Türkiye'nin Muhasebe Rehberi   I  Yayınlanan En Son Mevzuatlar  I  Vergi Takvimi  I   Muhasebe Uygulamaları  I  Beyanname Rehberi  
Ana sayfa Yasal Uyarı Künye Danışma Hattı Güncel Bilgi Arşivi

      Çalışma Hayatı Rehberi

 MUHASEBE GÜNCEL BÜLTEN :   20 NİSAN 2011

  2011 Çalışmaları 

  Mükellef Rehberi 
  Pratik Bilgiler 
  Staj - Stajyer Rehberi
  Maliye Rehberi
  BEŞ DAKİKA ARA !...
  Makale Rehberi

  Kanun-Mevzuat Rehberi  

  Sosyal Güvenlik Rehberi  

 

 

 

BELEDİYE MECLİSLERİ BELEDİYE ŞİRKETLERİNİ DENETLEYEBİLİR Mİ?

 

1-GİRİŞ

 Bu makalemizde 5393 sayılı belediye kanunu ve ilgili tebliğler çerçevesinde belediye meclisinin oluşturduğu denetim komisyonunun, yapacağı denetimin kapsamı ve bu kapsamda meclis komisyonunun belediye şirketlerini denetleme yetkisi olup olmadığına ilişkin değerlendirmeler yapılacaktır. 

2-DENETİM KOMİSYONU YASAL DAYANAĞI VE DENETÇİLERİN ÖZELLİKLERİ

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 25.maddesinde; il ve ilçe belediyeleri ile nüfusu 10.000'in üzerindeki belediyelerde, belediye meclisinin, her ocak ayı toplantısında belediyenin bir önceki yıl gelir ve giderleri ile bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin denetimi için kendi üyeleri arasından gizli oyla ve üye sayısı üçten az beşten çok olmamak üzere bir denetim komisyonu oluşturması gerekmektedir. İlgili yasa maddesinde oluşturulacak komisyonda görev alacak üyelerin siyasi partiler ve bağımsız üyeler arasında nasıl dağıtılacağı, komisyonun nerede çalışacağı, çalışmalarında kimlerden yararlanabileceği, komisyon üyelerine ve çalışanlarına ödenecek ücretler, komisyonun çalışmalarında hangi birimlerden hangi bilgi ve belgeleri isteyebileceği, komisyonun çalışmasını ne kadar sürede tamamlayacağını, hazırlanacak raporun ne zamana kadar meclis başkalığına sunulacağı ve meclis başkalığınca rapora ilişkin olarak yapılması gereken işlemler açıklanmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nda yapılan düzenlemelere istinaden,  ilgili Yönetmeliğin 22.inci maddesinde denetim komisyonuna üye seçiminde Belediye Kanunu’nda ihtisas komisyonlarına üye seçimi için belirlenmiş usul ve esasların uygulanacağı, Belediye Meclisince seçilen denetim komisyonunun kendi arasından bir başkan, bir başkan vekili seçeceğini, komisyonun üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanacağını ve katılanların salt çoğunluğu ile karar alacağı açıklanmıştır.  Aynı Yönetmeliğin 23.üncü maddesinde komisyonlarda çalıştırılacak; kamu kurum ve kuruluşlarından görevlendirilecek kişiler ile kamu personeli dışındaki kişilerde bulunması gereken şartlar açıklanmıştır. Buna göre kamu kurum ve kuruluşlarından görevlendirilecek kişilerin, kamu kurum ve kuruluşlarında denetim elemanı veya en az beş yıl kurumlarının gelir, gider veya bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin yürütüldüğü birimde çalışıyor olması, kamu personeli dışındaki kişilerin de; kamu kurum ve kuruluşlarının gelir, gider veya bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin yürütülmesinde en az beş yıl çalışmış olmak ya da maliye, muhasebe, işletme, iktisat, kamu yönetimi veya benzer alanlarda en az lisans düzeyinde eğitim almış ve denetim yapabilecek bilgi ve tecrübeye sahip olması gerektiği belirtilmiştir. 

