Türkiye'nin Muhasebe Rehberi   I  Yayınlanan En Son Mevzuatlar  I  Vergi Takvimi  I   Muhasebe Uygulamaları  I  Beyanname Rehberi  
Ana sayfa Yasal Uyarı Künye Danışma Hattı Güncel Bilgi Arşivi

      Çalışma Hayatı Rehberi

 MUHASEBE GÜNCEL BÜLTEN :   10 HAZİRAN 2011

  2011 Çalışmaları 

  Mükellef Rehberi 
  Pratik Bilgiler 
  Staj - Stajyer Rehberi
  Maliye Rehberi
  BEŞ DAKİKA ARA !...
  Makale Rehberi

  Kanun-Mevzuat Rehberi  

  Sosyal Güvenlik Rehberi  

 

 

 

VERGİDEN MUAF NOSTALJİK ESNAFLAR SGK KAPSAMINDA MI?

 

Çocukluğumuzda hatırladığımızda bir duvarın dibinde ayakkabı tamiri yapan ve aynı zamanda o ayakkabıları boyayan sanatkarlar,her mahallede bir musluk tamircisi,lehimcisi,devlet dairelerinin önünde körüklü makinaları ile fotoğraf çekenler yada pazar günü izinli çıkan askerlerin hatıra fotoğraflarını çekenler,odun ve kömür depolarında hamallık yapanlar,basit el arabalarında perakende iş yapanlar,sokak aralarında el arabası ile hurda toplayıp satanlar,köylerde el çantaları ile gezerek basit tamirat işi yapanlar,seyyar berberler,atların nallarını çakanlar,sıvacı,boyacı ustaları,kalaycılar,gezici milli piyango

bileti satanlar gibi bir çok meslek dalı artık gelişen teknolojiler karşısında birer ikişer yok oluyorlar.
Günümüzde belki de büyük şehirlerde tek tük kalsa da bazı illerimizde nadiren de olsa bu meslek dallarında çalışan küçük gruplar halinde esnaflara rastlamaktayız.
Bunlar bana göre artık nesli tükenen nostaljik esnaflardır.
Günlük nafakalarını o gün temin ederek geçimlerini kimseye muhtaç olmadan sağlayan onurlu esnaflarımızdır.
Bu küçük grubunda Sosyal Güvenlik Kapsamına alındıklarını biliyoruz.
193 sayılı GV Kanunun 9.Maddesinde ''Vergiden Muaf Esnaf ''başlığı ile tanımlama yapılmıştır.
Ticaret ve sanat erbabından aşağıda yazılı şekil ve suretle çalışanlar gelir vergisinden muaftır.
1. Motorlu nakil vasıtaları kullanmamak şartı ile gezici olarak veya bir iş yeri açmaksızın perakende ticaret ile iştigal edenler
2. Bir iş yeri açmaksızın gezici olarak ve doğrudan doğruya müstehlike iş yapan hallaç, kalaycı, lehimci, musluk tamircisi, çilingir, ayakkabı tamircisi, kundura boyacısı, berber, nalbant, fotoğrafçı, odun ve kömür kırıcısı, çamaşır yıkayıcısı ve hamallar gibi küçük sanat erbabı;
3. Köylerde gezici olarak her türlü sanat işleri ile uğraşanlar ile aynı yerlerde aynı işleri bir iş yeri açmak suretiyle yapanlar
4. Nehir, göl ve denizlerde ve su geçitlerinde toplamı 50 rüsum tonilatoya (50 rüsum tonilato dahil) kadar makinesiz veya motorsuz nakil vasıtaları işletenler; hayvanla veya bir adet hayvan arabası ile nakliyecilik yapanlar
5. Ziraat işlerinde kullandıkları hayvan, hayvan arabası, motor, traktör gibi vasıtalar veya sandallarla nakliyeciliği mutat hale getirmeksizin ara sıra ücret karşılığında eşya ve insan taşıyan çiftçiler;
6.Ticari işletmelere ait atıkları mutat olarak veya belli aralıklarla satın alanlar hariç olmak üzere, bir işyeri açmaksızın kendi nam ve hesabına münhasıran kapı kapı dolaşmak suretiyle her türlü hurda maddeyi toplayarak veya satın alarak bu malların ticaretini yapanlara veya tekrar işleyenlere satanlar
7. Bir işyeri açmaksızın münhasıran gezici olarak; milli piyango bileti satanlar
8.İnşaatlarda kendi nam ve hesabına çalışan sıvacı,boyacı,demirci ustaları,( Danıştay'ın muvafık mütalaası üzerine, Maliye Bakanlığınca kabul ve ilan olunan ticaret ve sanat işleri ile iştigal edenler.)
Esnaf muaflığı şartlarını topluca taşıyanlar bu muaflıktan yararlanabilmek için ilgili esnaf odasına kayıt olmak ve durumlarını tevsik etmek suretiyle belediyeden "Esnaf Muaflığı Belgesi" almak zorundadırlar. Belediyelerce esnaf muaflığı belgesi bir takvim yılı için verilir. Esnaf muaflığı belgesinin şekil ve muhtevasını tayin ve tespite ve uygulamaya ilişkin usulleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanununun 3.maddesinde
Esnaf ve sanatkâr: İster gezici ister sabit bir mekânda bulunsun, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunca belirlenen esnaf ve sanatkâr meslek kollarına dahil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedenî çalışmasına dayandıran ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere tabi olanlar ile vergiden muaf bulunan meslek ve sanat sahibi kimseleri olarak tanımlanmıştır.
5510 sayılı Kanunun 4-1(b) sigortalı sayılanlar kısmında Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar,sigortalı sayılırlar.Sigortalılığın başlangıcı ise 7.madde Gelir vergisinden muaf olanların ise esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı oldukları tarihten itibaren sigortalılık başlar.
Yukarıda saydığımız nostaljik iş kollarında çalışanlar şayet ''Esnaf Muaflığı Belgesi'' almışlar ise bu belgeye dayanarak Esnaf ve Sanatkar siciline kayıt oldukları tarihten itibaren sigorta kapsamına alınmışlardır.
Esnaf ve Sanatkar Siciline kayıt olmak için Yönetmelikte Sicile müracaat ve süresi Madde 9 açıklanmıştır.Esnaf ve sanatkarlar yanlarında çalışanlar hariç, faaliyete başladıkları tarihten veya faaliyette iken kayıt beyannamelerinde meydana gelen değişiklikleri değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren en geç 30 gün içinde sicile geçmesi gereken hususları bağlı bulundukları sicile tescil ve gazetede ilan ettirmekle yükümlüdürler.
Uygulamada Esnaf ve Sanatkarlar sicile kayıtlarını kendi mürcaat ve başvuraları ile yapılmaktadır.Kendi istek ve talepleri ile sicile müracaat edenlerin kayıt işlemleri yapılmaktadır.
Yönetmeliği dikkatlice incelediğimizde sicile kaydını yaptırmayan esnafı sicil görevlilerinin sicile re'sen kayıt ve tescil etme gibi bir görevi ve zorunluluğu bulunmamaktadır.Sicile kaydolmayı gerektirecek nitelikteki meslekleri yaptıkları halde ,kaydını yaptırmayan esnafa sicil müdürlüğünün yaptırımı yalnızca idari para cezası ve faaliyetlerini durdurma şeklinde ortaya çıkmaktadır.

