Muhasebe  

Maliye

Vergi

Sigorta

İletişim

  MUHASEBE MAKALELER :   05 Şubat 2009

  Ana sayfa

  2009 Yılı Çalışmaları

  Pratik Bilgiler

  Staj - Stajyer Rehberi

  Kanun-Mevzuat Rehberi

  Sosyal Güvenlik Rehberi  

  Muhasebe Bilgi Rehberi 

 Tekdüzen Hesap Planı

 

 

 


KADİR DODİ

S.M.M.M

İşletme Yönetimi Bilim Uzmanı/Doktora Öğrencisi

ASMMMO Denetim Standartları Komisyon Üyesi

kadirdodi@gmail.com


 FİNANSAL TABLOLARIN DÜZENLENMESİ VE DENETİMİNDE MALİ MÜŞAVİRLERİN ETKİSİNİN İRDELENMESİ.
 

I.GİRİŞ

Bilindiği üzere 3568 sayılı kanunla Mali Müşavirlerin yasal çerçevesi çizilmiştir. Bu çerçevede Mali Müşavirlik mesleği, aynı Kanunda genel hükümler başlığı altında, işletmelerde faaliyetlerin ve işlemlerin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde işleyişini sağlamak, faaliyet sonuçlarını ilgili mevzuat çerçevesinde denetlemeye, değerlendirmeye tabi tutarak gerçek durumu ilgililerin ve resmi mercilerin istifadesine tarafsız bir şekilde sunmak ve yüksek mesleki standartları gerçekleştirmek üzere, (*) (5786 Sayılı Kanunun 1. maddesiyle ibare çıkartılmıştır. Yürürlük 26 /07/2008) "Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik" ve "Yeminli Mali Müşavirlik" meslekleri ve hizmetleri ile Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğinin kurulmasına, teşkilat, faaliyet ve denetimlerine, organlarının seçimlerine dair esasları düzenlemektir.(5786 Sayılı Kanunun 1. Maddesi ile eklenen cümle Yürürlük: 26/07/2008 ) Birliğin kısa adı TÜRMOB' DUR.

Yine Kanunda, Muhasebecilik ve mali müşavirlik mesleğinin konusu: Gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin;

• Genel kabul görmüş muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri gereğince, defterlerini tutmak,

• Bilanço, kar-zarar tablosu ve beyannameleri ile diğer belgelerini düzenlemek ve benzeri işleri yapmak.

• Muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek,

• İşletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak.

Şeklinde sayılmış olup, Ayrıca,Yukarıdaki bentte yazılı konularda, belgelerine dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmak. olarak belirlenmiştir.

Mali Müşavirlik Mesleki uygulama sürecinde önemli bir faktör, finansal tabloların ve buna ilişkin mevzuatlar doğrultusunda fiilen çalışmanın sözkonusu olmasıdır. Bununla birlikte Mali, Yasal ve Yönetime karşı olan sorumluluk hangi meslek grubunda bu denli etkilidir?

Konunun mesleki boyutuna paralel olarak tüm meslek mensuplarının (Kastım, sadece meslek mensubu adaylar ve Mali Müşavirlerdir) Finansal tabloları fiilen düzenlediği ve denetlediği görüşünün tüm mali çevrelerce bilindiğidir.
 

Keza, bana göre yasal çerçevesi olan ve kanunla Ruhsat sahibi olanların dışında son zamanlarda sertifikaların çeşitlenmesi , dernekleşmeler yada vakıf kurmalar yolu ile bir takım gelişmeler de oldukça dikkat çekicidir.

Mali işlemlerin taraflarından biri, Yasal yönü ile Mali müşavirler ise, aynı açıdan hukuki işlemlerin bir tarafıda Avukatlardır. Bu örnekte olduğu gibi sertifikalandırılmalara dayanan Hukuki bir taraf yoktur ve olması da her yönü ile değerlendirildiğinde kanımca mantıklı değildir.

II. FİNANSAL TABLOLAR İLE OLAN İLİŞKİ ÇERÇEVESİ

TMS 1.'de Finansal Tabloların Sunuluşunda ''Bu standart finansal tabloların sunuluş esaslarını, gerek işletmenin bir önceki döneme ait tabloları, gerekse diğer işletmelerin finansal tablolarıyla karşılaştırmaya olanak verecek biçimde belirler. Bu amaca ulaşmak için standart finansal tabloların sunuluşu ile ilgili genel ilkeleri finansal tabloların biçimi ve içeriği ile ilgili kuralları kapsar. Özel olay ve işlemlerin tahakkuku, değerlenmesi, açıklanması ile ilgili kurallar diğer Türkiye Muhasebe Standartlarında belirtildiği gibi işlem görür ve finansal tablolarda sunulur.

