|
Bu hafta yurtdışından gelecek
hizmet faturaları konusunda başlıklar itibariyle
hatırlatmalar yapacağım.
1. Stopaj yapılacak mı?
Yurtdışından alınacak
danışmanlık vb. serbest meslek mahiyetindeki
hizmetler kural olarak Türkiye de sorumlu sıfatıyla
(SS) stopaj uygulamasına tabidir.
Yurtdışına bu kabil
ödemeleri yapanların bu ödemelerin brüt tutarları
üzerinden KVK'nın 30. maddesi çerçevesinde BKK ile
belirlenmiş oranlarda stopaj yapmaları ve ertesi ay
muhtasar beyanname ile beyan etmeleri gerekmektedir.
Ancak ödeme yapılan şirket
Türkiye'nin Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA)
akdettiği (şu an 64 anlaşma var) bir ülke mukimi
ise, anlaşma şartları dikkate alınarak stopaj
yapılmayabilir.
Genel olarak anlaşmalarda,
a. Hizmet yurtdışından
Türkiye ye gelinmeksizin verilmişse stopaj
yapılmayacağı,
b. Hizmet Türkiye'ye de
gelinerek yapılıyorsa bir yılda (veya bazı
anlaşmalardaki ifade ile birbirini izleyen 12 aylık
dönemde) Türkiye de hizmet için geçen zamanların 183
günü aşması gerektiği ifade edilmektedir.
Başlangıçta Mali İdare
verdiği yazılı görüşlerde Türkiye'deki şirketlerin
ÇVÖA'ları bir yana bırakarak, yurtdışındaki
şirketlere bu türden ödemeler yaparken stopaj
yapmaları gerektiğini, daha sonra yurtdışında mukim
şirketin ikili anlaşma hükümlerine uygun durumda
olduğunu belgeleyerek kendisinden kesilen tutarı
iade alabileceğini belirtti.
Daha sonra idare yine
yazılı görüşlerinde eğer ödeme Türkiye'nin ÇVÖA'sı
olan bir ülke mukimine yapılıyor ve baştan ÇVÇA'da
belirtilen şartlara uyulacağı belli ise stopaj
yapılmayabileceği noktasına geldi.
Geçen sene verilen bir
görüşte tekrar ilk verilen görüşteki gibi bir
pozisyon alındığını gördük (Gelin de çift kollu
müşavir olmayın).
Uygulama eğer baştan ÇVÖA
anlaşmasının şartları varsa stopaj yapmama şeklinde
genellik kazanmış vaziyette. Ki biz de aşağıdaki
konulara da dikkat edilmesi kaydıyla başlangıçta
stopaj yapılmamasını tavsiye ediyoruz.
2. Mukimlik belgesi almalı
mıyım?
Ödeme yaptığınız taraf ÇVÖA
yapılan bir ülke mukimi olduğunu iddia ediyor ve
anlaşma şartlarının varlığından hareketle stopaj
yapmayacaksanız, karşı taraftan ilgili vergi
idaresinden alınmış bir mukimlik belgesi isteyin.
Bazen fatura adresleri yanıltıcı olabiliyor. Düşük
vergili (Türkiye ile ÇVÖA'sı olmayan) ülkelerde
kurulu kimi şirketler diğer ülkelerdeki irtibat
adreslerini faturaları üzerine yazarak farklı
algılamalara yol açabiliyorlar.
3. Taahhüt belgesi almalı
mıyım?
Şayet yabancı şirket
şirketinize veya başka şirketlere Türkiye'ye gelerek
iş yapmadığı veya gelse bile bir yılda 183 günü
aşmadığı, dolayısıyla ÇVÖA şartlarını taşıdığı ve
kendisinden stopaj yapılmaması gerektiği iddiasında
ise, stopaj uygulamayacağınız yabancı şirketten bu
durumu teyit eden bir taahhütname almanızı tavsiye
ederiz.
Çünkü aksi bir tespitte
vergi idaresi sizi sorumlu tutacaktır.
Bu taahhütte her ne sebeple
olursa olsun, yapılacak ödeme nedeniyle stopaja
dönük bir sorun çıkarsa vergi, ceza ve faiziyle rücu
edileceği, gerekli her türlü dökümanın yabancı
şirketçe sağlanacağı belirtilmelidir.
4. Stopajı brüt mü netten
mi hesaplayacağız?
Stopaj hesaplanması
gerekiyor ve ödeme net tutar üzerinden yapılıyorsa,
stopajın brütleştirme sonrası hesaplanması
gerekmektedir.
5. Anlaşmalarda nelere
dikkat etmeliyiz?
Yabancılar hizmet
anlaşmalarında genel olarak, şayet yapılan ödeme
vergiye tabi ise vergilerin Türkiye'de ödemeyi yapan
şirketçe karşılanacağını belirtirler.
Sözleşmelerdeki bu tür hükümlere karşı çıkın.
Ödemeyi brüt olarak tarif
ettirme gayreti içinde olun. Normalde Türkiye'de
ödenen vergi diğer ülkede hesaplanan vergiden
indirilebilmektedir.
6. 183 gün hesabı nasıl
yapılıyor?
183 gün hesabı Mali
İdare'nin verdiği bir kısım yazılı görüşlerde
adam/gün hesabıyla yapılıyor. Diğer bir ifade ile
bir günde yabancı şirketten Türkiye'de kaç kişi
varsa hepsi ayrı ayrı gün hesabında dikkate
alınıyor. İki kişi varsa iki gün sayılıyor.
