|
Bilindiği üzere, KDVK'nın
29/2. maddesi uyarınca, bir vergilendirme döneminde
indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin
vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma
değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde,
aradaki fark sonraki dönemlere devrolunmakta ve iade
edilmemektedir. Ancak, KDVK'nun 28. maddesi
uyarınca, Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti
indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olarak
yüklenilip aynı dönem (aynı ay) içinde indirilemeyen
ve tutarı Bakanlar Kurulu'nca tespit edilecek sınırı
aşan katma değer vergileri yıl içinde belli borçlara
mahsup suretiyle, ertesi yıl ise yine belli borçlara
mahsup edilmek suretiyle ya da nakit olarak iade
edilebilmektedir.
İadelerde geçerli sınır:
Bakanlar Kurulu bu
iadelerde geçerli olacak sınırları her yıl
belirlemekte olup, 2007 yılı için belirlenmiş olan
sınır tutarı 10.800,00 YTL'dir. Dolayısıyla, 2007
yılı içinde yapılan indirimli orana tabi mal teslimi
ve hizmet ifaları nedeniyle yüklenilmiş ancak
indirilemeyip yük olarak kalmış katma değer
vergilerinin 10.800,00 YTL'yi aşan kısmının mahsuben
ya da nakten geri alınabilmesi mümkün olacaktır.
Cari yıl içinde mahsuben
iade ve elektrik ve doğalgaz borçlarına mahsup:
Bakanlar Kurulu'nca
belirlenen sınırı aşan tutar yılın tamamlanması
beklenmeksizin (cari yıl içinde), bu mükelleflerin,
- Kendi vergi borçlarına
(ithalde alınan vergilere ilişkin borçlar dahil),
- Sosyal sigorta prim
borçlarına,
- Genel ve katma bütçeli
idareler ile belediyelere olan borçlarına
- Döner sermayeli
kuruluşlar ile sermayesinin yüzde 5l'i veya daha
fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında
bulunan işletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet
bedellerine ilişkin borçlarına,
- Organize sanayi
bölgelerinden temin ettikleri mal ve hizmet
bedellerine ilişkin borçlarına
mahsuben ödenir.
Bu kapsamda, anılan katma
değer vergisi alacaklarının, 01/10/2006 tarihinden
itibaren, elektrik ve doğalgaz borçlarına da mahsubu
talep edilebilmektedir. Daha önce, elektrik ve
doğalgaz alımlarından kaynaklanan borçlara mahsup
talep edilebilmesi, ancak elektrik ve doğalgazın
yüzde 51 veya daha fazla hissesi kamuya ait
kuruluşlardan temin edilmesi halinde mümkündü.
Organize sanayi bölgelerinde ise, elektrik ve
doğalgaz dağıtım yetkisi, bu bölgelerin yönetimini
üstlenen ve ilgili kanununda "özel hukuk tüzel
kişisi" olarak tanımlanan kuruluşlara ait olduğu
için, organize sanayi bölgelerinde faaliyette
bulunan ve elektrik ve doğalgazını bu bölge
yönetimlerinden satın alan mükellefler bu imkândan
yararlanamamakta idiler. Ancak, 5615 sayılı kanunla
yapılan ve 04.04.2007 tarihinde yürürlüğe giren
yasal değişiklikten sonra organize sanayi
bölgelerinden temin edilen elektrik ve doğalgaz
borçlarına da mahsup mümkün hale gelmiştir.
Elektrik ve doğalgaz
borçlarına mahsupta usul ve esaslar:
101 seri nolu Katma Değer
Vergisi Genel Tebliği'nde söz konusu alacakların
elektrik ve doğalgaz borçlarına mahsubuna ilişkin
usul ve esaslar belirlenmiştir. Anılan belirlemelere
göre;
Elektrik ve doğalgazı,
yüzde 51 veya daha fazla hissesi kamuya ait
kuruluşlardan ya da organize sanayi bölgelerinden
temin eden iade hakkı sahipleri, bu kuruluşlara
başvurarak fatura bedellerini KDV iade alacaklarına
mahsup suretiyle ödemek istediklerini belirtecekler
ve bağlı oldukları vergi dairesine ibraz etmek üzere
fatura bedellerinin yatırılacağı bir banka hesap
numarası talep edeceklerdir.