3- BELEDİYE MECLİSİ DENETİM KOMİSYONUNUN YAPACAĞI DENETİMİN KAPSAMI

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 25 inci maddesinde denetimin kapsamı bir önceki yıl gelir ve giderleri ile bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin denetimi” olarak belirlenmiş olup, “belediye birimleri ve bağlı kuruluşlarından her türlü bilgi ve belgeyi isteyebileceği ve bu istekler gecikmeksizin yerine getirilmesi gerektiği” hükmü bulunmaktadır.  Yani 2011 yılı Ocak ayı meclis toplantısında oluşturulan denetim komisyonu,  01.01.2010 ile 31.12.2010” tarihleri arasındaki belediyenin gelir ve giderleri ile bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin denetimini yapmakla görevlidir. 

4- BELEDİYE MECLİSİ DENETİM KOMİSYONUNCA DENETLENECEK İŞLER

Denetim komisyonunca denetlenecek işleri kanunda ; “belediyenin gelirleri, giderleri ile bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemleriyle” sınırlandır. Kanundan şunu anlamaktayız  denetimin belediyede gelir ve giderleriyle sınırlı olup, belediyenin bütün işlemlerini denetleme yetkisi yoktur. www.muhasebenet.net

Denetlenecek işlerin  oluşturan belediyenin gelirleri Belediye Kanunu’nun 59.uncu, belediyenin giderleri ise 60.ıncı maddesinde detaylı olarak belirtilmektedir.

5393 sayılı Belediye Kanunu 59. Maddesinde  gelirlerini dokuz başlık halinde sıralanmış olup, belediyenin gelirleri şunlardır:

a) Kanunlarla gösterilen belediye vergi, resim, harç ve katılma payları

 b) Genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan pay

 c) Genel ve özel bütçeli idarelerden yapılacak ödemeler

 d) Taşınır ve taşınmaz malların kira, satış ve başka suretle değerlendirilmesinden elde edilecek gelirler

 e) Belediye Meclisi tarafından belirlenecek tarifelere göre tahsil edilecek hizmet karşılığı ücretler

 f) Faiz ve ceza gelirleri

 g) Bağışlar

 h) Her türlü girişim, iştirak ve faaliyetler karşılığı sağlanacak gelirler

i) Diğer gelirler

5393 sayılı Belediye Kanunu 60. Maddesinde  On dokuz başlık halinde sıralanmış olup, belediyenin giderleri ise şunlardır:

a) Belediye binaları, tesisleri ile araç ve malzemelerinin temini, yapımı, bakımı ve onarımı için yapılan giderler

 b) Belediyenin personeline ve seçilmiş organlarının üyelerine ödenen maaş, ücret, ödenek, huzur hakkı, yolluklar, hizmete ilişkin eğitim harcamaları ile diğer giderler

c) Her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderleri

d) Vergi, resim, harç, katılma payı, hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler

e) Belediye zabıta ve itfaiye hizmetleri ile diğer görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler

f) Belediyenin kuruluşuna katıldığı şirket, kuruluş ve katıldığı birliklerle ilgili ortaklık payı ve üyelik aidatı giderleri

g) Mezarlıkların tesisi, korunması ve bakımına ilişkin giderler

h) Faiz, borçlanmaya ilişkin diğer ödemeler ile sigorta giderleri

i) Dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile özürlülere yapılacak sosyal hizmet ve yardımlar

j) Dava takip ve icra giderleri

k) Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri

 l) Avukatlık, danışmanlık ve denetim hizmetleri karşılığı yapılacak ödemeler

 m) Yurt içi ve yurt dışı kamu ve özel kesim ile sivil toplum örgütleriyle birlikte yapılan ortak hizmetler ve proje giderleri

 n) Sosyo-kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderler

o) Belediye hizmetleriyle ilgili olarak yapılan kamuoyu yoklaması ve araştırması giderleri

 p) Kanunla verilen görevler ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılan diğer giderler

 r) Şartlı bağışlarla ilgili yapılacak harcamalar

s) İmar düzenleme giderleri

t) Her türlü proje giderleri

Denetimin kapsamı özetle 5393 sayılı belediye kanununun 59 ve 60 maddesinden ibarettir. 