İş Kazası ve Meslek Hastalıklarında Doğan Hakları Nedir?
5510/13.Maddesinde Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar yönünden İş Kazası
a)Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b)İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
sigortalıya hemen veya sonradan bedensel veya ruhsal arızaya uğratan olay olarak tanımlanmaktadır.
5510/14.Maddesinde Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar yönünden Meslek Hastalığı sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.
5510 sayılı yasanın 7.maddesine göre esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı oldukları tarihten itibaren sigortalılık başlar ifadesine dayanılarak bu kayıtları devam ederken İş Kazası veya Meslek Hastalığı sonucu vefat etmeleri durumunda SGK'ya sigortalılık tescilleri olmasa da Kanunun dan doğan hakları alacaklardır.
Bu konuda örnekleme yoluna gidecek olursak;
Gelir Vergisinden muaf olan bir boyacı ustası 10.10.2010 tarihinde çalıştığı binanın dış cephesini boyarken düşerek ağır yaralanıyor.Bu kişinin ailesi tarafından verilen beyanda ve gösterilen belge de vergiden muaf esnaf olduğu tespit ediliyor.Fakat SGK sigortalılık tesciline rastlanmıyor.Kazazedenin ise bundan 3 yıl önce 01.10.2007 tarihinde Esnaf ve Sanatkar siciline tescil edildiği,Ticaret sicil gazetesinde tescilinin bulunduğu,sicilin devam ettiği tespit ediliyor.
Buna dayanılarak 5510/7.maddesi dikkate alınarak geriye dönük sigorta tescili yapılacak ,sigortalının İş Kazasına göre tedavisine başlanacaktır.Geçici yada sürekli iş göremezlik geliri alabilecektir.İş Kazası sonucu %60 üzerinde bir işgöremezlik hali ortaya çıkarsa en az 10 yıllık sigortalılık 1800 gün yada başkasının bakımına muhtaç derecede ise 10 yıllık sigortalılık süresi aranmadan Malullük aylığı bağlanacaktır.
Vergiden muaf esnaf ve sanatkarlar SGK'ya sigortalılık tescilleri olmasa bile SGK bunları sigortalı saymaktadır.Uğradıkları İş Kazası ve Meslek Hastalıklarından dolayı hertürlü ödenek,gelir ve yardımlardan faydalanmaktadırlar.


Bu konu aslında oldukça tartışma götüren bir konudur.Yıllardır aslında ihmal edilmiştir.5510 sayılı yasanın 7.maddesinde yazılı hüküm gereğince uygulamada imtina görmemesi gerektiğine inanıyorum.

VEDAT İLKİ

vedat.uzman@gmail.com

Not:Ne zaman emekli olurum sorularınızı bekliyorum.

 

10.06.2011
 
Yasal Uyarı
 
 

 

 

 

 
  ▼ Yayınlanan En Son  Mevzuatlar   (Sitenize ekleyebilirsiniz)

Copyrıght  © 2005-2011 www.muhasebenet.net www.muhasebenet.com. Her hakkı saklıdır.