Bu standartta geçen terimlerin anlamları aşağıdaki gibidir:

a) Muhasebe Politikaları : Finansal tabloların düzenlenmesi ve sunulması için işletme tarafından kabul edilmiş ilkeler, esaslar, gelenekler, kurallar ile uygulamalardan oluşur.

b) Birleştirme : Önemlilik kavramına göre önemsiz olduğu kabul edilen tutarlar, benzer işlemli ya da nitelikli diğer önemsiz tutarlarla birleştirilerek finansal tablolarda tek bir kalem olarak sunulur. www.muhasebenet.net

Bu standart Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olarak düzenlenmiş ve sunulmuş genel amaçlı finansal tabloların sunuluşunda uygulanır.

Genel amaçlı finansal tablolar, özel amaçlı bilgilere gereksinimi olmayan kullanıcıların istemlerini karşılamak üzere düzenlenir. Bu tablolar ayrı olarak yıllık faaliyet raporları veya izahname, sirküler gibi çeşitli kamuyu aydınlatma amacıyla hazırlanan belgeler içinde sunulan finansal tablolardan oluşur. Bu standart, ara dönem özet finansal bilgilerine uygulanmaz. Standart tek bir işletmeye veya bir grup işletmenin konsolide finansal tablolarına aynı şekilde uygulanır.

Bu standart, banka ve sigorta şirketlerini de kapsamak üzere her türlü işletme tarafından uygulanır. Standardın belirlediği esaslara uyumlu olan, banka ve benzeri finansal kurumların finansal tablolarının düzenlenmesi ve sunulmasıyla ilgili esaslar ve ilkeler bu standarda uyumlu bir biçimde TMS-16 Banka ve Benzeri Finansal Kuruluşların Finansal Tablolarının Kamuya Açıklanması standardında belirlenir.

Standart, kar amaçlı özel ve kamu işletmeleri tarafından uygulanır. Ancak, kar amacı gütmeyen, devlet ve diğer kamu sektörü işletmeleri, finansal tablolarını ve bu tablolarda yer alan bazı kalemleri açıklayan tanımları yeniden düzenleyebilirler. Bu tür işletmeler finansal tablolarına ait ek unsurları da dipnotlarda açıklayabilirler.

Finansal tablolar işletmelerin finansal durumunu ve işlemlerini yansıtır. Genel amaçlı finansal tabloların amacı işletmenin finansal durumu, faaliyet sonuçları ve nakit akışı hakkında bilgi vererek, bu bilgileri tüm finansal tablo kullanıcılarına sunmaktır. Finansal tablolar ayrıca yönetimin emrine verilen kaynakları nasıl ve ne etkinlikte kullandığını gösterir. Bu amaca ulaşmak için finansal tablolar, işletmeye ilişkin aşağıdaki hususlarla ilgili bilgileri sağlar:

a) Varlıklar,

b) Yabancı Kaynaklar,

c) Özkaynaklar,

d) Gelir ve karlar ile gider ve zararlar,

e) Nakit akışları.

Bu bilgiler, finansal tablo dipnotlarıyla birlikte kullanıcılara işletmenin gelecekteki nakit akışları ile nakit ve nakde eşdeğer varlıklarının oluşmasıyla ilgili tahminlerin gerçekleşme ve zamanlamasına ilişkin hususları açıklar.

b) Finansal Tablolarda Sorumluluk

Finansal tabloların düzenlenmesi ve sunuluşundan, işletmenin yönetim kurulu ve/veya diğer yönetim organları ve yöneticiler sorumludur.

c) Finansal Tablolar

Finansal tablolar aşağıdakilerden oluşur:

a) Bilanço,

b) Gelir tablosu,

c) Satışların maliyeti tablosu,

d) Nakit akış tablosu,

e) Kar dağıtım tablosu,

f) Özkaynaklar değişim tablosu,

g) Muhasebe politikaları ve açıklayıcı dipnotlar.

Yukarıdaki tablolardan bilanço ve gelir tablosu temel finansal tabloları diğerleri ise ek finansal tabloları oluşturur.

Finansal tablolar işletmenin finansal durumunu, faaliyet sonuçlarını ve nakit akışını gerçeğe uygun olarak yansıtır. İşletmenin finansal tablolarında, Türkiye Muhasebe Standartlarının doğru olarak uygulanması ve gerektiğinde ek açıklamaların yapılması, bu tabloların gerçeğe uygun olarak sunuluşunu sağlar.*

Şimdi bu noktada finansal tabloların sunuluşu ve takiben detayına daha çok yer verilmesi mümkündür. Ancak Şimdi sormak lazım kim? yani hangi meslek grubu belirli bir yasal çerçeve ve sorumluluk altında Kamu görevini icra etmektedir.

Bu sorunun cevabı açıktır. Elbetteki 3568 sayılı Meslek mensupları yada adayları bu tabloları düzenlemektedir.

