Satıcı malı herhangi bir ücret talep
etmeden ve mülkiyet hakkı kendisinde kalması şartı ile
alıcıya yollar, alıcı da malın zilliyet hakkını yani
elde bulundurma hakkını elde eder. Alıcı malın satış
işlemini gerçekleştirdiğinde maldan elde ettiği karı
düşüp malın parasını satıcıya gönderir.
Konsinye mal satış işlemlerinin hukuki durumu ve
özellikleri borçlar kanun 416 ve 430’uncu maddesinde
düzenlenmiştir. Konsinye mal satış sisteminde anlaşan
firmalar mutlak suretle noter aracılığı ile sözleşme
yapmalarında yarar vardır. Sözlü olarak yapılan
antlaşmalar ileride çıkacak hukuki antlaşmalarda delil
niteliği taşıma gücünün zayıf olduğunu tarafların göz
ardı etmemeleri gerekmektedir.Konsinye suretiyle yapılan
mal satışlarında satıcı alıcıya malın mülkiyet hakkını
devir etmediğinden her iki tarafın devlete karşı vergi
yükümlülükleri doğmamakta Ancak alıcı malı sattığı anda
devlete karşı vergi yükümlülükleri doğmaktadır.
Gelir idaresi; Satıcının satılan malın faturasını
alıcının sattığı kişiye düzenlenmesini ve alıcının da
satıcıya komisyon faturası kesmesi gerektiği
görüşündedir. Ancak bazı otoriteler bunun aksini
savunmakta malın faturasının alıcıya kesilmesinin,
alıcının da sattığı kişiye fatura etmesi gerektiğini
savunmaktadır.
Konsinye mal satışında Vergi Kanunları açından aşağıda
belirtilen hususlara azami özen gösterilmesi
gerekmektedir.
●Satıcı malı yollarken Vergi Usul Kanunun 230’uncu
maddesinin beşinci fıkrası çerçevesinde sevk irsaliyesi
düzenlemelidir. Eğer alıcı malı satıcının işyerinde
teslim almışsa sevk irsaliyesini kendisi düzenlemelidir.
Her iki durumda da düzenlenen sevk irsaliyelerinde malın
konsinye mal olduğunu belirtmelidir.
●Alıcı malı sattığında kendi fatura düzenlemek istiyorsa
faturayı düzenlediği tarihten itibaren yedi gün içinde
satıcının kendisine fatura düzenlemesini sağlamalıdır.
●Alıcı malı sattığında sevk irsaliyesi düzenleyip
satıcının fatura düzenlemesini istiyorsa sevk
irsaliyesini düzenlediği tarihten itibaren yedi gün
içinde satıcının malın faturasını düzenlemesini
sağlamalıdır.
● Satıcı fatura düzenlerken Alıcının malı sattığı tarihi
mutlak suretle fatura üzerinde belirtmelidir.
● Konsinye satış sözleşmesi yapmayan firmalar Vergi
İncelemelerinde Katma Değer Vergisi matrahı ve Cezası
ile mutlak suretle karşılaşmaktadırlar. Bu nedenle
Borçlar Kanunu’nun 416 ve 430’uncu maddeleri
çerçevesinde kendi aralarında mutlak suretle sözleşme
yapmaları önem arz etmektedir.
● Katma Değer Vergisine tabii mallarda Satıcının malı
alıcıya yollarken, Katma Değer Vergisi Kanunun
10.maddesin D fıkrası çerçevesinde malı yollaması
gerekmektedir.
Konsinye mal satış sisteminin alıcı açısından
avantajlarını aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür.
●Firmalarda nakit akışı yönünde bir rahatlama meydana
gelir ve yöneticilerin stressiz bir ortamda karar verme
olanağı sağlar
●Firmalar az sermaye ile daha fazla mal grubu buldurma
imkânına kavuşur. Ayrıca müşterilerinin ihtiyaçlarını
karşılama sorunları en asgariye iner.
●Firmanın, satıcıya sadece sattığı mallardan dolayı
ödeme yükümlülüğü doğar.
● Firmanın, malı sattığında ve sadece karı oranında KDV
yükümlülüğü doğar.
Konsinye mal sözleşmelerinin satıcı açısından
avantajlarını ise şu şekilde sıralayabiliriz.
●Satıcının mevcut pazar payını korumasını sağlayarak,
sabit giderlerin karşılanmasında ve kapasitenin
azalmasının önüne geçer.
● Satıcının Pazar payını artırmasında katkı sağlayarak
kapasite artırımına gidilmesine yol açar
● Satıcının kendine sadık alıcılar portföyü oluşturarak
gelecek yaşanacak ekonomik krizlerden en asgari ölçüde
zararla atlatmasını sağlar.
www.muhasebenet.net
Karlılığın azaldığı ve rekabetin kıyasıya yaşandığı
günümüz ortamında konsinye satış sistemi hem alıcılar
hem de satıcıların benimsediği bir sistem haline
gelmektedir. Bu sistemle çalışmak isteyen işletmelerin
sistemin hukuki boyutunu sağlam temeller üzerine
oturtmadan konsinye mal alımı veya satışına
yönelmemeleri kendilerinin yararına olacağı
kanaatindeyim.
SMMM Sedat ERYÜREK
muhasebenet.net
eryureksedat@yahoo.com
Diğer makaleleri
Kamu ihalelerine
giriyorsanız ?
|
