aslını vermeye yetkili mercii veya noterce onaylanmış örnekleri ile Bakanlığa başvurulur. (Madde 5)

a) Başvuru dilekçesi,
b) Yatırımın yeri, tür ve sınıfı, kapasitesi, finansmanı ve pazarlaması gibi bilgileri içeren rapor,
c) Yatırımın Bakanlıkça uygun görülerek belgelendirildiği şekilde yapılacağına ve Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen hususa ilişkin noter onaylı taahhütname,
d) Tapu ve/veya kiralama, izin, irtifak hakları gibi ayni hakları gösterir belge ve/veya belgeler ile ortaklardan birinin veya birkaçının adına yatırımcı ve/veya işletmeci olarak belge düzenlenmesinin talep edilmesi halinde bu hususta ortaklar arasında düzenlenen sözleşmeye dayalı muvafakatname,
e) Talebin şirket adına yapılması halinde şirket tesciline ilişkin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile şirkete ait imza sirküleri, isim tescili yapılmış ise tescile ilişkin belge,
f) Türü, yöresi, büyüklüğü veya konumu gibi nedenlerle, özellik arz eden yatırımların, Bakanlıkça gerekli görüldüğü durumlarda bu özelliklerini genel olarak yansıtan uygun ölçekte fikir projesi, fikir maketi ve/veya referans kişi veya kuruluşlardan alınan görüş yazısı.

Yatırım Teşvik Belgesi Sermaye sahiplerini yatırıma yönlendirmek suretiyle istihdam yaratmak ve uluslar arası rekabet gücü sağlamak için yatırımların devlet tarafından desteklenmesi amacıyla verilen bir belgedir. Yatırım Teşvik belgesi ile sermaye sahiplerinin Yatırım Dönemindeki başlıca avantajları  Gümrük Vergisi, Katma Değer Vergisi ve bankalardan çekilen kredilere uygulanan K.K.D.F. ödemeden
kullanılmış komple tesis ithalatını yapılabilmekte,  tesis mülkiyetinin alınması aşamasında da düşük faizli krediler alınabilmektedir. Ayrıca yatırım teşvik belgesi sahibi firmalar döviz indirimi kullanarak hem ucuz hem de uzun vadeli kredi kullanabilmektedirler. Yatırım Teşvik Belgesi genellikle iki yıl için verilir ek süre talep edilmesi halinde ek süre ile beraber 3 yılda tamamlanır. 

Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair 2005/1 Nolu Tebliğ 25.10.2005 Tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Turizm yatırımı belgesi taleplerinin değerlendirilmesi aşamaları aşağıdaki şekildedir.
 Turizm yatırımı belgesi taleplerinde;

a) Yönetmelikte ve bu Tebliğde istenilen belgeler ile yapılan başvuruları incelenerek uygun bulunan tesisler için inceleme raporu düzenlenir. Bu raporda;
1-) Tesisin adı,
2-) Tesisin pafta, ada, parsel numarasının da belirtildiği açık adresi,
3-) Türü ve varsa sınıfı,
4-) Ayrıntılı kapasitesi,
5-) Belge sahibinin adı veya unvanı, tebligat adresi, telefon numarası,
6-) Mal sahibinin adı veya ünvanı,
7-) İnşaata başlama tarihi,
8-) İşletmeye açılma tarihi,
9-) Yatırımın Yönetmelik hükümlerine uygunluğu,
10-) İhtiyaç duyulması halinde diğer hususlar ayrıca belirtilir.
 

(Mülga son paragraf:R.G. 06/04/2006-26131)

b) Yapılan inceleme sonucunda;
1 - Belgelendirilmeleri uygun görülen tesislere Makam Oluru veya Değerlendirme Kurulu Kararı ile belge düzenlenir.
2 - Belgelendirilmeleri uygun görülmeyen tesislerin durumları ise gerekçeli yazı ile başvuru sahibine tebliğ edilerek başvuru evrakı iade edilir.

            Turizm Deneme İşletme Belgesi:

Müşteri kullanımına hazır hale getirilmiş tesisin Turizm Tesisleri Yönetmeliğine ve varsa projesine uygunluğunu belgeleyen tesisin deneme işletmesine açılması iznini içeren belgedir.

