2009 Yılı gelirlerinin beyan edilmesine başlayacağımız 1 Mart/25 Mart 2010 tarihleri arasında beyan edilecek kazançlardan menkul sermaye iratları makalemizin konusunu oluşturmaktadır.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 75’inci maddesinde menkul sermaye iradı;
“Sahibinin ticari, zirai ve mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilebilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.” Diyerek tanımlanmış tır. Nelerdir bu iratlar başlıklar halinde yazmak gerekirse
a) Her çeşit hisse senetlerinin kar payları
b) İştirak hisselerinden doğan kazançlar
c) Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu faizleri
d) Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları
e) Mevduat Faizleri
f) Her çeşit alacak faizleri
g) Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller
h) Her çeşit senetlerin ıskonto edilmesi karşılığında alınan ıskonto bedelleri
i) İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar www.muhasebenet.net
j) Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar payları ile kar ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kar payları ve katılım bankalarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları (Menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kar payları)
k) Repo gelirleri
Yukarıda saydığımız bu gelirleri elde edenlerin gelirleri Menkul Sermaye İradı olup beyan edilmesi gerekmektedir. Ancak 2009 yılında elde edilen TL,Döviz Mevduat Faizleri ve Repo faiz gelirleri gibi banka ve finans kurumlarından elde edilen gelirlerin tutarı ne olursa olsun beyana tabi değildir (GVK.Geçici 67.Madde)
Tutarı 1.070 TL den az olan ve döviz cinsinden elde edilen Off-Shore Faiz Geliri ve Alacak Faizi ,yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları, iskonto bedelleri beyan edilmeyecek 1.070 TL den fazla ise beyana tabi bu gelirlerin hepsi için ayrı ayrı değil toplamı dikkate alınacaktır.
Tutarı 22.000 TL’yi aşmayan ortak olunan Anonim veya Limited Şirketlerden elde edilen kar payı tutarı (elde edilen kar payı tutarının ½ si istisna GVK Md.22 gelirin yarısı beyan sınırı olan 22.000 TL’yi aştığında beyan edilecek ancak tamamı üzerinden yapılan stopaj hesaplanan vergiden mahsup edilebilir), 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş her çeşit tahvil ve hazine bonosu faizleri beyan edilmeyip bu tutarı aşması halinde tamamı beyana tabi olacaktır. Yukarıda belirtilen 1.070 TL ve 22.000 TL bir istisna değil beyan edilecek gelir tespitinde dikkate alınacak hadlerdir.
Her iki hadde tabi gelirin birlikte olması durumunda beyan edilecek gelir oldukları gelir kalemleri için ayrı ayrı dikkate alınacaktır. www.muhasebenet.net
Tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek olan TL,Döviz Mevduat ve Repo faizleri diğer gelirler dolayısıyla beyan verilse bile beyannameye dahil edilmeyecektir.
Menkul sermaye iratları toplamının 22.000 TL’yi aşıp aşmadığının tespitinde indirim oranı ve istisna uygulandıktan sonra kalan kısım dikkate alınır ve kalan kısım üzerinden beyan edilmesi gerekmektedir.
2009 yılı elde edilen bu menkul sermaye iratları 1 Mart-25 Mart tarihleri arasında beyan edilip Mart ve Temmuz olmak üzere 2 taksitte ödenir.
