|
SSK’da toptan ödeme şartları
Son günlerde evlilik toptan ödemesi ve
ölüm toptan ödemesi hakkında birçok soru almaktayız.
Sizlerden gelen sorular doğrultusunda SSK’da uygulanan
toptan ödemleri kısaca açıklamaya çalışacağız.
Sosyal Sigortalar Kanununa göre, malullük, yaşlılık ve
ölüm sigorta kollarına yatırılan sigorta primleri,
toptan ödeme olarak üç şekilde hak sahiplerine verilir.
Bunlar; evlilik toptan ödemesi, yaşlılık toptan ödemesi
ve ölüm toptan ödemesidir.
Evlenme toptan ödemesi
Evlilik nedeniyle işinden ayrılan kadın sigortalıya
kendisinin ve işverenlerinin ödediği primlerin yarısı,
yazılı talepleri üzerine, toptan deme şeklinde verilir.
İşinden ayrıldıkları tarihten itibaren bir yıl içinde
evlenmiş veya evlendikleri tarihten itibaren bir yıl
içinde işinden ayrılmış olan kadın sigortalılar, evlenme
nedeni ile işten ayrılmış sayılırlar.
Kanunun düzenlemesine göre, kadın sigortalılar evlilik
nedeniyle işten ayrılan kadınlara ödedikleri primlerin
yarısının verilmesi öngörülmüş. Bu durumda kadın
sigortalının hizmeti sona ermektedir. Daha sonra tekrar
sigortalı çalışmaya başlaması halinde, almış olduğu
primleri faizi ile birlikte geri öderse, hizmeti ihya
edilmiş olacaktır.
Yaşlılık toptan ödemesi
Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılan ve malullük ve
yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan kadın ise
58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş bulunan, 50 yaşını
doldurmuş bulunan ve erken yaşlanmış olduğu tespit
edilen, sigortalıya kendisinin ve işverenlerinin
ödediği, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primlerinin toplamı, yazılı isteği üzerine toptan ödeme
şeklinde verilir.
Burada dikkat edilmesi gereken konu, kanunun aradığı
yukarıdaki yaş şartları tamamlandığı halde emekli
olamayanlara toptan ödeme yapılmasıdır.
Okuyucularımızdan genellikle bu yaş şartlarını
taşımayanlar artık çalışmayacağım, SSK’ya ödediğim
primleri geri alabilir miyim şeklinde sorular
gelmektedir. Yukarıdaki yaş şartlarını tamamlamayanlara
toptan ödeme yapılmaz.
Bir diğer konu, kişi yaş şartını tamamlayarak emekli
olabiliyorsa, toptan ödeme alamaz. Emekli olmaya hak
kazanamayanların toptan ödeme talep hakları
bulunmaktadır.
Ölüm toptan ödemesi
Sigortalının ölümü ile hak sahiplerine ölüm aylığı
bağlanmasına ilişkin koşullar oluşmadığı takdirde,
sigortalının ve işverenlerinin ödedikleri primlerin
toplamı toptan ödeme şeklinde bu hak sahiplerine
verilir.
Ölüm toptan ödemesinde de yaşlılık toptan ödemesinde
olduğu gibi, aylık bağlanması için Kanunun aradığı
şartlar oluşmamış ise toptan ödeme yapılır. Hak
sahipleri, aylık bağlanabilecek durumdayken, biz
istemiyoruz, toptan ödeme tercihini kullanacağız
diyemezler.
> Okuyuculara cevaplar
Semra Calık: Verdiğiniz bilgilere göre 20 yıllık
sigortalılık sürenizin tamamlanacağı Eylül 2009
tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunabilirsiniz.
Prim ödeme gün sayınızın en az 5000 gün olması
gerekiyor. Prim gün sayınız 5000 güne yakın olduğu için
ödeme yapmaya devam etmenizi tavsiye ederim. Yaş
haddinden emeklilik sizin için daha uzun bir süre
beklemek anlamına geliyor. İki yıl sürekli prim ödeyerek
emekli olmaya hak kazanabilirsiniz. Bu şekilde yaş ile
ilgili bir sorun kalmayacaktır. Yaş haddinde ise
yaklaşık beş yıl daha beklemeniz gerekiyor.