Satıcı kuruluşlar, yüzde 51
ve daha fazla hisselerinin kamuya ait olduklarını ya
da organize sanayi bölgesi olduklarını da belirtmek
suretiyle fatura bedellerinin yatırılacağı banka
hesap numarasını gösteren yazıyı mükellefe
vereceklerdir. Mükellefler, satıcılardan alacakları
yazı veya yazıları, bir defaya mahsus olmak üzere,
bir dilekçe ekinde bağlı oldukları vergi dairesine
verecekler, dilekçede, indirimli orana tabi
işlemlerinden doğan iade alacaklarını doğalgaz
ve/veya elektrik borçlarına mahsup suretiyle ödemek
istediklerini belirteceklerdir. Dilekçe ve eki,
vergi dairesince doğalgaz/elektrik satıcısı
işletmeden alınacak teyit sonrasında geçerlik
kazanacaktır. Dilekçede yer alan bilgilerde
değişiklik olması halinde, mükellefler tarafından
değişiklikler gecikmeden vergi dairesine
bildirilecektir.
Mahsup talebi, KDV
beyannamesinin verilmesinden sonra bir dilekçe ile
yapılacaktır. Dilekçeye, 99 seri nolu KDV Genel
Tebliği'nin (1.5) bölümünde belirtilen belgelerin
yanı sıra, doğalgaz/elektrik faturasının iadeyi
talep eden firma yetkililerince aslına uygunluğu
kaşe ve imza tatbik edilmek suretiyle onaylanmış
fotokopisi eklenecektir. Bu faturada yer alacak
ceza, faiz vb. unsurlar da mahsuba esas tutara dahil
olacaktır.
Mahsup talebi için fatura
örneğinin ibrazı zorunludur. Satıcı kuruluş
yetkililerince onaylanmış da olsa, borcun miktarını
gösteren fatura dışındaki belge veya yazılara
dayanılarak mahsup yapılmayacaktır. Mahsup
dilekçesinde doğalgaz/elektrik dağıtıcısı kuruluşun
banka hesap numarası da belirtilecektir.
KDV beyannamesinde
indirimli orana tabi işlemlerin yanı sıra diğer
işlemlerden doğan iade alacaklarının bulunması da
mümkündür. Böyle durumlarda, toplam iade alacağından
öncelikle mükellefin ithalde alınanlar dışındaki
kendi vergi borçlarına mahsup yapılacaktır. Bu
mahsup işleminden sonra, indirimli orana tabi
işlemlere ait bir KDV alacağının kalması halinde
kalan tutar, mükellefin isteğine bağlı olarak kendi
SSK prim borçları ile doğalgaz/elektrik borçlarına
mahsup edilecektir. İndirimli orana tabi işlemler
dışındaki diğer iade hakkı doğuran işlemlerden doğan
KDV alacaklarının doğalgaz/elektrik borçlarına
mahsubu mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle mahsup
dilekçesinde;
- İade alacağının,
indirimli orana tabi işlemler dahil, iade hakkı
doğuran işlem türleri itibariyle tutarları,
- Muaccel hale gelmiş kendi
vergi borçlarının toplam tutarı,
- Bu borç tutarının, iade
hakkı doğuran işlemlerden hangilerine ilişkin
alacağa mahsup edileceği,
- Bu mahsuptan sonra,
indirimli orana tabi işlemlerden kalacak iade tutarı
(A),
- Varsa, indirimli orana
tabi işlemlere ait olup geçmiş dönemlerde mahsup
edilemeyen iade alacağı (B),
- (A+B) toplamından
doğalgaz/elektrik borçları ve/veya SSK prim
borçlarına mahsubu talep edilen tutar,
- İndirimli orana tabi
işlemlere ait iade alacağından bu dönemde mahsup
edilemeyen ve gelecek döneme aktarılan iade tutarı,
bir tablo halinde yer
alacaktır.