5-DENETİM KOMİSYONUNCA DENETLENECEK BELEDİYENİN HESAP KAYIT VE İŞLEMLERİ

Belediyenin gelir ve giderlerine ilişkin hesap kayıt ve işlemleri mizan, kesin hesap ve bilânço ile bunlara esas teşkil eden belege ve  kayıtlardan  ibarettir.

Belirtilen bütçe, hesap planı, mizan, bilanço cetveli ve mali tabloların nasıl düzenleneceği ve hangi bilgileri içereceğine ilişkin bilgiler, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 49 uncu, 5393 Sayılı Belediye Kanununun 65 inci, 5355 Sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanununun 18 ve 22 nci maddelerine dayanılarak hazırlanan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde (5) yer almakta olup, bu tablolar finansal işlemlerin sonuçlarını ifade eden tablo ve kayıtlardır.  Söz konusu yönetmeliğin amacı, belediye, bağlı idare ve birliklerin; “gelir ve gider bütçelerinin hazırlanması, kesin hesabın çıkarılması, hesap ve kayıt düzeninde saydamlık, hesap verilebilirlik ve tekdüzenin sağlanması, işlemlerinin kayıt dışında kalmasının önlenmesi, faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi; mali tablolarının zamanında, doğru, muhasebenin temel kavramları ve genel kabul görmüş bütçe ve muhasebe ilkeleri çerçevesinde, uluslararası standartlara uygun, yönetimin ve ilgili diğer kişilerin bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak ve kesin hesabın çıkarılmasına temel olacak; karar, kontrol ve hesap verme süreçlerinin etkili çalışmasını sağlayacak şekilde hazırlanması ve yayımlanmasına ilişkin esas, usul, ilke ve standartların belirlenmesidir.”

Bu çerçevede belirlenen ilkeler doğrultusunda yapılacak denetimlerle, belediyelerin mali tablolarına yansıyan mali işlemlerindeki doğru veya yanlışların tespiti yapılabilecektir. 

6- BELEDİYE MESLİSİNCE OLUŞTURULACAK DENETİM KOMİSYONUNUN DENETLEYEBİLECEĞİ BİRİMLER HANGİLERİDİR

 Komisyonun bir önceki yıl gelir ve giderleri ile bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin denetimi” görevi ve kanunla kendisine verilen yetkisi kapsamına bağlı idarelerin ve belediye iştiraki şirketlerin girip girmediği konusunda yaşanan tereddütleri İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü 04 Haziran 2007 tarihinde 80000/14234 sayılı Genelgesiyle açıklığa kavuşturulmuştur. Söz konusu Genelgenin 3.üncü maddesinde “komisyonlar, il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı işletme ve müessesler ile su, kanalizasyon, doğalgaz, ulaşım ve benzeri hizmetleri yürüten bağlı kuruluşlarda inceleme yapacaktır. İl özel idareleri ve belediyeler ile bunların bağlı kuruluşları tarafından Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş veya sermaye katılımında bulunulmuş ticari şirketler denetim komisyonlarının yetki alanı dışında bulunmaktadır” şeklinde açıklama yapılmıştır. Vesayet makamının bu kararı doğrultusunda belediye şirketlerinin denetim komisyonu tarafından denetlenemeyeceği kesinliğe kavuşmuş olup, bu konudaki tereddütler ortadan kalkmıştır.

7-SONUÇ

Belediye şirketlerinin denetiminin belediye denetim komisyonu tarafından yapılıp yapılamayacağı konusunda öteden beri tartışılan konu ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde yapılan çalışmamız sonucunda ;denetim komisyonunu yapacağı işler kapsamında olmadığı sonucuna varılmıştır.


Kaynaklar:

5393 sayılı Belediye Kanunu

Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliği  Abubekir Taşyürek YMM Muhasebenet makale

Abdullah Ekinci SMMM

Abdulllahekinci25@gmail.com

 
Yasal Uyarı
 
 

 

 

 

 
  ▼ Yayınlanan En Son  Mevzuatlar   (Sitenize ekleyebilirsiniz)

Copyrıght  © 2005-2011 www.muhasebenet.net www.muhasebenet.com. Her hakkı saklıdır.