Bununla birlikte 18.10.2001 Tarihli ve 24557 sayılı Resmi gazete'de yayımlanmış 'SERBEST MUHASEBECİLİK, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK MESLEK AHLAK KURALLARI İLE İLGİLİ MECBURİ MESLEK KARARI'na bu yazıda yervermeden geçemeyeceğim. ''3568 sayılı Kanun'a göre ruhsat almış Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin taşımaları gereken asgari nitelikler, yasal davranışları ve sorumlulukları 3568 sayılı Yasa ile bu Yasa'ya dayanılarak çıkarılan Yönetmeliklerde düzenlenmiştir. Bu mecburi meslek kararının amacı yasal gerekleri aşan ölçüde meslek mensuplarının kendilerini kontrol etmeleri amacıyla moral ilkeler sistemine, toplum, müşteriler ve diğer meslek mensuplarıyla ilişkilerde uyulması gereken ve yerine getirilmesi gereken kuralları içerir.

Bu mecburi meslek kararı ile saptanan meslek ahlak kuralları Serbest Muhasebecileri, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirleri ve Yeminli Mali Müşavirleri ve muhasebe meslek şirketlerini (muhasebe, denetim, müşavirlik ve tasdik şirketleri) kapsamaktadır. Bazı kurallar tüm meslek mensuplarını veya muhasebe şirketlerini kapsamayabilir. Tüm meslek mensuplarını kapsamayan ahlak kuralları bundan sonraki maddelerde yeri geldiğinde belirtilecektir.

Meslek ahlakı, ruhsatlı meslek mensuplarının, yeterlilik, güvenilirlik, tarafsızlık, bağımsız karar alabilme, kendi kendilerini denetlemelerinin ve dürüstlüğünün simgesidir. Meslek ahlakı kurallar bu mesleki kararda tanımlanan meslek ahlakı anlayışını benimseyen ruhsatlı meslek mensuplarını yücelttiği gibi alçaltıcı tutum ve davranışlara karşı korur.

Mesleki ahlak kuralları, moral ve profesyonel davranış standartlarının seviyesini belirlediği gibi cezalandırılması gereken davranış ve tutumların saptanmasında yargıların temelini oluşturur.

Cezalandırılması gereken davranışlar, 3568 sayılı Yasa'nın ilgili maddeleri ve 3568 sayılı Yasa'ya dayanılarak Disiplin Yönetmeliği ile diğer Yönetmeliklere göre Meslek Odaları, TÜRMOB ve gerektiğinde mahkemeler tarafından ele alınır ve bir yargıya varılır.

Bu durumda toplum ruhsatlı meslek mensuplarının (Serbest Muhasebecilerin, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin ve Yeminli Mali Müşavirlerin) ve muhasebe meslek şirketlerinin bir Yasa' larının varlığını ve meslek mensuplarının ahlaki değerlerinin yüceliğini anlar ve meslek hakkında yargıya varır. Ahlaki kurallar mesleğin uygulanması sonucunda yüce değerlere sahip meslek mensuplarınca saptandığından, mesleğe girmek isteyenler için bir rehber ve meslek mensupları için bir ölçü niteliğindedir.

Ruhsatlı bir meslek mensubu veya bir mesleki şirket mesleki ve ahlaki standartlarla bağdaşmayan herhangi bir mesleki iş anlaşması yapamaz.

Defter tutma ve bu defterlere göre finansal tabloları hazırlama işleri yalnız ruhsatlı Serbest Muhasebeciler ile Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler tarafından yapılır.

Yeminli Mali Müşavirler mesleki hizmet verdikleri firmalara finansal tabloların hazırlanması sırasında danışma hizmeti vererek yönlendirirler. Ancak finansal tabloların hazırlanmasında muhasebe defterleri tutmaları yasaklandığından Yeminli Mali Müşavirlerin doğrudan doğruya sorumluluk yüklenmeleri mümkün değildir.

Finansal tablolara esas teşkil edecek muhasebe kayıtları genel kabul görmüş muhasebe ilke ve kuralları dikkate alınarak düzenlenir. İlgili kurum ve kurullar tarafından veya Yasa'larla belirlenen standartlara uygun olmayan finansal tablolar düzenlenemez.

TÜRMOB'dan ruhsat almış bütün meslek mensupları TMUDESK (Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu) tarafından yayımlanan standartlara uyarlar.

Serbest Muhasebeciler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler gerçekleri bilerek saptırmazlar ve 3568 sayılı Kanun'un 2.maddesinde belirtilen ünvanlara göre yetkili olunan işlerin yapılması süresince bağımsızdırlar.