Elektrik ve doğalgaz
borçlarına mahsupta yaşanan sorun ve çözüm önerisi:
Anılan 101 seri nolu Katma
Değer Vergisi Genel Tebliği'nde, mahsubun
yapılabilmesi için mahsup dilekçesi ve eklerinin en
geç fatura son ödeme (vade) tarihinden 10 gün önce
vergi dairesi kayıtlarına intikal etmesi gerektiği;
dilekçe, fatura örneği ve diğer eklerin bu tarihten
sonra verilmesi halinde mahsup talebinin yerine
getirilmeyeceği belirtilmekte ve bu durum iadenin
zamanında istenememesi ya da gerçekleşememesi gibi
sonuçlara yol açmaktadır. Vergi daireleri tebliğdeki
bu düzenleme nedeniyle, faturaların ödeme
vadelerinden 10 gün önce kendilerine ibraz
edilmesinde ısrar etmektedirler. Halbuki anılan
idarelerce faturaların düzenlenmesi ile ödeme süresi
arasındaki süre kısa tutulduğu için, çoğu zaman
faturaların temin edildiği tarihte, ödeme vadesine
10 günden kısa süre kalmaktadır. Bu sorunun ya
Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanacak bir
tebliğle "faturanın ödeme vadesinden en az 10 gün
önce ibrazı" şartındaki süre kısaltılarak ya da
anılan idarelerin ödeme süresi ile faturanın
düzenlenme tarihi arasındaki süreyi daha uzun
tutarak sorunu çözümlemesinde fayda vardır.
Elektrik ve doğalgaz
borçlarına mahsupta diğer hususlar:
Mahsup talebinin usulüne
uygun olarak yapılmasından sonra mahsup tutarı,
vergi dairesi tarafından faturayı düzenleyen
kuruluşun banka hesap numarasına vade tarihine kadar
aktarılacaktır. Herhangi bir nedenle faturadaki
tutardan fazla bir aktarma yapılmışsa fark, faturayı
düzenleyen kuruluş tarafından gecikmeden vergi
dairesine iade edilecektir. Bu farkın faturayı
düzenleyen kuruluş tarafından, borçluya nakden veya
daha sonraki fatura bedellerinden mahsup suretiyle
iadesi mümkün değildir.
Mahsup talebinin usulüne
uygun olarak yerine getirilmemesi, belgelerin eksik
ya da hatalı olması gibi nedenlerle mahsup işleminin
faturanın vadesine kadar yapılamaması halinde,
faturayı düzenleyen kuruluş fatura borcunu, adına
fatura düzenlenen alıcıdan talep edecektir. Ayrıca,
mahsup tutarının fatura bedelini karşılamaması
halinde, mahsup sonrasında kalan fatura borcu da
faturayı düzenleyen kuruluş tarafından adına fatura
düzenlenen mükelleften aranacaktır.
Öte yandan, 84 seri nolu
KDV Genel Tebliği'nde belirlenen özel esaslar
kapsamına giren ve indirimli orana tabi işlemlerden
doğan iade alacaklarını kendi vergi, SSK ve
doğalgaz/elektrik borçlarına mahsubunu isteyen
mükelleflerin bu talepleri genel esaslara göre
yerine getirilecektir.
Yıl içindeki mahsup
taleplerinin yerine getirilmesi:
Mahsup talebi bir dilekçe
ile yapılacaktır. Dilekçeye aşağıdaki belgeler
eklenecektir:
a) Takvim yılı başından
mahsup hakkının doğduğu döneme kadar yapılan
alışlara ilişkin fatura ve benzeri belgeler ile aynı
dönemde yapılan indirimli orana tabi satışlara
ilişkin fatura ve benzeri belgelerin listesi (bu
listelerde fatura düzenleme haddinin altında kalan
tutarlar ile aynı mükelleften yapılan alımların
toplamı tek tutar olarak belirtilebilecektir).
b) Takvim yılı başından
mahsup hakkının doğduğu döneme kadar iade edilecek
vergi tutarının hesaplanmasına ilişkin olarak
dönemler itibariyle hazırlanacak tablo.
c) Mahsup hakkının doğduğu
dönemden itibaren sadece mahsup talep edilen
vergilendirme dönemine ait olmak üzere; indirilecek
KDV listesi, indirimli orana tabi işlemlere ait
satış faturaları ve yüklenilen KDV tablosu.
Vergilendirme dönemleri
itibariyle 4 bin YTL'yi aşmayan mahsup talepleri
inceleme raporu ve teminat aranılmaksızın yerine
getirilecek, 4 bin YTL ve üstündeki mahsup talepleri
vergi inceleme veya YMM tasdik raporu karşılığında
yerine getirilecektir. Talep tutarının 4 bin YTL'yi
aşan kısmı kadar teminat gösterilmesi halinde ilgili
belgelerin tamamlanıp teminatın verildiği tarih
itibariyle mahsup talebi geçerlik kazanacak, teminat
vergi inceleme veya YMM tasdik raporu ile
çözülebilecektir.