Turizm Yatırımı belgeli bir tesisin yatırımının tamamlanarak müşteri kullanımına ve işletilmesine hazır hale getirilmesinden sonra Turizm Yatırımı belgesi almadan doğrudan Turizm Deneme İşletmesi Belgesi alınması istendiğinde Turizm Tesisleri Yönetmeliğinin öngördüğü bilgi ve belgelerle Turizm deneme İşletmesi Belgesi talebi ile yazılı olarak Turizm Bakanlığına başvurulması gerekmektedir.

Yatırım belgeli hiçbir tesis Turizm Deneme İşletmesi Belgesi olmadan işletmeye açılamaz. Turizm Deneme İşletmesi Belgesi ile turizm tesislerinin işletmeye açılması kolaylaşmaktadır. Ayrıca teşvik tedbirleri ile istisna, muafiyet ve haklardan yararlanmayı sağlar.

            Turizm İşletme Belgesi:

Girişimciler, mevzuata uygun olarak işletmeye açılan tesislerine, turizm işletmesi belgesi almak için başvuruda bulunabilirler. Girişimciler, Yönetmelikte belirtilmiş, ayrıntıları ise tebliğde belirtilen evrak ile Bakanlığa başvurur. Belge talep edilen tesisin tür ve varsa sınıfı için Yönetmelikte tanımlanmış asgari niteliklere ve tüm tesisler için belirtilmiş genel nitelikler bölümündeki hususlara uygun olarak yapılmış olması gerekmektedir. Bakanlıkça incelenerek uygun bulunmuş talepler için, tesis mahallinde denetim yapılır. Denetim raporlarının da olumlu olması halinde, Genel Müdürlük onayının alınması ve belgeye ilişkin gereken vergi ve harçların yatırılmasını takiben turizm işletmesi belgesi düzenlenir. Yönetmelikte belirtilmiş bazı tesislere işletme belgesi verilmesi, Değerlendirme Kurulunun kararına bağlıdır. Belgelendirilmeleri uygun görülmeyen tesislere ilişkin; denetim raporu sonucu veya gerekçeli değerlendirme kurulu kararı başvuru sahibine tebliğ edilir.

Turizm İşletme Belgeli Tesislere Yapılan Destekler ve Avantajları:

Turizm İşletmeleri 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun “Geçici muaflıklar” başlıklı 5 inci maddesinin (b) fıkrasında “ Turizm Endüstrisini Teşvik Kanunu hükümleri dairesinde turizm müessesesi belgesi almış olan Gelir veya Kurumlar Vergisi mükelleflerinin adı geçen kanunda yazılı maksatlara tahsis ettikleri ve işletmelerine dahil binaları, inşalarının sona erdiği veya mevcut binaların bu maksada tahsisi halinde turizm müessesesi belgesinin alındığı yılı takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılır.” hükümlerine göre işletmeler Emlak Vergisinden muaf tutulmaktadır.

Ayrıca;

1-)   Enerji Desteği

2-)  Turizm ve İşletme Kredileri

3-)  Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu İle Sağlanan Destek ve Avantajlar

4-)  Yabancı Personel Çalıştırılması

5-)  Haberleşme ve Telekomünikasyon Avantajları

6-)  Su Ücretlerinin Bölge Genelinde Uygulanan En Düşük Tarifeden Ödenmesi

7-)  Taşınmaz Malların Turizm Amaçları Doğrultusunda Kullanılmasında Avantajlar

8-)  Turizm Geliştirme Fonu Avantajları

9-)  Yat Turizmciliğinde ve İşletmeciliğinde Sağlanan Faydaları başlıca avantajlar olarak sıralayabiliriz.  

            Bu yazımda özellikle Turizm Tesislerinin Belgeli olmasının önemi ve avantajlarını paylaşmaya çalıştım. Turizm İşletme Belgeli Tesisler kendilerine sağlanan destek ve avantajlarını kullanarak küresel boyutta uluslar arası rekabet koşullarında daha rahat rekabet edebilecekler, sektörel pazar ekonomisini genişletip daha uygun fiyatlarla yerli ve yabancı her kesim için uygun ve kaliteli tatil olanakları sunabilecekler, dolayısı ile bu tür tesislere olan talepleri de özendirebileceklerdir.   

Aydın ANATÜRK
SMMM / Antalya