Bu görüşe katılabilmek
mümkün değil. Tüzel kişilik tektir. Tüzel kişiliği
temsilen kaç kişi Türkiye'ye gelirse gelsin hepsi
aynı tek (tüzel) kişiyi temsil etmektedir.
Sizin dışınızda aynı
şirketin başka projeleri de varsa hepsi 183 gün
hesabında dikkate alınmaktadır.
Gelen gidenleri,
tarihlerini, pasaport kopyalarını dosyalamakta fayda
var.
7. Fatura dışında ne gibi
belgeler olmalı?
Yurtdışından alınan hizmet,
ilişkisiz şirketten ise sorun yok. Ancak ilişkili
şirketlerden ise fatura yanında verilen hizmeti,
hizmetin değerini ortaya koyacak her türlü belgenin
muhafazası yararlı olacaktır.
Rakam arttıkça belgeleme
hacminin de artmasında fayda vardır.
Her türlü yazışma, rapor,
öneri, tenkit vb. her şeyi saklamak gerekir.
8. KDV matrahı ne olacak?
Stopajın matrahı (brüt
tutar) aynı zamanda sorumlu sıfatıyla yapılacak KDV
beyanının da matrahı olacaktır. SS, KDV, ÇVÖA olsun
olmasın, stopaj yapılsın yapılmasın her halükarda
uygulanacaktır.
9. Örtülü sermaye ile
ilişkisi nedir?
Hizmetle ilgili de olsa
şayet ilişkili şirketden aldığınız hizmetin bedelini
ödemezseniz veya ticari teamüllerin ötesinde bu
borcu taşırsanız, bu borcunuz örtülü sermaye
hesabında dikkate alınabilir. Varsa kur farkları ve
vade farkı/faiz vb. ilave ödemeler gider olarak
dikkate alınamaz.
10. Transfer fiyatlaması
açısından ne yapmalı?
Yurtdışından hizmet
aldığınız şirket ilişkili şirketse transfer
fiyatlaması (eski adı ile; nam-ı diğer örtülü kazanç
dağıtımı) hükümlerinin de dikkate alınması
gerekmektedir.
Hizmetin bedelinin piyasa
fiyatlarına uygun olduğunu ortaya koyabilecek her
türlü belgenin muhafazası ve piyasaya uygunluğunun
araştırılması ve alınan hizmetin varlığını ortaya
koyacak belgelerin saklanması gerekmektedir.
11. İşin gümrük boyutu ne
olacak?
Yurtdışından gelen fatura
daha önce ithal edilen bir malla ilgili ve bu malın
maliyetini artırıcı mahiyette ise, ithalat sırasında
beyan edilip edilmediği, bu tutarın da ithalat
değerinin tespitinde dahil edilip edilmediği
sorgulanabilecektir.
12. Ödeme serbest bölgeden
yapılıyorsa ne olacak?
Ödemenin serbest bölgeden
yapılıyor olması stopaj yükümlülüğünü
kaldırmamaktadır.
13. Kur farkları (stopaj ve
KDV için) ne olacak?
Mali İdare verdiği bazı
görüşlerde (ki aksi görüşler ve incelemelerde
yapılan tenkitler de var/gelin de tek kollu kalın)
ÇVÖA olan ülke mukimlerine yapılan ödemelerde kayıt
ile ödeme dönemi arasında oluşan kur farkları için
ayrıca SS stopaj beyan edilmeyeceğine ilişkin
görüşler vermiştir. Bu konuda biz de aynı görüşte
olmakla birlikte görüş alınarak işlem tesisini
tavsiye ediyoruz.
Ancak Mali İdare KDV
konusunda herhalde SS KDV uygulanacağı görüşündedir.
14. Ödeme ithalat veya
ihracat komisyonu ise ne olacak?
Yurtdışına ihracat
komisyonu ödemesi yapılıyorsa SS KDV hesaplanması ve
SS stopaj yapılması gerekmemektedir.
15. Türkçe'ye tercüme
gerekiyor mu?
Yurtdışından gelen
faturanın Türkçe'ye tercümesi gerekmiyor.
Ancak incelemeler sırasında
gerek görüldüğünde tercüme zorunluluğu
doğabilecektir.
16. Debit/credit note kabul
edebilir miyiz?
Alacaklandırma notu (credit
note) sizin yurtdışına olan borcunuzu azaltması,
ilave bir indirim almanız anlamına gelecektir.
Mali İdare verdiği bir
kısım yazılı görüşlerde credit note kabulünün mümkün
olacağını ifade etmiştir.
Borçlandırma notu (debit
note) sizin yurtdışına olan borcunuzu artıran ilave
fatura anlamına gelen bir belgedir. Şayet gerekli,
faturada olması gereken tüm bilgileri taşıyorsa,
yabancı bir ülkede Vergi Usul Kanunu'na uyma
zorunluluğu getirilemeyeceğinden, kendi ülke
mevzuatına uygun olarak düzenlenmiş bu tür
belgelerin kabulü gerekmektedir.
Zeki Gündüz
YMM, PricewaterhouseCoopers
Vergi Hizmetleri Ortağı
zeki.gündüz@dunya.com
26.09.2007 |