Ertesi yıla kalan iade
alacaklarının nakden veya mahsuben iadesi:
Bu şekilde yapılacak
mahsuplara rağmen yılı içinde mahsup edilemeyerek
kalan vergi ise ertesi yıl nakden veya mahsuben iade
edilebilecektir. Başka bir deyişle; indirimli orana
tabi mal ve hizmetlerin teslim veya ifası ile
iştigal eden mükellefler, cari yılda yüklenerek
indiremedikleri ve mahsup yoluyla geri alamadıkları
vergilerin 74, 76, 85 nolu KDV tebliğlerindeki
esaslar çerçevesinde nakden iadesini
isteyebilecekler ya da borçlarına mahsup edilmesini
talep edebileceklerdir.
Buna göre, cari yıl sonu
itibariyle indirim yoluyla giderilememiş vergiler
izleyen yıl ocak dönemine ilişkin olarak verilecek
beyannamelerde iade talep edilebilecektir. Bu
şekilde iade talebi işlemleri kasım dönemine kadar
(bu dönem dahil) verilecek beyannamelerin herhangi
birisinde de yapılabilecektir.
Bu şekilde iade edilecek
vergiler aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır:
İndirimli orana tabi
işlemlere ilişkin olup indirim yoluyla telafi
edilemeyen yüklenilen vergi tutarları, yılı içinde
mahsup edilen vergiler dikkate alınmadan, 74 ve 76
seri nolu KDV Genel tebliğlerindeki açıklamalar
çerçevesinde işlemlerin yapıldığı yılın tamamı için
yıllık olarak ve aralık dönemi sonu itibariyle
hesaplanacaktır.
Bu tutardan yılı içinde
mahsup edilen vergiler düşüldükten sonra kalan
kısmın 10.800 YTL'yi aşan kısmı "İade Edilebilecek
KDV" olarak hesaplanacaktır.
İzleyen yılın ocak dönemi
ile iade talebinin yapıldığı dönem arasındaki bütün
dönem beyannamelerinde devreden vergi yer alıyor ve
her dönemde devreden vergi tutarları "İade
Edilebilecek KDV" tutarını geçiyorsa, iade
edilebilecek KDV tutarının tamamı iade edilecektir.
Bazı dönemlerde devreden vergi tutarları "İade
Edilebilecek KDV" tutarının altında kalıyorsa,
devreden vergi tutarının en küçük olduğu tutar
iadeye esas alınacaktır. Aradaki dönemlerden
herhangi birisinde devreden vergi yer almıyorsa iade
yapılmayacaktır.
Bu şekilde hesaplanan KDV
alacağının 4 bin YTL'yi aşmaması halinde nakden
ve/veya mahsuben iade talepleri inceleme raporu,
teminat ve YMM tasdik raporu aranılmadan yerine
getirilecektir. İade talebinin 4 bin YTL ve üstünde
olması halinde 4 bin YTL'yi aşan kısmın nakden
ve/veya mahsuben iadesi için vergi inceleme raporu
veya YMM tasdik raporu ibraz edilmesi gerekmektedir.
4 bin YTL'yi aşan tutarlar
için teminat gösterilmesi halinde, teminatın
gösterilip belgelerin tamamlanmasından sonra nakden
ve/veya mahsuben iade talepleri yerine getirilecek,
teminat vergi inceleme raporu veya YMM tasdik raporu
ile çözülecektir.
İade talebi bir dilekçe ile
yapılacak, bu dilekçeye;
- İade hakkı doğuran
işlemin yapıldığı yıla ait alış ve satış
faturalarının listesi (bu listelerde fatura
düzenleme haddinin altında kalan tutarlar ile aynı
mükelleften yapılan alımların toplamı tek tutar
olarak belirtilebilecektir),
- Yıllık iade tutarının
hesaplanmasına ilişkin tablo,
- Yılı içinde mahsup edilen
tutarları aylık olarak gösteren tablo (bu tabloda
yılı içinde mahsup edilemeyen tutar da tek satır
olarak gösterilecektir),
- İadenin talep edildiği
yılın ilk döneminden iadenin talep edildiği döneme
kadar aylar itibariyle devreden KDV tutarlarını
gösteren tablo, eklenecektir.
Akif Akarca
akir.akarca@alfaymm.com.tr
Dr.Mehmet Şafak
mehmet.safak@alfaymm.com.tr
Dünya online / 09.08.2007 |
