|
Dövizle satış yapmak
yasalara göre suç
Özellikle son yıllarda,
satılan malın fiyatı, kira ve ücretler, döviz olarak
belirlenir oldu. Hatta kamu kurumları bile dövizle satış
ya da kiralama yapıyorlar.
Bazı mağazalarda, etiketlerdeki mal bedeli Dolar ya da
Euro olarak belirtiliyor. Örneğin saat, mücevherat,
gözlük, kalem fiyatları Euro ya da Dolar olarak, ithal
otomobillerin bedeli Euro olarak, gayrimenkuller,
müşavirlik hizmetleri, ihaleler, kiralar, ücretler Dolar
olarak ifade ediliyor. Mobilya, ayakkabı, gömlek,
elbise, pırlanta daha neler neler... Futbolcular,
sanatçılar ve daha birçok kişi, ücret görüşmelerini
Dolar üzerinden yapıyorlar.
Oysa İngiltere’de Euro, Fransa’da Sterlin, Almanya’da
Dolar, ABD’de Sterlin ya da diğer yabancı paralar
üzerinden belirlenen etiketlere, ücrete ya da kiraya
rastlamak mümkün değil...
DÖVİZ KABUL ETMEK SUÇ
Bu arada, çok kişi
tarafından bilinmeyen bir yasak var. O da satılan mal,
yapılan hizmet, ödenen ücret karşılığı olarak, döviz
kabul edilmeyeceğiyle ilgili (Kiranın yabancı para
olarak belirlenmesi 6570 sayılı Kanuna eklenen Geçici 7.
madde uyarınca mümkün olabiliyor).
1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında
Kanun ve bu Kanunla ilgili olarak yayımlanan 32 sayılı
Kararın 4. maddesinin (c) bendine göre; Türkiye’de
yerleşik kişilerin, dışarıda yerleşik kişilerden
Türkiye’de yapacakları işlemler nedeniyle, döviz kabul
etmeleri serbest. Ancak, Türkiye’de yerleşik kişilerin,
yurtdışında yerleşik olmayan kişilerden yani Türkiye’de
yerleşik kişilerden, yapacakları işlemler nedeniyle
döviz kabul etmeleri mümkün değil
(T.C. Merkez Bankası’nın 16 Mart
2001 Tarih ve 2001/YB-8 sayılı Genelgesi).
Kabul edilmesi halinde
"kambiyo suçu" işlenmiş
oluyor. Yargının görüşü de bu yönde. Yargıtay’a intikal
eden bir olayda Yargıtay; "Türk Parası Kıymetini
Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın 4/c maddesi uyarınca,
dışarıda yerleşik olmayan kişilerden hizmet ve mal
alım-satımı karşılığı döviz kabul edilmesinin mümkün
olmadığına" karar vermiştir (Yargıtay 9. Ceza
Dairesi, 06.07.1995 gün ve E:1995/5599, K:1995/6330)
DÖVİZİN YTL KARŞILIĞI
Yukarıdaki karardan ve
bunun dayanağı olan 1567 Sayılı Yasa ile 32 Sayılı
Kararın 4/c maddesinden de fark edileceği gibi,
Türkiye’de yerleşik kişilerin;
satılan mal, yapılan hizmet, ödenen ücret karşılığı
olarak, Türkiye’de yerleşik kişilerden döviz kabul
etmeleri yasak. Ancak,
bedelin döviz cinsinden belirlenmesi ve dövizin ödeme
tarihindeki YTL karşılığı olarak mal, hizmet ya da ücret
tutarının ödenmesinde yasal bir engel yok. Burada yasak
olan, bedel olarak döviz kabul etmektir. Kambiyo suçu
işlemek istemeyenlerin, bundan böyle döviz olarak
tahsilat yapmamaları gerekiyor. Kaldı ki Borçlar
Kanunu’nun 83. maddesinde de, ödemelerin ülke parası (YTL)
ile ödeneği belirtilmektedir.
Türkiye’de birçok kişi dövizle satış ve ücret almanın
suç olduğunu bilmediğinden, dövizle mal satılıyor ya da
alınıyor ve ücret ödeniyor. Peki,
"kambiyo suçu"
olarak nitelendirilen bu olayın cezası ne?
AĞIR PARA CEZASI!..
Mal bedeli ya da ücret
karşılığı döviz kabul edilmesi olayıyla ilgili bir
"hapis cezası"
söz konusu değil. Ancak,
"para cezası"
uygulanabiliyor.
Buna göre, kira ya da
ücret kabul etmenin cezası yaklaşık 600 YTL.
O da olay tespit edilebilirse..
Şu anda, bu yazıyı okuyan çok kişinin
"Ne zamandan beri suç işliyormuşuz
da, farkında değilmişiz"
dediklerini duyar gibiyim.
İster inanın, ister inanmayın işin doğrusu yukarıda
açıkladığımız gibi...
Şükrü KIZILOT
hürriyet / 30.08.2007 |