Meslek mensupları 3568 sayılı Yasa'nın 2. Maddesinde yazılı işlerden ünvanlarına göre yetkili oldukları mesleki hizmetleri yerine getirirken, gerekli olan mesleki özen ve titizliği göstermek zorundadırlar. Ruhsatlı meslek mensupları yanlarında çalıştırdıkları personelin çalışmalarının her aşamasında gerekli özen ve titizliği gösterip göstermediklerini gözetip denetlemek durumundadırlar.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir veya Yeminli Mali Müşavir denetim görevi ile ilgili tüm konularda bağımsız düşünmesini ve davranmasını sağlayacak koşullara sahip olmalıdır.Bağımsızlık Yeminli Mali Müşavirlerce yapılan tasdik işleri için de gereklidir.Denetim ve tasdik işlerinde ilgili meslek mensubunun bağımsızlığı kamu yararı ilkesini gözetmenin yanısıra, müşterisine karşı önyargısız ve tarafsız bir tutum içinde bulunmayı kapsar. Aksi takdirde ruhsatlı meslek mensubu meslek tekniği açısından ne kadar yeterli olursa olsun, denetim sonucunda elde edilecek bulguların güvenirliliği için gerekli olan tarafsızlığını yitirecektir.

Ruhsatlı meslek mensupları mesleki faaliyetleri sırasında müşterileriyle ilgili edindiği bilgileri ve sırları müşterilerinin izni olmadıkça , mesleki faaliyetleri son bulsa dahi açıklayamazlar. Ruhsatlı meslek mensupları, sır saklama kuralına personellerinin de uymasını sağlamakla yükümlü olup, aksine davranan personeli bir daha çalıştırmamaları ve diğer meslek mensuplarını bu kişiler hakkında bilgilendirmeleri gerekir.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir kendisi tarafından TÜRMOB'un yayınladığı genel kabul görmüş denetim standartlarına uyumlu çalışma yapmadıkça, adının finansal tablolarla ilişkilendirilmesine izin veremez.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler TÜRMOB'un benimsediği TMUDESK'in standartları ile standart yayımlanmamış konularda genel kabul görmüş muhasebe ilke ve kurallarına uyulmadan hazırlanmış finansal raporlar için, bu standartlar ve ilkeler doğrultusunda hazırlandığı yönünde görüş bildiremezler.

Meslek mensubu, varsayıma dayalı bilgilerden hareketle finansal tablolar ve raporlar hazırlayamaz. Ruhsatlı bir meslek mensubu kendisinin gerçekleşeceğini bildiği izlenimi veren herhangi bir geleceğe dönük işlemlere adının karıştırılmasına izin veremez.**
 

III.SONUÇ

Kuşkusuz Meslek mensuplarımız , Mesleki hayatın her yönü ile mücadele ederlerken Kamusal yarar ilkesini gözeterek çalışmaktadırlar. Yukarıda yeralan açıklamalar bu sonuca ulaşmada oldukça kısıtlı bir bilgi kümesidir. Açıkçası bu konuda bir kaç cilt kitap yazmakta mümkündür. Mali Müşavirler, 3568 sayılı kanun uyarınca bu görevleri icra ederler ve başka hiçbir sıfat , ünvan bu açıdan sertifikalandırılamaz. Bilakis ,bu görevleri yasal yönü ile icra edenler ve denetleyecek olanlar sadece TÜRMOB mensubu Mali Müşavirlerdir.

Yararlanılan kaynaklar

*www.ba.metu.edu.tr/~adil/BAweb/acct/TMS/TMS1%20(Finansal%20Tablolarin%20sunulusu).doc -

**www.ismmmo.org.tr/Docs/Mevzuat/3568/3568-MeslekKararMeslekAhlaki.doc
 

KADİR DODİ

S.M.M.M

İşletme Yönetimi Bilim Uzmanı/Doktora Öğrencisi

ASMMMO Denetim Standartları Komisyon Üyesi

kadirdodi@gmail.com

05 Şubat 2009

 

-Diğer makaleleri için tıklayınız

-Krizin muhasebesi olur mu ?

-Vergi, muhasebe denetimlerini yaparken dikkat edilmesi gereken unsurlar

-Ekonomik krizin yönetiminde mali müşavirlerden faydalanmamak bir aymazlıktır...

-Evde ders vermek mümkün müdür mümkünse vergisel yükümlülükleri..

-Vergi Yargısı ve Mali Müşavirlik

-Mali disiplin içerisinde rüşvet suçu ve kanuni boyutu

-İşletmelerde iç denetimin önemi

-Elektronik ortamdaki  ticaretin vergisel boyutu

-VERGİSEL DENETİMLERDE TEMSİL VE AĞIRLAMA GİDERLERİNİN ÖNEMİ

 

  ▼ Yayınlanan En Son  Mevzuatlar   (Sitenize ekleyebilirsiniz)


Copyrıght © 2005 -2008  www.muhasebenet.net- www.muhasebenet.com - Türkiye'nin muhasebe rehberi. Her hakkı saklıdır.