M .Yazıcı: 30 günden eksik bildirim için öncelikle işçi
ile işveren arasında yapılan kısmi istihdam
sözleşmesinin olması gerekiyor. Her iki tarafın imzasına
havi kısmi istihdam sözleşmesinin aylık prim ve hizmet
belgesini verme süresi içinde ek-8 ekiyle birlikte
kuruma verilmesi gerekir. Aksi halde noter tasdikli
değilse süresi dışında verilen bu sözleşmeler kabul
edilmeyecektir. İşveren ile işçiler arasında yapılan
sözleşmeye dayalı olarak 30 günden eksik bildirim
yapılabilir. Ancak, bütün işçilerle aylık 15 gün
üzerinden sözleşme yapılır ve işyerinin 30 gün imalata
devam ettiği tespit edilirse sıkıntı olabilir. İkinci
sorunuza gelince, hasta olduğunuz tarihten geriye doğru
son bir yıl içinde en az 120 gün prim ödemeniz varsa
istirahat parası alabilirsiniz. Hekim muayenesi ve ilaç
almak için son bir yıl içinde en az 90 gün prim ödemesi
yeterli olacaktır. Eş ve çocuklarınız, anne ve babanız
için ise en az 120 gün prim ödeme zorunluluğu
bulunmaktadır.
R. Akgündüz: SSK’dan sakatlık vergi indirimi nedeni ile
yaşlılık sigortasından aylık alabilirsiniz. BU aylık
kesinlikle malullük aylığı değildir. Anladığım
kadarıyla, sakatlık indirimi nedeniyle SSK yaşlılık
sigortasından daha erken emeklilik ile malullük
nedeniyle malullük sigortasından bağlanan aylıkları
karıştırıyorsunuz. Sakatlık vergi indirimi nedeniyle
emekli olduğunuz için sosyal güvenlik destek primi
ödeyerek çalışmaya devam edebilirsiniz. Bu durumda
aylığınız kesilmeyecektir. Şayet malullük sigortasından
emekli olsaydınız çalışmaya başladığınız anda malullük
aylığınız kesilecektir.
> Açıklama
Sosyal Güvenlik Kurumu Başmüfettişi Ali Tezel tarafından
kamuoyuna açıklanan 2000 yılından sonra emekli
olanların, aylıklarını kestirerek bir süre çalışıp
tekrar aylık bağlattıklarında emekli aylıklarında ortaya
çıkan artış ile ilgili yoğun sorular almaktayız.
Anladığımız kadarıyla, bugüne kadar SSK’da tahsis
bölümlerinde çalışanların yakınlarına uygulattıkları bu
durum Ali bey tarafından fark edilip önlem alınması için
kamuoyuna açıklanmıştır. Konu gayet açık olup yorum
yapılacak bir durum yok. 4447 sayılı Kanunla emekli
aylığı bağlama sisteminde yapılan değişiklik nedeniyle
böyle bir durum ortaya çıkıyor. 2000 yılından sonra
kazancı olanların aylığı hesaplanırken, diğer şartlarla
birlikte yıllık büyüme hızı da kazançların
güncellenmesinde hesaplamaya dahil edilmektedir.
Örneğin, 2002 yılında emekli olan bir kişi, aylığını
kestirip, bir süre çalıştıktan sonra yeniden aylık
bağlanmasını talep ederse, 2002’den günümüze kadar
ortaya çıkan yıllık büyüme hızları kazancına dahil
edecek ve ortaya avantajlı bir durum çıkacaktır.
Bu haberlerden sonra binlerce kişi bu yolu denemeye
çalışacağından dolayı sistemde bir tıkanıklık ortaya
çıkabilir. Yetkililerin en kısa sürede bir çözüm
üretmesi gerektiği kanısındayım.
Şerif Akcan
30 Eylül 2007 Pazar
Türkiye |
